ORHAN DURU’NUN İLK İKİ ÖYKÜ KİTABINDA BİREY ve TOPLUM

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 12, 283 - 299, 25.04.2018

Gökay Durmuş

Öz

Orhan Duru, 1953-2008 yılları
arasına yayılan yazma serüvenini, öykü türü üzerine kurmakla birlikte,
meşguliyet alanı geniş bir isimdir. Şiir, tiyatro gibi edebî türlerle de ilgilenen
Duru’nun, medya ile de hayatının sonuna kadar sürdürdüğü bir bağı vardır.  Ayrıca yazarın çevirmen kimliği de söz
konusudur.

Duru’nun
bu çalışmada tahlil edilecek yönü öykü yazarlığıdır. Fakat çok sayıda  öykü kitabı olduğu için yazarın eserleri bir
tasnife tabii tutularak ele alınacaktır. Bu noktada çalışmanın Duru’nun ilk iki
kitabındaki öykülere odaklı olduğu belirtilmelidir. Bunlardan ilki, 1959
yılında yayımlanan Bırakılmış Biri
başlıklı kitaptır. İkincisi ise 1962’de basılan Denge Uzmanı başlıklı eserdir. Duru, bu kitaplardaki öykülerinde,
daima, dünyaya ve yaşama karşı problemli bir bakış tarzları olan kahramanlar
kurgular. Aynı şekilde bu kahramanların kendi varlıklarına ve topluma yönelik
dikkatleri de problemlidir.

Çalışmada
bu kahramanlar aracılığı ile Orhan Duru’nun insan’a
yaklaşım biçimi ele alınacaktır. Bunun bir sonraki adımı, toplum kavramını
hatırlattığı için de Duru’nun toplum
algısı,  çalışmanın ikinci ayağını
oluşturacaktır.  Varılan neticeler,
Duru’nun, insan ve toplum algısının Varoluşçu felsefeden
beslendiğini gösterdiği için, çalışmada, bahsi geçen felsefenin öykülere
yansıma biçimi de tahlil edilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Orhan Duru, öykü, birey, toplum, Varoluşçuluk

Kaynakça

• BACHELARD Gaston (2013). Mekânın Poetikası, İstanbul: İthaki Yayınları.
• BARRET William (2016). İrrasyonel İnsan (Çev. Salih Özer), Ankara: Hece Yayınları.
• BEZİRCİ Asım (2003a). 1950 Sonrasında Hikâyecilerimiz, İstanbul: Evrensel Basım Yayın. BEZİRCİ Asım (2003b). Önsöz, Varoluşçuluk, içinde İstanbul. Say Yayınları.
• CASSIER Ernst (1997). İnsan Üstüne Bir Deneme (Çev. Necla Arat), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• DURU Orhan (1996). Sarmal, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• DURU Orhan (2012). Roman Medyadan Önce Gelir (Hzl. Burak Fidan), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• DURU Orhan (2015). Gençlik Mektupları 27 Mayıs Günlüğü (Hzl. Burak Fidan), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• EDGÜ Ferit (1976). Bazı Yazarlarımızda İzleri Görülse de Türk Edebiyatında Varoluşçuluktan Söz Etmek Güçtür, Milliyet Sanat, S. 202, s. 10-11, 29.
• GASSET Ortaga y. (2017). İnsan ve “Herkes (Çev. Neyire Gül Işık), İstanbul: Metis Yayınları.
• HİDÂYET Sâdık (2017). Kör Baykuş (Çev. Mehmet Kanar), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• HUGO Victor. (2009). Notre-Dame’ın Kamburu. İstanbul: Sonsuz kitap.
• İNCİ ELÇİ Handan (2003). Roman ve Mekân Türk Romanında Ev, İstanbul: Arma Yayınları.
• KORKMAZ Ramazan. (2007). Romanda Mekânın Poetiği, Edebiyat ve Dil Yazıları. Mustafa İsen’e Armağan. (Ed. Ayşenur Külahlıoğlu İslâm, Süer Eker). Ankara: Grafiker Yayınları.
• KRISHNAMURTI Jiddu (2013). Birey ve Toplum, İstanbul: Omega Yayınları.
• MAGİLL Frank (1992). Egzistansiyalist Felsefenin Beş Klasiği, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• MEMİŞ BAYTİMUR Nazlı (2012). Orhan Duru Öykülerinde Yapı ve İzlek. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• ORWELL George (2017). 1984 (Çev. Celâl Üster), İstanbul: Can Yayınları.
• ÖZ Erdal (1959). Üç Sanatçıya Üç Soru, A, S. 2, s. 8.
• ÖZATA DİRLİKYAPAN Jale (2017). Kabuğunu Kıran Hikâye, İstanbul: Metis Eleştiri
• ÖZLÜ Demir (1959). Bunalan Genç Adamlar, A, S.22-23, s. 1, 7.
• ÖZTOKAT Nedret (2005). Varoluşçuluk: Felsefeden Edebiyata Uzanan Bir Yol, Kitap-lık, S. 86, s. 69-75.
• SARTRE Jean Paul (2003). Varoluşçuluk (Çev. Asım Bezirci), İstanbul: Say Yayınları.
• SCHOPENHAUER (2012). Seçkinlik ve Sıradanlık Üzerine, İstanbul: Say Yayınları.
• ŞEN Cafer (2012). Türk Romanında Felsefî Açılımlar, Ankara: Akçağ Yayınları.
• TİMUÇİN Afşar (1976). Felsefede, Sanatta, Dünyada, ve Bize Varoluşçuluk, Milliyet Sanat, S. 202, s. 4-9.