Öz
Kökleri Arap toplumundaki halk
anlatılarına dayanan Leylâ ile Mecnûn, ilk olarak İran edebiyatı
şairlerinden Nizâmî-i Gencevî (öl. 1204) tarafından planlı bir hikâye
şekline getirilerek kaleme alınmıştır. Hikâye, yazıldığı tarihten itibaren pek
çok şairin ilgisini çekmiş ve yeniden üretilmiştir. XVI. yüzyıl Klâsik Türk
edebiyatı şairlerinden Fuzûlî tarafından kaleme alınan Leylâ vü Mecnûn
adlı eser Türk edebiyatındaki en güzel Leylâ ile Mecnûn olarak kabul
edilir. Söz konusu hikâye Fuzûlî’den sonra da yazılmaya devam etmiştir. Bunun
yanında Klâsik Türk edebiyatı ile sınırlı kalmamış, yeni türlerin Türk
edebiyatına yerleşmeye başladığı modernleşme döneminde ve sonrasında da
üretilmiştir. Fuzûlî’den yaklaşık dört asır sonra Leylâ ile Mecnûn
kaleme alan isimlerden biri de Aziz Nesin’dir. Daha çok mizahi ve eleştirel
yönleri ağır basan eserleri ile tanınan Aziz Nesin, Fuzûlî’ye ait mesnevîden
hareketle hikâye tarzında bir Leylâ ile Mecnûn kaleme almıştır. Söz
konusu hikâyeyi yazarken kurguda yaptığı küçük değişikliklerin haricinde olay
örgüsünde Fuzûlî’ye bağlı kalan Aziz Nesin, asıl özgünlüğü hikâyenin içinde yer
yer kullandığı şiirlerde yakalamıştır. Bu çalışmada, Fuzûlî’ye ait Leylâ vü
Mecnûn mesnevîsi ve Aziz Nesin’e ait Leylâ ile Mecnun hikâyesi
mukayese edilecek, eserlerde yer alan şiirler dil ve üslûp açısından
incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Fuzûlî Aziz Nesin Leylâ ile Mecnûn mukayeseli edebiyat metinlerarasılık
Kaynakça
- AKTULUM, Kubilây, Metinlerarası İlişkiler, Öteki Yayınevi, İstanbul 2007.
- AYTAÇ, Gürsel, “Mukayeseli Edebiyat”, Türk Dünyası Edebiyat Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, C.4, 2004, Ankara.
- _______, Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, Say Yayınları, Genişletilmiş 3. Baskı, İstanbul 2013.
- BAYRAM, Yavuz, “Karşılaştırmalı Edebiyatı Bilimi ve Bir Uygulama”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.16, 2004, s.69-93.
- ÇAPAN, Pervin, “Ali Şîr Nevâyî ve Fuzûlî’nin Leylâ ve Mecnûn Mesnevîlerinin Anlatım Tarzlarının Mukayeseli Tahlili” I. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat Kongresi, Eskişehir 2003, s. 225-241.
- FUZÛLÎ, Leylâ vü Mecnûn, (haz. Hüseyin Ayan), Dergâh Yayınları, İstanbul 2015.
- GENÇ, İlhan, Leyla ile Mecnun’un İki Şairi, Fuzûlî ve Sezai Karakoç, Şûle Yayınları, İstanbul 2006.
- İPEKTEN, Haluk, Fuzûlî Hayatı Sanatı Eserleri, Akçağ Yayınları, Ankara 1996.
- LEVEND, Agah Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi I. Cilt, TTK Basımevi, Ankara 1998.
- _______, Arap, Fars ve Türk Edebiyatlarında Leylâ ve Mecnun Hikâyesi, TTK Basımevi, Ankara 1959.
- MALAY, Murat, Aziz Nesin’le Son Röportaj, Birharf Yayınları, İstanbul 2006.
- MENGİ, Mine, Eski Türk Edebiyatı Tarihi (Edebiyat Tarihi-Metinler), Akçağ Yayınları, Ankara 2009.
- MERİÇ, Cemil, Kırk Ambar Cilt 1- Rümuz-ül Edeb, İletişim Yayınları, haz. Mahmut Ali Meriç, İstanbul 2006.
- NESİN, Aziz, Vatan Sağolsun- İnsanlar Uyanıyor- Seyahatname, Adam Yayınları Gülmece Öyküleri 11, İstanbul 2003.
- _______, Leylâ ile Mecnun, Nesin Yayınevi, İstanbul 2016.
- SOLMAZ, Süleyman, Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâsı, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2005.
- TATÇI, Mustafa, “Yûnus Emre”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.43, 2013, s.600-606, Ankara.
- TEVFİK, Süleyman, Leylâ ile Mecnûn, Beşir Kitabevi, haz. Kemal Yavuz, İstanbul 2016.
- TUNÇ, Gökhan, Çağdaş Mesnevinin Peşinde, Kadim Yayınları, Ankara 2011.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Nisan 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 1 Sayı: 12 |
