İkincil Travmatik Stres ve Sosyal Destek İlişkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 49 - 62, 31.01.2019

Merve Özkul , Esra Çalık Var

Öz

Travmatik yaşantılar,
gerçek bir ölüm veya ölüm tehdidinin bulunduğu, ağır
yaralanmanın veya fiziksel bütünlüğe
yönelik bir tehdidin ortaya çıktığı
ve kişinin kendisinin yaşadığı ya da şahit olduğu olaylar olarak tanımlanmaktadır. Diğer
bir deyişle, kişinin hayatında herhangi bir travmatik yaşantının meydana
gelmesi sadece kendisini değil, ilişkide olduğu kişileri de etkilemektedir.
Dolaylı olarak bu durumdan etkilenen kişilerin de aynı travma sonrası stres
bozukluğunda olduğu gibi artmış uyarılmışlık, yeniden yaşantılama ve kaçınma
gibi belirtiler gösterebildiği bilinmektedir. Travma mağduru bireylerle çalışan
uzmanlarda, travmaya dolaylı olarak maruz kalmaktadırlar ve meslek
elemanlarının yaşadığı durum ikincil travmatik stres kavramı ile ifade
edilmektedir. Yapılan araştırmalarda ikincil travmatik stres belirtileri
açısından farklı risk ve koruyucu faktörlerin olduğu ve bu koruyucu faktörlerin
en önemlilerinden birinin sosyal destek faktörü olduğu görülmektedir. Bu
nedenle, bu çalışma ikincil travmatik stres ve sosyal destek arasındaki
ilişkinin literatürdeki bilgiler doğrultusunda incelenmesi amacıyla
tasarlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

İkincil travmatik stres, Sosyal destek, Travma sonrası stres bozukluğu

Evaluation of the Relationship Between Secondary Traumatic Stress and Social Support

Öz

Traumatic experiences
are defined as events in which there is a real death or death threat, a threat
to severe injury or physical integrity, and where the person lives or witnesses
himself / herself. In other words, the occurrence of any traumatic experience
in a person's life affects not only himself, but also the people he has
relationship with. Individuals are affected by this condition are also known to
have symptoms such as increased arousal, relapse and avoidance, as well as in
the same post-traumatic stress disorder. Professional staffs working with
trauma victims expose indirectly to trauma and this situation is named as
secondary traumatic stress. It is concluded that there are different risk and
protective factors in terms of secondary traumatic stress symptoms and one of
the most important protective factors is the social support factor. Therefore,
this study is designed to examine the relationship between secondary traumatic
stress and social support in accordance with the information in the literature.

Anahtar Kelimeler

Secondary traumatic stress, Social support, Posttraumatic stress disorder

Kaynakça

• 1. Öztürk, M. O., Uluşahin, A. Ruh sağlığı ve bozuklukları. Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri, 2014.
• 2. Macnab, F. Life after loss. Newtown: Millenium Books, 1989.
• 3. Aker, A. T. 1999 Marmara depremleri: Epidemiyolojik bulgular ve toplum ruh sağlığı uygulamaları üzerine bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 2006;17(3): 204-212.
• 4. DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı. Amerikan Psikiyatri Birliği. (E. Köroğlu,Çev.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 2000.
• 5. Aker, A.T. Temel Sağlık Hizmetlerinde Psikososyal Travmaya Yaklaşım, İstanbul, 2000.
• 6. Kaptanoğlu, C. Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Tanı ve Klinik Özellikler (Ed. Aker ve M.E.Önder) Psikolojik Travma ve Sonuçları. İstanbul: 5US Yayınları, 2003; 79-89.
• 7. Özgen, F ve Hamdullah, A. Travma sonrası stres bozukluğu, Klinik Psikiyatri, 1999; 1; 34-41.
• 8. Kline NA, Rausch JL. Olfactory precipitants of flashbacks in posttraumatic stress disorder: case reports. J Clin Psychiatry. 1985; 46(9): 383-384.
• 9. Hacıoğlu, M., Aker,T., Kutlar,T. ve Yaman, M. Deprem Tipi Travma Sonrasında Gelişen Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri: Alt tipleri. Düşünen Adam, 2002; 15(1), 4-15.
• 10. Battal, S. Özmenler N. Posttravmatik stres bozukluğu ve akut stres bozukluğu. Psikiyatri Temel Kitabı, C Güleç, E Köroğlu (Ed), Hekimler Yayın Birliği; Ankara, 1997.
• 11. Herman JL. Travma ve İyileşme, Şiddetin Sonuçları: Ev içi İstismardan Siyasi Teröre, 3. Baskı, (Çev. Tosun T.), İstanbul, Literatür Yayınları, 2011: 40-60.
• 12. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı DSM 5. Amerikan Psikiyatri Birliği. (E. Köroğlu,Çev.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 2014.
• 13. Figley CR. Compassion fatigue: psychotherapists’ chronic lack of self care. J Clin Psychol, 2002; 58:1433-1441.
• 14. Figley, C. R. Compassion Fatigue as Secondary Traumatic Stress Disorder: An overview. In Figley C.R (Eds.). Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress disorder in those who treat the traumatized NewYork: Brunner-Routledge, 1995; 1-20.
• 15. Lerias, D., Byrne, M. K. Vicarious traumatization symstoms and predictors. Stress and Health, 2003; 19, 129-138.
• 16. Hamilton M. Compasssion fatigue: what school counsellors should know about secondary traumatic stres. The Alberta Counsellor, 2008; 30(1): 9-21.
• 17. Çolak, B. Şişmanlar, ŞG. Karakaya, İ. Etiler, N ve ark. Çocuk istismarı olgularını değerlendiren meslek gruplarında dolaylı travmatizasyon. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2012; 13 (1): 51-58.
• 18. Beck, CT. Secondary traumatic stress in nurses: A systematic review. Archieves of Psychiatric Nursing, 2011; 25 (1): 1-10.
• 19. Steed, L., Downing, R. A phenomenological study of vicarious traumatisation amongst psychologists and professional counsellors working in the field of sexual abuse/assault. Australasian Journal of Disaster and Trauma, 1998; 2: 1–8.
• 20. Alexander, D. A., Atcheson, S. F. Psychiatric aspects of trauma care: Survey of nurses and doctors. Psychiatric Bulletin, 1998; 22(3): 132-136.
• 21. Follette, V, M., Polusny, M, M., Milbeck, K. Mental health and law enforcement professionals: Trauma history, psychological symptoms, and impact of providing services to child sexual abuse survivors. Professional psychology: Research and practice, 1994; 25(3): 275
• 22. Bryant, R, A., Harvey, A, G. Posttraumatic stress reactions in volunteer firefighters. Journal of traumatic stress, 1996; 9(1): 51-62
• 23. Carlier, I. V., Lamberts, R. D., Gersons, B. P. Risk factors for posttraumatic stress symptomatology in police officers: a prospective analysis. The Journal of nervous and mental disease, 1997; 185(8): 498-506.