Parapleji Hastalarında Temiz Aralıklı Kateterizasyon Uygulamasına İlişkin Hemşirelik Bakımı
Yıl 2023,
Cilt: 6 Sayı: 3, 28 - 39, 30.12.2023
Muteber Yağmuroğlu
,
Ayla Ünsal
Öz
Bu derleme, parapleji hastalarında Temiz Aralıklı Katater (TAK) uygulamasına ilişkin hemşirelik bakımına yönelik bilgileri içermektedir. Bireylerin yaşantılarını önemli düzeyde etkileyen parapleji, fonksiyonel sağlık sorunlarına sebep olan travmatik bir tablodur. Paraplejiye bağlı, nörojenik veya nörojenik kaynaklı olmayan sebeplerle mesane disfonksiyonu gelişmektedir. Mesanenin boşaltılmasını sağlamakta en tercih edilen yöntem ise TAK uygulamasıdır. Parapleji hastalarında TAK uygulamasının doğru şekilde ve komplikasyon gelişmeden sürdürülebilmesi ancak hemşirelik bakımı ile mümkün olabilir.
Kaynakça
- 1. Cifu D. Braddom’s physical medicine and rehabilitation. 6. Baskı. Philadelphia: Elsevier inc, 2020.
- 2. Nugent P, Vitale B. Fundamentals of nursing content review plus practice questions. Philadelphia: Davis Company, 2014.
- 3. Lynn P, (Çevirmen, Bektaş H.). Taylor’s clinical nursing skills: a nursing process appoach. 3. Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., 2015.
- 4. Berman A, Snyder S, Frandsen G. Kozier & Erb’s fundamentals of canadian nursing; concepts, process, and practice. 11. Baskı. New Jersey: Pearsons Education Inc., 2021.
- 5. Aşti T, Karadağ A. Hemşirelik esasları. 2. Baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık, 2019.
- 6. Yağmuroğlu M, Ünsal A. Son 10 yılda fizik tedavi servisinde yatmış paraplejili Hastaların temiz aralıklı kateter uygulama prevelansı. In: Kazankaya A, Ateş M, İpekdal K. Ahi Evran International Conference on Scientific Research; 2021 Nov 30-Dec 1-2; Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi. www.ahievranconference.org: Liberty Publications, 2021; 886-891.
- 7. Hirnle C, Craven R, Henshaw C. Urinary elimination. Fundamentals of nursing: human health and fuction. 8. Baskı. Philadelphia: Wolters Klower, 2017.
- 8. T.C. Sağlık Bakanlığı. Hemşirelik yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. https://www.saglik.gov.tr/TR,10526/hemsirelik-yonetmeliginde-degisiklik-yapilmasina-dair-yonetmelik.html Erişim Tarihi: 28 Ekim 2022.
- 9. Kumar R, Lim J, Mekary R, et al. Traumatic spinal ınjury: global epidemiology and worldwide volume. World Neurosurgery 2018; 113: 345-363.
- 10. Lewis SL, Dirksen SR, Heitkemper MM, et al. Medical surgical nursing assessment and management of clinical problems. 9. Baskı. Canada: Elsevier Mosby, 2014.
- 11. Lennox G, Wilkson IMS, Wilkson I. Essential neurology. 4. Baskı. Blackwell Publishers, 2005.
- 12. Parke W. The spine. 3. Baskı. Philadelphia: WB Saunders Company, 1992.
- 13. Kirshblum S, Campagnolo D. Spinal cord medicine. 2. Baskı. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2011.
- 14. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ). Spinal cord injury. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/spinal-cord-injury Erişim Tarihi: 15 Ocak 2022.
- 15. Keynes M. Preserving and developing the national spinal cord injury service. Spinal Injuries Association, 2009.
- 16. Winder A. Intermittent self-catheterisation. Nursing Times 2002; 98(48): 50.
- 17. Erhan B. Medulla spinalis yaralanmalı hastalarda geç dönem takip protokolü. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 2006; 52 (Özel Ek B): B18-B2.
- 18. Engin MMN, Kılıçaslan Ö, Yektaş Ç, et al. Parapleji ile bulgu veren konversiyon bozukluğu. Turk J Child Adolesc Ment Health 2020; 27(2): 116-119.
- 19. Öztekin SD. Nöroşirürji hemşireliği. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2015.
- 20. Kaptan G, Dedeli Ö. Temel iç hastalıkları hemşireliği; kavram ve kurallar. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi, 2012.
- 21. Özbayır T. Nörolojik travmalar. In: Karadakovan A, Aslan F. Dahili ve cerrahi hastalıklarda bakım. 2. Baskı. Adana: Nobel Kitabevi, 2011.
- 22. Güzel R, Uysal FG. Spinal kord yaralanmaları. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 2004.
- 23. Gündüz B, Turna I. Spinal kord hasarlı hastanın rehabilitasyonu. Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği 2018; 17: 581-591.
- 24. Perry AG, Potter PA, Stockert PA, et al. Fundamentals of nursing. 10. Baskı. North York: Elsevier Canada, 2022.
- 25. Karabulutlu E, Akpınar R. Temiz aralıklı kateterizasyon. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007; 10(4): 83-90.
- 26. Kibar Y, Demir E, Aydur E, et al. Ürolojide temiz aralıklı kateterizasyon uygulamaları. Nöroüroloji ve Kadın Ürolojisi 2006; 32(4): 529-532.
- 27. Birol L. Hemşirelik süreci: Hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım. 10. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi, 2016.
- 28. Erbaş A. Spinal kord yaralanması, disk hastalıkları ve cerrahi. In: Çelik S, Karadağ A. Hemşirelik bakım planları: tanılar, girişimler ve sonuçlar. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık, 2019.
- 29. Büyükyılmaz F. NANDA-I taksonomisine giriş. In: Acaroğlu R, Kaya H. Hemşirelik tanıları tanımlar ve sınıflandırma. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2018.
- 30. Carpenito L, (Çevirmen, Erdemir F, Türk G.). Hemşirelik tanıları el kitabı. 4. Baskı. Ankara: Nobel Kitabevleri, 2021.
- 31. Herdman HT, Kamitsuru S, Lopes CT. NANDA international nursing diagnoses, definitions and classification. 12. Baskı. New York: Thieme, 2021.
- 32. Bailine L, Arrowsmith V. ''Meeting elimination needs'' in: deeveloping practical nursing skills. 2. Baskı. London: Hodder Arnold, 2005.
- 33. Çakırcalı E. Hemşirelikte temel ilke ve uygulamalar. 2. Baskı. İzmir: İzmir Ege Üniversitesi, 1998.
- 34. Jamieson EM, Mccall JM, Whyte LA. Clinical nursing practices. 4. Baskı. London: Churcill Livingstone, 2002.
- 35. Ay F. Sağlık Uygulamalarında temel kavramlar ve beceriler. 3. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2011.
- 36. Afsar SI, Yemisci OU, Cosar SNS, et al. Compliance with clean intermittent catheterization in spinal cord injury patients: a long-term follow-up study. Spinal Cord 2013; 51(8): 645-649.
- 37. Guttmann L, Frankel H. The value of intermittent catheterisation in the early management of traumatic paraplegia and tetraplegia. Spinal Cord 1966; 4: 63-84.
- 38. Lapides J, Diokno AC, Silber SJ, et al. Clean, intermittent self-catheterization in the treatment of urinary tract disease. The Journal of Urology 1972; 107(3): 458-461.
- 39. Lapides J, Diokno AC, Lowe BS, et al. Followup on unsterile intermittent self catheterization. The Journal of Urology 1974; 111(2): 184-187.
- 40. Ateş E, Bilgili N. Omurilik hasarlı bireylerde mesane yönetimi: literatür incelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2018; 11(1): 65-75.
- 41. Robinson J. Intermittent self-catheterization: principles and practice. British Journal of Community Nursing 2013; 11(4).
- 42. Bennett E. Intermittent self-catheterisation and the female patient. Nursing Standard 2002; 5(17).
- 43. Weld KJ, Dmochowski RR. Effect of bladder management on urological complications in spinal cord injured patients. The Journal of Urology 2000; 163(3): 768-772.
- 44. Aybek Z. Temiz aralıklı kateterizasyon: bir tedavi biçimi midir?. Türkiye Klinikleri Cerrahi Tıp Bilimleri Dergisi 2005; 1(5): 23-27.
- 45. Ercole FF, Macieira TG, Wenceslau LC, et al. Integrative review: evidences on the practice of intermittent/indwelling urinary catheterization. Revista Latino Americana de Enfermagem 2013; 21(1): 459-468.
- 46. Turi M, Hanif S, Fasih Q, et al. Proportion of complications in patients practicing clean intermittent self-catheterization (CISC) vs indwelling catheter. Journal of Pakistan Medical Association 2006; 56(9): 401-404.
- 47. Sabuncu N. Hemşirelik bakımında ilke ve uygulamalar. 4. Baskı. Ankara: Alter Yayıncılık Ltd. Şti., 2014.
- 48. Soyupek S, Armagan A, Perk H, et al. Temiz aralıklı kateterizasyonun alışılmadık bır komplikasyonu; üretral, glandüler, kavernozal doku kaybı. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2006; 7(2): 47-48.
- 49. Niël-Weise BS, van den Broek PJ. Urinary catheter policies for shortterm bladder drainage in adults. Cochrane Database Syst Rev 2005; 20(3): CD004203.
- 50. Cottenden A, Bliss DZ, Buckley B, et al. Management using continence products. 5. Baskı. Paris: 2013, ICUD-EAU.
- 51. Mallett J, Dougherty L. Royal marsden manual of clinical procedures. 5. Baskı. Oxford: Blackwell Science, 2000.
- 52. Crowe H. A quide to clean intermittent self-catheterisation. Australian Nursing Journal 2003; 10(9): 19-20.
- 53. Yağmur İ. Ürodinami donanımı. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2016; 30(6): 559-564.
- 54. Kültür T, İnanır A, Keleş İ. Spinal kord travmalı hastalarda mesane bulguları ve rehabilitasyonu. Ortadogu Medical Journal 2014; 6(3): 141-144.
- 55. Sabuncu A. Klinik beceriler: sağlığın değerlendirilmesi, hasta bakım ve takibi. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2010.
- 56. Perry AG, Potter PA, Elkin MK. Nursing interventions and clinical skills. 2. Baskı. St. Louis: Mosby, 2000.
- 57. Öz G, Yılmaz S, Ordu Y, et al. Hemşirelikte uygulama becerileri. 2. Baskı. Ankara: Vize Yayıncılık, 2021.
- 58. European Association of Urology Nurses (EAUN). Catheterisation: Urethral intermittent in adults: Evidence-based guidelines for best practice in urological health care. https://www.researchgate.net/publication/333825161_European_Association_of_Urology_Nurses_Evidence_based_Guidelines_for_Best_Practice_in_Urological_Health_Care_Catheterisation_Urethral_intermittent_in_adults_Dilatation_urethral_intermittent_in_adults_Erişim Tarihi: 14 Ekim 2022.
- 59. Grey M, Wasner M, Nichols T. Nursing practice related to ıntermittent catheterization: a cross-sectional survey. Journal of Wound, Ostomy, and Continence Nursing 2019; 46(5): 418-423.
- 60. Tunç T. Temiz aralıklı kateterizasyon yapılan çocuk hastalarda idrar yolu enfeksiyon sıklığı ve enfeksiyon oluşumunu etkileyen faktörler [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2015.
- 61. Le Breton F, Guinet A, Verollet A, et al. Therapeutic education and intermittent selfcatheterization: recommendations for an educational program and a literature review. Annals of Physical and Rehabilitation Medicine 2012; 55(3): 201-212.
- 62. Collins L. Intermittent self-catheterisation: good patient education and support are key. British Journal of Nursing 2019; 28(15).
- 63. Jorge BM, Fuminvelli L, Souza-Junior VD, et al. Social determinants of health in the lives of urinary catheter users. Revista Brasileira de Enfermagem 2018; 71(4): 1928-1933.
- 64. Yen PH, Leasure AR. Use and effectiveness of the teach-back method in patient education and health outcomes. Federal Practitioner 2019; 36(6): 284-289.
- 65. Hillery S. Intermittent self-catheterisation: a person-centred approach. British Journal of Nursing 2020; 29(15): 858-860.
- 66. Hilton P. Fundamental nursing skills. Philadelphia: whurr publishers, 2004.
- 67. Woodward S. Community nursing and intermittent self-catheterisation. British Journal of Community Nursing 2014; 19(8): 388, 390-393.
- 68. Lee KC, Chao YF, Wang YM, et al. A nurse-family partnership intervention to increase the self-efficacy of family caregivers and reduce catheter-associated urinary tract infection in catheterized patients. International Journal of Nursing Practice 2015; 21(6): 771-779.
Nursing Care Related to Application of Clean Intermittent Catheterization in Patients with Paraplegia
Yıl 2023,
Cilt: 6 Sayı: 3, 28 - 39, 30.12.2023
Muteber Yağmuroğlu
,
Ayla Ünsal
Öz
This review includes nursing care information about the Clean Intermittent Catheter (CIC) application in paraplegic patients. Paraplegia, which affects the lives of individuals to a significant extent, is a traumatic picture that causes functional health problems. Bladder dysfunction develops due to paraplegia-related, neurogenic or non-neurogenic causes. The most preferred method for emptying the bladder is CIC. Continuing CIC in paraplegic patients correctly and without complications can only be possible with nursing care.
Kaynakça
- 1. Cifu D. Braddom’s physical medicine and rehabilitation. 6. Baskı. Philadelphia: Elsevier inc, 2020.
- 2. Nugent P, Vitale B. Fundamentals of nursing content review plus practice questions. Philadelphia: Davis Company, 2014.
- 3. Lynn P, (Çevirmen, Bektaş H.). Taylor’s clinical nursing skills: a nursing process appoach. 3. Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., 2015.
- 4. Berman A, Snyder S, Frandsen G. Kozier & Erb’s fundamentals of canadian nursing; concepts, process, and practice. 11. Baskı. New Jersey: Pearsons Education Inc., 2021.
- 5. Aşti T, Karadağ A. Hemşirelik esasları. 2. Baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık, 2019.
- 6. Yağmuroğlu M, Ünsal A. Son 10 yılda fizik tedavi servisinde yatmış paraplejili Hastaların temiz aralıklı kateter uygulama prevelansı. In: Kazankaya A, Ateş M, İpekdal K. Ahi Evran International Conference on Scientific Research; 2021 Nov 30-Dec 1-2; Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi. www.ahievranconference.org: Liberty Publications, 2021; 886-891.
- 7. Hirnle C, Craven R, Henshaw C. Urinary elimination. Fundamentals of nursing: human health and fuction. 8. Baskı. Philadelphia: Wolters Klower, 2017.
- 8. T.C. Sağlık Bakanlığı. Hemşirelik yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. https://www.saglik.gov.tr/TR,10526/hemsirelik-yonetmeliginde-degisiklik-yapilmasina-dair-yonetmelik.html Erişim Tarihi: 28 Ekim 2022.
- 9. Kumar R, Lim J, Mekary R, et al. Traumatic spinal ınjury: global epidemiology and worldwide volume. World Neurosurgery 2018; 113: 345-363.
- 10. Lewis SL, Dirksen SR, Heitkemper MM, et al. Medical surgical nursing assessment and management of clinical problems. 9. Baskı. Canada: Elsevier Mosby, 2014.
- 11. Lennox G, Wilkson IMS, Wilkson I. Essential neurology. 4. Baskı. Blackwell Publishers, 2005.
- 12. Parke W. The spine. 3. Baskı. Philadelphia: WB Saunders Company, 1992.
- 13. Kirshblum S, Campagnolo D. Spinal cord medicine. 2. Baskı. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2011.
- 14. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ). Spinal cord injury. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/spinal-cord-injury Erişim Tarihi: 15 Ocak 2022.
- 15. Keynes M. Preserving and developing the national spinal cord injury service. Spinal Injuries Association, 2009.
- 16. Winder A. Intermittent self-catheterisation. Nursing Times 2002; 98(48): 50.
- 17. Erhan B. Medulla spinalis yaralanmalı hastalarda geç dönem takip protokolü. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 2006; 52 (Özel Ek B): B18-B2.
- 18. Engin MMN, Kılıçaslan Ö, Yektaş Ç, et al. Parapleji ile bulgu veren konversiyon bozukluğu. Turk J Child Adolesc Ment Health 2020; 27(2): 116-119.
- 19. Öztekin SD. Nöroşirürji hemşireliği. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2015.
- 20. Kaptan G, Dedeli Ö. Temel iç hastalıkları hemşireliği; kavram ve kurallar. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi, 2012.
- 21. Özbayır T. Nörolojik travmalar. In: Karadakovan A, Aslan F. Dahili ve cerrahi hastalıklarda bakım. 2. Baskı. Adana: Nobel Kitabevi, 2011.
- 22. Güzel R, Uysal FG. Spinal kord yaralanmaları. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 2004.
- 23. Gündüz B, Turna I. Spinal kord hasarlı hastanın rehabilitasyonu. Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği 2018; 17: 581-591.
- 24. Perry AG, Potter PA, Stockert PA, et al. Fundamentals of nursing. 10. Baskı. North York: Elsevier Canada, 2022.
- 25. Karabulutlu E, Akpınar R. Temiz aralıklı kateterizasyon. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007; 10(4): 83-90.
- 26. Kibar Y, Demir E, Aydur E, et al. Ürolojide temiz aralıklı kateterizasyon uygulamaları. Nöroüroloji ve Kadın Ürolojisi 2006; 32(4): 529-532.
- 27. Birol L. Hemşirelik süreci: Hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım. 10. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi, 2016.
- 28. Erbaş A. Spinal kord yaralanması, disk hastalıkları ve cerrahi. In: Çelik S, Karadağ A. Hemşirelik bakım planları: tanılar, girişimler ve sonuçlar. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık, 2019.
- 29. Büyükyılmaz F. NANDA-I taksonomisine giriş. In: Acaroğlu R, Kaya H. Hemşirelik tanıları tanımlar ve sınıflandırma. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2018.
- 30. Carpenito L, (Çevirmen, Erdemir F, Türk G.). Hemşirelik tanıları el kitabı. 4. Baskı. Ankara: Nobel Kitabevleri, 2021.
- 31. Herdman HT, Kamitsuru S, Lopes CT. NANDA international nursing diagnoses, definitions and classification. 12. Baskı. New York: Thieme, 2021.
- 32. Bailine L, Arrowsmith V. ''Meeting elimination needs'' in: deeveloping practical nursing skills. 2. Baskı. London: Hodder Arnold, 2005.
- 33. Çakırcalı E. Hemşirelikte temel ilke ve uygulamalar. 2. Baskı. İzmir: İzmir Ege Üniversitesi, 1998.
- 34. Jamieson EM, Mccall JM, Whyte LA. Clinical nursing practices. 4. Baskı. London: Churcill Livingstone, 2002.
- 35. Ay F. Sağlık Uygulamalarında temel kavramlar ve beceriler. 3. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2011.
- 36. Afsar SI, Yemisci OU, Cosar SNS, et al. Compliance with clean intermittent catheterization in spinal cord injury patients: a long-term follow-up study. Spinal Cord 2013; 51(8): 645-649.
- 37. Guttmann L, Frankel H. The value of intermittent catheterisation in the early management of traumatic paraplegia and tetraplegia. Spinal Cord 1966; 4: 63-84.
- 38. Lapides J, Diokno AC, Silber SJ, et al. Clean, intermittent self-catheterization in the treatment of urinary tract disease. The Journal of Urology 1972; 107(3): 458-461.
- 39. Lapides J, Diokno AC, Lowe BS, et al. Followup on unsterile intermittent self catheterization. The Journal of Urology 1974; 111(2): 184-187.
- 40. Ateş E, Bilgili N. Omurilik hasarlı bireylerde mesane yönetimi: literatür incelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2018; 11(1): 65-75.
- 41. Robinson J. Intermittent self-catheterization: principles and practice. British Journal of Community Nursing 2013; 11(4).
- 42. Bennett E. Intermittent self-catheterisation and the female patient. Nursing Standard 2002; 5(17).
- 43. Weld KJ, Dmochowski RR. Effect of bladder management on urological complications in spinal cord injured patients. The Journal of Urology 2000; 163(3): 768-772.
- 44. Aybek Z. Temiz aralıklı kateterizasyon: bir tedavi biçimi midir?. Türkiye Klinikleri Cerrahi Tıp Bilimleri Dergisi 2005; 1(5): 23-27.
- 45. Ercole FF, Macieira TG, Wenceslau LC, et al. Integrative review: evidences on the practice of intermittent/indwelling urinary catheterization. Revista Latino Americana de Enfermagem 2013; 21(1): 459-468.
- 46. Turi M, Hanif S, Fasih Q, et al. Proportion of complications in patients practicing clean intermittent self-catheterization (CISC) vs indwelling catheter. Journal of Pakistan Medical Association 2006; 56(9): 401-404.
- 47. Sabuncu N. Hemşirelik bakımında ilke ve uygulamalar. 4. Baskı. Ankara: Alter Yayıncılık Ltd. Şti., 2014.
- 48. Soyupek S, Armagan A, Perk H, et al. Temiz aralıklı kateterizasyonun alışılmadık bır komplikasyonu; üretral, glandüler, kavernozal doku kaybı. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2006; 7(2): 47-48.
- 49. Niël-Weise BS, van den Broek PJ. Urinary catheter policies for shortterm bladder drainage in adults. Cochrane Database Syst Rev 2005; 20(3): CD004203.
- 50. Cottenden A, Bliss DZ, Buckley B, et al. Management using continence products. 5. Baskı. Paris: 2013, ICUD-EAU.
- 51. Mallett J, Dougherty L. Royal marsden manual of clinical procedures. 5. Baskı. Oxford: Blackwell Science, 2000.
- 52. Crowe H. A quide to clean intermittent self-catheterisation. Australian Nursing Journal 2003; 10(9): 19-20.
- 53. Yağmur İ. Ürodinami donanımı. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2016; 30(6): 559-564.
- 54. Kültür T, İnanır A, Keleş İ. Spinal kord travmalı hastalarda mesane bulguları ve rehabilitasyonu. Ortadogu Medical Journal 2014; 6(3): 141-144.
- 55. Sabuncu A. Klinik beceriler: sağlığın değerlendirilmesi, hasta bakım ve takibi. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2010.
- 56. Perry AG, Potter PA, Elkin MK. Nursing interventions and clinical skills. 2. Baskı. St. Louis: Mosby, 2000.
- 57. Öz G, Yılmaz S, Ordu Y, et al. Hemşirelikte uygulama becerileri. 2. Baskı. Ankara: Vize Yayıncılık, 2021.
- 58. European Association of Urology Nurses (EAUN). Catheterisation: Urethral intermittent in adults: Evidence-based guidelines for best practice in urological health care. https://www.researchgate.net/publication/333825161_European_Association_of_Urology_Nurses_Evidence_based_Guidelines_for_Best_Practice_in_Urological_Health_Care_Catheterisation_Urethral_intermittent_in_adults_Dilatation_urethral_intermittent_in_adults_Erişim Tarihi: 14 Ekim 2022.
- 59. Grey M, Wasner M, Nichols T. Nursing practice related to ıntermittent catheterization: a cross-sectional survey. Journal of Wound, Ostomy, and Continence Nursing 2019; 46(5): 418-423.
- 60. Tunç T. Temiz aralıklı kateterizasyon yapılan çocuk hastalarda idrar yolu enfeksiyon sıklığı ve enfeksiyon oluşumunu etkileyen faktörler [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2015.
- 61. Le Breton F, Guinet A, Verollet A, et al. Therapeutic education and intermittent selfcatheterization: recommendations for an educational program and a literature review. Annals of Physical and Rehabilitation Medicine 2012; 55(3): 201-212.
- 62. Collins L. Intermittent self-catheterisation: good patient education and support are key. British Journal of Nursing 2019; 28(15).
- 63. Jorge BM, Fuminvelli L, Souza-Junior VD, et al. Social determinants of health in the lives of urinary catheter users. Revista Brasileira de Enfermagem 2018; 71(4): 1928-1933.
- 64. Yen PH, Leasure AR. Use and effectiveness of the teach-back method in patient education and health outcomes. Federal Practitioner 2019; 36(6): 284-289.
- 65. Hillery S. Intermittent self-catheterisation: a person-centred approach. British Journal of Nursing 2020; 29(15): 858-860.
- 66. Hilton P. Fundamental nursing skills. Philadelphia: whurr publishers, 2004.
- 67. Woodward S. Community nursing and intermittent self-catheterisation. British Journal of Community Nursing 2014; 19(8): 388, 390-393.
- 68. Lee KC, Chao YF, Wang YM, et al. A nurse-family partnership intervention to increase the self-efficacy of family caregivers and reduce catheter-associated urinary tract infection in catheterized patients. International Journal of Nursing Practice 2015; 21(6): 771-779.