15-17 Yaş Arası Spor Yapan ve Yapmayan Bireylerin Fiziksel Uygunluk Düzeylerinin Lateralizasyon Açısından Karşılaştırılması

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 82 - 92, 31.12.2023

Muhammet Özbay Selçuk Akpınar

https://doi.org/10.32706/tusbid.1293035

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, belirli yıllar boyunca düzenli olarak spor yapan bireylerle hiç spor yapmamış (sedanter) bireylerin sağ-sol taraf ayrımı açısından fiziksel uygunluk düzeylerini karşılaştırmaktır. Çalışma, ortaöğretim düzeyinde eğitim gören erkek ve kadın sporcular ile sedanter bireylerden amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen katılımcılarla yapılmıştır. Araştırmanın katılımcıları yaşları 15 ile 17 arasında değişen 52 erkek ve 38 kadından oluşmaktadır. Katılımcıların 30'u voleybolcu (18 kadın, 12 erkek), 30'u futbolcu (25 erkek, 5 kadın) ve 30'u sedanter (15 erkek, 15 kadın) bireylerden seçilmiştir. Fiziksel uygunluk düzeylerini ölçmek için, Winnick ve Short (2014) tarafından geliştirilen Esneklik ölçümü, Stark (2000) tarafından geliştirilen Sağlık Topu Fırlatma testi, Moll, Seidel ve Bös (2012) tarafından geliştirilen 3-Adım Sıçrama ölçümü ve Basit Görsel Reaksiyon testi olmak üzere 4 temel test uygulanmıştır. Veriler, SPSS 25 paket programı kullanılarak bilgisayar ortamında analiz edilmiştir. Verilerin istatistiksel analizinde tekrarlı ölçümlerde karışık model ANOVA kullanılmıştır. Sonuçlara bakıldığında, futbol ve voleybol sporlarına katılımın fiziksel uygunluk düzeylerini artırdığını göstermektedir. Spor yapan gruplardaki katılımcıların, genel olarak sedanter gruba göre daha iyi performans gösterdiği bulunmuştur. Vücudun sağ ve sol yan ayrımı açısından yapılan değerlendirmede, baskın olan el ve ayakların, baskın olmayan taraftaki el ve ayaktan daha fazla kuvvete sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel Uygunluk, Spor, Lateralizasyon

Comparison of The Physical Fitness Levels of 15-17 Years Old Individuals with and without Sports in Terms of Lateralization

Öz

The main aim of this study is to compare the physical fitness levels of individuals who regularly engage in sports over specific years with those who have never engaged in sports (sedentary individuals) in terms of right-left side asymmetry. The study was conducted with participants selected using purposive sampling method from male and female athletes attending secondary education. The participants of the research consisted of 52 males and 38 females aged between 15 and 17. Thirty of the participants were volleyball players (18 females, 12 males), 30 were football players (25 males, 5 females), and 30 were sedentary individuals (15 males, 15 females). To measure physical fitness levels, four fundamental tests were applied, including the Flexibility measurement developed by Winnick and Short (2014), the Health Ball Throw test developed by Stark (2000), the 3-Step Jump measurement developed by Moll, Seidel, and Bös (2012), and the Simple Visual Reaction test. The data were analyzed using the SPSS 25 package program, and mixed-model ANOVA was used for the statistical analysis of the data. When examining the results, it is evident that participation in football and volleyball sports enhances physical fitness levels. Individuals in the sports groups generally outperformed the sedentary group. In the evaluation of right and left side asymmetry of the body, it was determined that the dominant hand and foot had more strength than the non-dominant hand and foot.

Anahtar Kelimeler

Physical Fitness, Sport, Lateralization

Kaynakça

• Akpınar, S. ve Bicer, B. (2014). Why Left-Handers/Footers Are Overrepresented in Some Sports? Montenegrin J. Sports Sci. Med., 3, 33–38.
• Aktaş, F., Akkuş, H., Harbili, E., ve Harbili, S. (2011). Kuvvet antrenmanının 12-14 yaş grubu erkek tenisçilerin bazı motorik özelliklerine etkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 7-12.
• Aktuğ, Z. B., İri, R. ve Yılmaz, A. (2016). Elit futbol ve hentbolcuların fiziksel uygunluk düzeyleri ve motorik özelliklerinin karşılaştırılması. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 8 (1) , 19-25 .
• Albay, M. D., Tutkun, E., Ağaoğlu, Y. S., Canikli, A., ve Albay, F. (2008). Hentbol, voleybol ve futbol üniversite takimlarinin bazi motorik ve antropometrik özelliklerinin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 13-20.
• Aslan, C. S. (2012). Dar alan oyunları ile interval koşu antrenman yöntemlerinin futbolcuların seçilmiş fiziksel fizyolojik ve teknik kapasiteleri üzerine etkilerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Asma, M. B. ve Işık, M. A. (2020). Okul Sporlarına Katılan ve Katılmayan Ortaöğretim Öğrencilerinin Fiziksel Uygunluklarının Eurofit Test Bataryası ile Karşılaştırılması. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 10-26.
• Atan, T., Ayyıldız, T., ve Ayyıldız, A. P. (2012). Farklı branşlarla uğraşan bayan sporcuların bazı fiziksel uygunluk değerlerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(2), 277-282.
• Aydos, L. ve Kürkçü, R. (1997). 13-18 Yaş grubu spor yapan ve yapmayan orta öğrenim gençliğinin fiziksel ve fizyolojik özelliklerinin karşilaştirilmasi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 31-38.
• Badau, D., Baydil, B., ve Badau, A. (2018). Differences among three measures of reaction time based on hand laterality in individual sports. Sports, 6(2), 45.
• Balko Š., Borysiuk Z. ve Šimonek J. (2016) The influence of different performance level of fencers on simple and choice reaction time. Revista Brasileira de Cineantropometria & Desempenho Humano 16(4): 391-400.
• Bilim, A. S., Çetinkaya, C. ve Dayı, A. (2016). 12-17 yaş arası spor yapan ve spor yapmayan öğrencilerin fiziksel uygunluklarının incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 2016;7(2).
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Yayınevi, Ankara.
• Calbet, J. A. L., Dorado, C., Diaz, H. P. ve Rodriguez, P. R. (2001). High Mineral Bone Mineral Contend and Density in Male Football (soccer) Players. Med. Sci. Sports Exerc. 33(10), 1682-1687.
• Eler, N. (2018). Farklı sporlarda antropometrik ve fiziksel uygunluk parametrelerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt: 20, Sayı:3.
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. Sage Publication.
• Golle, K., Muehlbauer, T., Wick, D. ve Granacher, U. (2015). Physical Fitness Percentiles of German Children Aged 9-12 Years: Findings from a Longitudinal Study. PLoS One. 6;10(11):e0142393. doi: 10.1371/journal.pone.0142393. PMID: 26544848; PMCID: PMC4636306.
• Göral, K., Saygın, Ö. ve Karacabey, K. (2009). Tenisçiler ile voleybolcuların bazı fiziksel uygunluk özelliklerinin karşılaştırılması. Sport Sciences, 4 (3), 226-235.
• Gutin, B., Manos, T. ve Strong, W. (1992). Defining health and fitness, first step toward establishing children‟s fitness standarts. Research Quarterly For Exercise and Sport; 63(2): 128-132.
• Gündoğan, N. Ü. (2005). Öğrenme ve Davranışlarda Sol ve Sağ Beyin Yarım Kürelerinin Fonksiyonel Asimetrisinin Önemi (Lateralizasyon). Türkiye Klinikleri J Med Sci. 25, 333- 336.
• Kalkavan, A., Zorba, E., Ağaoğlu, S. A., Karakuş, S. ve Çolak, H. (1996). Farklı spor branşlarında bazı fiziksel uygunluk değerlerinin sedanter grupla karşılaştırılması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1 (3), 25-35.
• Kannus, P., Alosa, D., Cook, L., Johnson, J., et al. (1992). Effects of One-Legged Exercise on the Strength, Power and Endurance of the Contralateral Leg. Eur. J. Appl. Physiol., 64,117-126.
• Kürkçü, R., Afyon, Y. A., Yaman, Ç., ve Özdağ, S. (2009). 10-12 yaş grubundaki futbolcu ve badmintoncularda bazı fiziksel ve fizyolojik özelliklerinin karşılaştırılması. Uluslararası insan bilimleri dergisi, 6(1), 547-556.
• Leong, C.K., (1980). Laterality and Reading Proficiency in Children. Reading Research Quarterly, 15(2):185-202.
• Mengütay, S. (2005). Çocuklarda hareket gelişimi ve spor. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Moll, C., Seidel, I. ve Bös, K. (2012). Sportmotorische Test in der Talentförderung. Prüfung der Testgütekriterien des MT2-B Leichtathletik für die NRW-Sportschulen. In: Wagner H, editor. "NeuroMotion" Aufmerksamkeit, Automatisierung, Adaptation 9 gemeinsames Symposium der dvs-Sektionen Biomechanik, Sportmotorikund Trainingswissenschaft. Münster: Uni-Print Münster; p. 22.
• Öztahran, S. (2019). 12 yaş basketbol ve futbolcularda bazı antropometrik ve fiziksel uygunluk parametrelerinin karşılaştırılması (Master's thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Pençe, S. (2000). Serebral Lateralizasyon. Van Tıp Dergisi: 7 (3): 120-125
• Piech, J., Bajorek, W., Płonka, A., Kuchciak, M. ve Bobula, G. (2020). Lateralization value of functional movement rating in volleyball players' injury prevention. Journal of Physical Education and Sport, 20(3), 1475-1480.
• Polat, Y. (2003). Futbolcu çocukların fiziksel uygunluk düzeylerinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3.
• Riddoch, C. J. ve Boreham, C. A. G. (1995). The health- related physical activity of children. Sports Medicine, USA, 1995; 19(2): 86-102.
• Sainburg, R. L. (2002). Evidence for a dynamic-dominance hypothesis of handedness. Exp Brain Res. Jan;142(2):241-58. doi: 10.1007/s00221-001-0913-8. Epub 2001 Nov 22. PMID: 11807578.
• Stark, G. (2000). Jugend trainiert für Olympia: Wettkampfprogramm für Grundschulen im Land Brandenburg. Jugend und Sport, Potsdam: Ministerium für Bildung.
• Türkeri, C., Öztürk, B., Büyüktaş, B. ve Öztürk, D. (2019). Farklı branşlardaki sporcuların statik denge, alt-üst ekstremite dinamik denge ve reaksiyon zamanlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(4), 480-490.
• Uçan, İ., Buzdağlı, Y. ve Ağgön, E. (2018). Çocuklarda sporun fiziksel uygunluk üzerine etkisinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20 (3), 123-133.
• Winnick, J. ve Short, F. (1998). The Brockport Physical Fitness Test Manual. New York: State University of New York, College at Brockport.
• Ziyagil, M. A., Tamer, K., Zorba, E., Uzuncan, S. ve Uzuncan, H. (1996). Eurofit Test Bataryası Vasıtasıyla 10¬-12 Yaşları Arasındaki Erkek İlkokul Öğrencilerinin Fiziksel Uygunluk ve Antropometrik Özelliklerinin Yaş Gruplarına ve Spor Yapma Alışkanlıklarına Göre Değerlendirilmesi̇. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1 (1), 20-28.
• Zorba, E. (1999). Herkes İçin Spor ve Fiziksel Uygunluk. GSGM Eğitim Dairesi, 1999, Ankara.Erol K (2011).
• Zorba, E. (2004). Yaşam boyu spor. İstanbul: Özal Matbaası.
• Zorba, E. ve Saygın, Ö. (2009). Fiziksel aktivite ve fiziksel uygunluk. İstanbul: İnceler Ofset Matbaa.
• Yıldırım, İ. (2015). A study on physical education teachers: The correlation between self-efficacy and job satisfaction. Education, 135(4), 477-485.