Bahriyeli Bir Askerî Tarihçi: Bahri Noyan’ın Hayatı ve Çalışmaları

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 129 - 148, 01.11.2024

Mehmet Korkmaz

https://doi.org/10.52792/tws.1501262

Öz

Bahri Noyan, 26 yıl Türk Deniz Kuvvetleri’nde bir bahriye subayı olarak hizmet ettikten sonra 1960 yılında emekli olmuştur. Türk denizcilik tarihine olan ilgisi onun emekliliği döneminde çeşitli dergi ve gazetelerde yazmaya yönlendirmiştir. Neredeyse tamamı modernleşme dönemi Osmanlı denizcilik tarihine ilişkin popüler tarzdaki yazıları onun kamuoyunda tanınmasını da sağlamıştır. Söz konusu yazılarından bazıları mahiyeti ve ihtiva ettiği malumat itibarıyla akademik çalışmalara da kaynaklık etmektedir. Tüm bunlara rağmen Bahri Noyan’ın hem bahriyede geçirdiği uzun yıllara dair askerî kariyeri hem de onun hayat hikâyesinin tamamına ilişkin mevcut literatürde hiçbir malumat olmaması askerî tarihçiliğimizin eksik yanlarından birini oluşturmaktadır. Bu makalenin hedefi Bahri Noyan’ın biyografisini ortaya çıkarmak ve çeşitli dergilerde kaleme aldığı yazılarının bibliyografik künyelerini tespit etmektir. Aynı zamanda bahse konu yazılarının içerik analizinin yapılacaktır. Böylece Noyan’ın askerî kariyeri, mesleki faaliyetleri ve Türk deniz tarihçiliğindeki yerinin tespiti amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bahri Noyan, Türk Denizcilik Tarihi, Türk Deniz Harp Tarihi, Osmanlı Bahriyesi

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Osmanlı Arşivi (BOA). Deniz Tarihi Arşivi (DTA), Yoklama Kalemi Defterleri (YKL.d.) 3962/37. Kitaplar ve Tezler
• Atay, Falih Rıfkı. Babanız Atatürk. İstanbul: Doğan Kardeş, 1966.
• Büyüktuğrul, Afif. Cumhuriyet Dönemi Deniz Harp Tarihi Yazıcılığı. Yüksek Lisans Tezi, MSÜ ATASAREN, İstanbul, 2021.
• Çoker, Fahri. Bahriye Mektebimiz (Deniz Harp Okulu ve Lisesi). Ankara: Dz. KK. Basımevi, 1973.
• Gencer, Ali İhsan. “Saffet Bey.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi cilt 35 (2008): 466-467.
• Kılıç, Ali. Atatürk’ün Son Günleri. [Baskı Yılı ve Yayım Yeri].
• Korkmaz, Mehmet. “Aydın ve Müteşebbis Bir Bahriye Subayı: Süleyman Nutki Bey’in Hayatı (1854-1924) ve Eserleri.” Türk Savaş Çalışmaları Dergisi 2, no. 2 (2021): 170-195.
• Mercan, Evren. “Deniz Harp Tarihçisi Bir Bahriyeli: Hüseyin Fevzi Kurtoğlu.” Türk Savaş Çalışmaları Dergisi 2, no. 1 (2021): 17-37.
• Özdemir, Emrah. Türk Ordusu Sınır Ötesi Harekatlar. [Baskı Yılı ve Yayım Yeri].
• Özcan, Ahmet. “Ahmet Refik ve Askerî Tarihçilik.” Türk Savaş Çalışmaları Dergisi 1, no. 2 (2020): 110.
• Sönmez, İbrahim. Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Yaşamış Bir Türk Denizcisi Saffet Bey’in Hayatı, Eserleri ve Tarihçiliği. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, 2021.
• Sütcü, Mehmet Sait. “Bir Türk Deniz Tarihçisi: Saffet Bey.” The Journal of Academic Social Science Studies no. 63 (2017): 435-457.
• Şehsuvaroğlu, Haluk Yusuf. “Halûk Yusuf Şehsuvaroğlu’nun Hayatı, Görevleri ve Askerî Tarihçiliği.” Türk Savaş Çalışmaları Dergisi 5, no. 1 (2024): 64-89.
• Makaleler ve Diğer Yayınlar
• Korkmaz, Mehmet. “Ali Haydar Emir Alpagut: Hayatı ve Eserleri.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi no. 35 (2019): 57-77.
• Noyan, Bahri S. “Birinci Dünya Harbinden Evvel Türk Bahriyesi.” Hayat Tarih Mecmuası Mayıs 1976: 49.
• Noyan, Bahri S. “Türkiye’de Matbaacılık Deniz Matbaasının Tarihçesi.” Hayat Tarih Mecmuası Temmuz 1969: 36.
• Noyan, Bahri S. “18 Mart 1915 Çanakkale Zaferi.” Hayat Tarih Mecmuası Mart 1978: 37.
• Noyan, Bahri S. “90 Yıl Önce Atina’daki Askeri Ataşemiz Kurmay Yarbay Seyfullah Bey’in Adalar Denizi Üzerine Lâyihası.” Tarih ve Edebiyat Ekim 1979: 17-25.