Çeviribilimin Türkiye'deki Gelişimi Açısından Çeviribilimsel Konulu Derleme Yayınların İncelenmesi

Yıl 2021, , 127 - 136, 20.08.2021

Filiz Şan , Önder Fidan

https://doi.org/10.32329/uad.898896

Öz

Bilimsel çalışmaların oluşturulup diğer araştırmacılara ulaştırılması sürecinin önemli bir ayağı olan bilimsel iletişimde, akademik kitaplar, makaleler, bildiriler, tezler vb. kaynaklar önemli bir yer tutmaktadırlar. Bu kaynakların başka bilim insanlarınca erişilmesi alanda tartışma ortamına zemin hazırlayarak çeşitli bakış açılarının ve yeni, özgün çalışmaların üretilmesine katkı sağlamaktadır. Çeviribilimin Türkiye’deki gelişiminde aynı durum söz konusu olmuştur ve olmaya devam etmektedir. 80’li yıllar itibariyle Türkiye’de tam anlamıyla çeviribilimsel faaliyetler, Batı’dan faydalanılarak alınan çalışmalar üzerinden gerçekleşmiştir. Bu çalışmada Türkiye’de çeviribilimin kuruluş dönemlerinden itibaren dışarıdan alınan alana ait düşünsel uğraşların izini sürebilmek amacıyla, yabancı dillerden Türkçeye çevrilmiş çeviribilim konulu makalelerin bir arada toplandığı sistemli veri sunan derleme kitaplar yoluyla, bu kaynakların alanın gelişimine yönelik ne şekilde bir katkı sağladığına dair bir üst-bakış getirmek amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, belirlenen derleme kitaplardaki yan metinlerden elde edilen verilerle, öncelikle ilgili kitaplar hakkında bilgilere yer verilmiş ve belirlenmiş sorular çerçevesinde karşılaştırmalı olarak irdelenmiştir. Bu kapsamda, kitaplardaki makalelerin alanın Türkiye’deki gelişimi açısından detaylı incelemesi yapılıp, bu inceleme çerçevesinde makalelerin hangi kaynak dillerden çevrildiği, yayımlandıkları yıllara dair ne gibi çıkarımların yapılabileceği, çeviribilimin hangi alanlarını ele alan konulardan oluştukları gibi sorulardan hareketle ve grafikler aracılığıyla yanıtlar bulunmuştur. Yapılan araştırmada değerlendirmelerde bulunularak üst bakış oluşturulmuş, bu yönde yapılacak çeviri çalışmalarının bilimsel zemindeki yönelimine dair öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çeviri yayınlar, çeviribilimin gelişim süreci, bilimsel iletişim araçları, çevirbilim

Investigation of Compilation Books on Translation Studies From the Point of the Development of Field in Turkey

Öz

Academic books, articles, papers, theses, etc. take an important place in scientific communication, a significant pillar for the dissemination of scientific studies to other scientists. The access to these resources by other scientists provides a basis for discussion in the field and contributes to the production of differing viewpoints as well as new, original studies. The same has been true for the development of translation studies in Turkey. Scientific activities for translation studies have been carried out through works taken from Western resources since the 1980s. This study aimed to develop an overview through the compilation books with translated articles from foreign languages into Turkish which present systematic information and to trace intellectual works in the translation studies which have been exported from foreign languages since the establishment of the field in Turkey. For this purpose, information on the compilation books was provided based on the data obtained from their paratexts and they were comparatively evaluated within the framework of the defined questions. Within this context, the articles in the books were analyzed in detail in terms of the development of translation studies in Turkey. Within the scope of the analysis, the source languages, the publication dates, and the implications, the topics of the translated articles were found and presented with graphics. As a result, an overview has been developed and suggestions were presented for the orientation of the scientific basis for future studies in translation studies.

Anahtar Kelimeler

Translated scientific publications, development process of translation studies, scientific communication tools

Kaynakça

• Akbulut, A.N. (Ed.). (2016). Türkiye’de Çeviribilim İlk Adımların Yol Arkadaşlığı. İstanbul: Sözcükler Yayınları.
• Ammann, M. (2008). Akademik Çeviri Eğitimine Giriş. (E. D. Ekeman, çev.) İstanbul: Multilingual Yayınlar.
• Ergun, E., Yılmaz, A. U., Emiroğlu, Z. ve Sefer, H. (Ed.). (2017). Çeviribilim Okumaları 2. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Gürçağlar, Ş. T. (2016). Çevirinin ABC’si. 3. Baskı. İstanbul: Say Yayınları.
• Kurultay, T. (2000). Çeviriye Bilimsel Bakış ve Türkiye’deki Gelişmeler. Erişim Bilgisi: https://ceviribilim.com/2006/06/01/ceviriye-bilimsel-bakis-ve-turkiye%E2%80%99deki-gelismeler/
• Öncü, M. T. (Ed.). (2016). Çeviribilim Paradigmaları 2 – Çeviri seçkisi. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Öncü, M. T. ve Ürdünlü, H. (Ed.). (2017). Çeviribilim Paradigmaları 3 – Çeviri seçkisi. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Öncü, M. T. (2011): Probleme interkultureller Kommunikation bei Gerichtsverhandlungen mit Türken und Deutschen. Berlin: Frank & Timme Verlag. Verlag Für Wissenschaftliche Literatur.
• Öncü, M. T. (2015): Basiswissen für Dolmetscher – Deutschland und die Türkei. Berlin: Frank & Timme Verlag. Verlag Für Wissenschaftliche Literatur.
• Paker, S. (Ed). (2002). Translations: (re)shaping of literature and culture. İstanbul: Boğaziçi University Press.
• Rifat, M. (Ed). (2008). Çeviri Seçkisi 2: Çeviri(bilim) nedir? (Gözden geçirilmiş/genişletilmiş 2. Baskı). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Stolze, R. (2013). Çeviri Kuramları - Giriş. İstanbul: Değişim Yayınları.
• Şan, F. (2011). Çeviriye Bilimsel Bakış Ve Türkiye’deki Gelişmeler’in Gelişimi. Eruz, S. ve Şan, F. (Ed.). Turgay Kurultay’a Bir Armağan – Çeviribilimden Kesitler (ss. 151-165). İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Ürdünlü, H. ve Öncü, M. T. (Ed.). (2018). Çeviribilim Paradigmaları 4 – Çeviri seçkisi. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Yazıcı, M., Bulut A., Demez, N. ve Çavuşoğlu, Ö. (Ed.). (2014). Çeviribilim Okumaları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Yazıcı, M. (2011). Çeviribilimde Araştırma. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Yazıcı, M. (2004). Çeviri Etkinliği. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Yücel, F. (Ed.). (2013). Çeviribilim Paradigmaları 1 – Çeviri seçkisi. Çanakkale: Çanakkale Kitaplığı Akademi.
• Yücel, F. ve İşçen, İ. (Ed.). (2020). Çeviribilim Paradigmaları 5 – Çeviri seçkisi. İstanbul: Hiperyayın.
• Vermeer, H. J. (2008). Çeviride Skopos Kuramı. (A. H. Konar, çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.