Hemşirelik Öğrencilerinde E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri İlişkisi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 4, 474 - 480, 20.12.2023

Ahsen Taştan Gürkan , Afitap Özdelikara , Türkmen Kübra İnanlı

https://doi.org/10.32329/uad.1364668

Cited By: 1

Öz

İnternete erişim kolaylığı ve çevirimiçi sağlık bilgisi arama davranışı e-sağlık okuryazarlığı ve siberkondri kavramlarını gündeme getirmiştir. Bu araştırma hemşirelik öğrencilerinde e- sağlık okuryazarlığı ve siberkondri ilişkisini belirlemek amacı ile gerçekleştirilmiştir.Tanımlayıcı türde olan araştırmanın örneklemini bir devlet üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü’n de öğrenim gören 202 öğrenci oluşturmuştur. Katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (E-SOÖ), Siberkondri Ciddiyet Ölçeği (SCÖ) digital platform aracılığı ile uygulanmıştır. Veriler SPSS 21 paket programı ile analiz edilmiştir. Veri analizinde yüzdelik, ortalama, standart sapma, Independent Samples T Testi, One Way ANOVA ve regresyon analizi kullanılmıştır. Öğrencilerin %77,7’sinin kadın, %45’inin ikinci sınıf, %40,1’inin günlük 3-4 saat internet kullandığı, %98,5’inin sosyal medya hesabına sahip olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin %55’i sağlığı hakkında karar vermede internetin “yararlı” olduğunu, %62,9’u internetteki sağlık kaynaklarına ulaşmanın “önemli” olduğunu bildirmiştir. Öğrencilerin E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği toplam puanı 28,86 (±4,09), Siberkondri Ciddiyet Ölçeği toplam puanı 81,35 (±18,20) olarak bulunmuştur. Her iki ölçek puan ortalamalarının cinsiyet, sınıf düzeyi, günlük internet kullanma süresi özelliklerine göre anlamlı farklılaşmadığı saptanmıştır (p>0,05). E-sağlık okuryazarlığının, aşırılık alt boyutunu %7,1 oranında açıkladığı belirlenmiştir (p=0,000).Öğrencilerin e-sağlık okuryazarlıklarının ve siberkondri düzeylerinin orta seviyede olduğu belirlenmiştir. E sağlık okuryazarlığının siberkondri üzerine etkisi bulunmazken, internette tekrarlanan sağlık bilgilerini aramayı temsil eden aşırılık alt boyutu üzerine etkisinin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, E-Sağlık okuryazarlığı, Hemşirelik, Öğrenci, Siberkondri

The Relationship Between E-Health Literacy and Cyberchondria in Nursing Students

Öz

Easier access to the internet and online health information seeking behavior have given rise to the concepts of e-health literacy and cybercondria. This study was conducted for the aim of determining the relationship between e-health literacy and cyberchondria in nursing students. This study is a descriptive study. The sample of the study consisted of 202 students studying in the nursing department of the faculty of health sciences of a state university. A personal information form, e-health literacy scale (eHEALS) and cyberchondria severity scale (CSS) were administered to the participans via digital platform. Data were analyzed using SPSS21 package program. Percentage, mean, standart deviation, independent sample T test, one way ANOVA and regression analysis were used in data analysis. According to the research findings, 77,7% of the students were female, 45% were second graders, 40,1% used the internet for 3-4 hours and 98,5% had a social media. 55% of the students reported that the internet was ‘useful’ in making decisions about their health and 62,9% reported that it was ‘important’ to access health resources via the internet. It was found that the mean scores of both scales did not show a significant difference according to gender, grade level and daily internet usage time. It was determined that e-health literacy explained the excessiveness sub-dimension by 7.1% (p=0.000). It was determined that students’ e-health literacy and cybercondria levels were at a medium level and that e-health literacy has no effect on cybercondria. However, there was an effect on the extremism subscale, which represents repeated health information seeking on the internet.

Anahtar Kelimeler

Education, E-health literacy, Nursing, Student, Cyberchondria

Kaynakça

• Aulia, A., Marchira, C. R., Supriyanto, I., & Pratiti, B. (2020). Cyberchondria in First Year Medical Students of Yogyakarta. Journal of Consumer Health on the Internet, 24(1), 1–9. https://doi.org/10.1080/15398285.2019.1710096
• Bati, A. H., Mandiracioglu, A., Govsa, F., & Çam, O. (2018). Health anxiety and cyberchondria among Ege University health science students. Nurse Education Today, 71(September), 169–173. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2018.09.029
• Çalhan, S., & Erdoğan, A. (2023). Levels of cyberchondria , health anxiety and internet addiction in medical faculty student. Kocatepe Medical Journal, 24, 300–304.
• Deniz, S. (2020). Bireylerin E-Sağlık okuryazarlığı ve siberkondri düzeylerinin incelenmesi. İnsan ve İnsan Dergisi, 5(24), 84–96. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.674726
• Elciyar, K., & Taşçı, D. (2017). Siberkondri ciddiyet ölçeği’nin Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi öğrencilerine uygulanması. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(4), 57–70. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akader/issue/31877/350392
• Ergün, S., Kızıl Sürücüler, H., & Işık, R. (2019). E-Health literacy and healthy lifestyle behaviors in adolescents: The case of Balıkesir. Journal of Academic Research in Nursing, 5(3), 194–203. https://doi.org/10.5222/jaren.2019.65002
• Erişen, M. A., Atalay, H. N., & Şahin, P. (2019). Öğrencilerin siberkondri düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. 3. Uluslararası 13. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi, 761–769. Ersin, N. (2023). Sağlık bilinci ve bilgi içeriğinin sağlık programlarına yönelik güvene etkisi. Selçuk İletişim Dergisi, 16(1), 202–234.
• Ertaş, H., Kıraç, R., & Ünal, S. N. (2020). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin siberkondri düzeyleri ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(23), 1746–1764. https://doi.org/10.26466/opus.616396
• Kaynak, S., Arat, N., Yardımcı, F., Şenol, S., & Bal Yılmaz, H. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin E-sağlık okuryazarlık düzeyi ile klinik karar verme becerileri arasındaki ilişki. EGEHFD, 38(3), 229–237.
• Köse, S., & Murat, M. (2021). Examination of the relationship between smartphone addiction and cyberchondria in adolescents. Archives of Psychiatric Nursing, 35(6), 563–570. https://doi.org/10.1016/j.apnu.2021.08.009
• Kübra, Ö. (2020). E-sağlık okuryazarlığının siberkondriye etkisinde güven iletimin aracı rolü. Sakarya Üniversitesi.
• Mansur, F., & Ciğerci, K. (2022). Siberkondri ve E-sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 11–21. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.961457
• Molu, B., Ozpulat, F., & Taşdelen Baş, M. (2020). Investigation of nursing students’ cyberchondria perceptions and health anxiety. International Journal of Caring Sciences, 16(1), 72–79.
• Rosário, R., Martins, M. R. O., Augusto, C., Silva, M. J., Martins, S., Duarte, A., Fronteira, I., Ramos, N., Okan, O., & Dadaczynski, K. (2020). Associations between covid-19-related digital health literacy and online information-seeking behavior among Portuguese University students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(23), 1–11. https://doi.org/10.3390/ijerph17238987
• Sharma, S., Oli, N., & Thapa, B. (2019). Electronic health–literacy skills among nursing students. Advances in Medical Education and Practice, 10, 527–532. https://doi.org/10.2147/AMEP.S207353
• Starcevic, V., Berle, D., & Arnáez, S. (2020). Recent insights into cyberchondria. Current Psychiatry Reports, 22(11), 56. https://doi.org/10.1007/s11920-020-01179-8
• Tarihoran, D. E., Anggraini, D., Juliani, E., Ressa, R., & Fardan, I. (2021). Indonesian student nurses’ E-health literacy skills. Studies in Health Technology and Informatics, 284, 444–446. https://doi.org/10.3233/SHTI210767
• Tsukahara, S., Yamaguchi, S., Igarashi, F., Uruma, R., Ikuina, N., Iwakura, K., Koizumi, K., & Sato, Y. (2020). Association of eHealth literacy with lifestyle behaviors in university students: Questionnaire-based cross-sectional study. Journal of Medical Internet Research, 22(6), 1–11. https://doi.org/10.2196/18155
• Tümer, A., & Sümen, A. (2021). E-health literacy levels of high school students in Turkey: results of a cross-sectional study. Health Promotion International, 37(2), 1–8. https://doi.org/10.1093/heapro/daab174
• Tuna, D. C., Marakoğlu, K., & Körez, M. K. (2023). Üniversite öğrencilerinin siberkondri ve anksiyete düzeyleri ve ilişkili faktörler: Kesitsel bir çalışma. Turkish Journal of Family Practice, 27(2), 36–44. https://doi.org/10.54308/tahd.2023.96158
• Turan, N., Güven Özdemir, N., Çulha, Y., Özdemir Aydın, G., Kaya, H., & Aştı, T. (2021). The effect of undergraduate nursing students’ e-Health literacy on healthy lifestyle behaviour. Global Health Promotion, 28(3), 6–13. https://doi.org/10.1177/1757975920960442
• Uslu, D., & Şeremet, G. (2020). Bireylerin E-sağlık okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(2), 386–394.
• Uzun, S. U., & Zencir, M. (2022). Cyberchondria and associated factors among university staff. ESTÜDAM Public Health Journal, 7(2), 257–268. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1027589
• Varer Akpinar, C., Mandiracioglu, A., Ozvurmaz, S., Kurt, F., & Koc, N. (2023). Cyberchondria and COVID-19 anxiety and internet addiction among nursing students. Current Psychology, 42, 2406–2414. https://doi.org/10.1007/s12144-022-04057-z
• Wang, C., Wu, X., & Qi, H. (2022). A comprehensive analysis of E-health literacy research focuses and trends. Healthcare, 10(66), 1–18. https://doi.org/10.3390/healthcare10010066
• Yılmaz, A., Saygılı, M., & Kaya, M. (2020). Sağlık bi̇li̇mleri̇ fakültesi öğrenci̇leri̇ni̇n E-sağlık okuryazarlığı düzeyleri̇ni̇n beli̇rlenmesi̇. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 148–157. https://doi.org/10.20875/makusobed.585984
• Zhu, X., Zheng, T., Ding, L., & Zhang, X. (2023). Exploring associations between eHealth literacy, cyberchondria, online health information seeking and sleep quality among university students: A cross-section study. Heliyon, 9(6), 1–9. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e17521