İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Örneği

Yıl 2015, Cilt: 7 Sayı: 2, - , 21.03.2016

Munise Ilıkkan Özgür

Öz

Çalışmamızda, 1980:1-2014:4 döneminde, Türkiye’deki reel ihracat, reel ithalat ve reel GSYİH arasındaki kısa ve uzun dönem ilişkiler incelenerek; söz konusu değişkenler arasındaki nedenselliğin yönü ve bunun muhtemel ekonomik sonuçları ve aynı zamanda ihracata-yönelik büyüme hipotezinin geçerli olup olmadığı araştırılmıştır. Söz konusu değişkenler arasında Granger nedensellik ilişkisinin yönü Pesaran, Shin, ve Smith (2001) tarafından geliştirilen otoregresif dağıtıcı gecikmeli modeli sınır-testi yaklaşımı (ARDL bound testing approach) ile yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, kısa ve uzun dönemde ithalat ile GSYİH arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi vardır. Kısa dönemde hem ihracattan GSYİH’ya doğru, hem de GSYİH’dan ihracata doğru nedensellik ilişkisi saptanmamıştır. Uzun dönemde GSYİH’dan ihracata doğru nedensellik ilişkisi varken, ihracattan GSYİH’ya doğru geri bildirim etkisinin zayıf kaldığı görülmüştür. Dolayısıyla, araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, Türkiye’de 1980’li yılların başlarında uygulayama konulan ihracata dayalı büyüme stratejisi amacına ulaşamamıştır. Bunun nedenlerinden biri, Türkiye ekonomisinin söz konusu dönemde sık sık yaşanan ekonomik ve politik istikrarsızlıklar olabilir. Diğer bir nedeni ise, çalışmada uygulanan nedensellik testinin doğrusal olmasından kaynaklanabilir. İhracat-büyüme ilişkisinin doğrusal olmayan bir modelle incelenmesi durumunda, iki yönlü veya tek yönlü bir nedensellik ilişkisi ortaya çıkabilir.

Anahtar Kelimeler

-