Türk Parlamentolarının Yasama Dönemi Sıra Numaralarında Yaşanan Kesintiler ve Meclis’te Yaşanan Yasama Dönemi Tartışmaları

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 3, 194 - 206, 29.12.2021

Ahmet Ali Gazel

https://doi.org/10.47477/ubed.1025020

Öz

Osmanlı Devleti’nde I. Meşrutiyet olarak adlandırılan 1877-1878 yıllarında parlamento iki yasama dönemi olarak faaliyette bulunmuş ve parlamento 1878 yılında süresiz olarak tatil edilmiştir. Bu tatil yaklaşık 30 yıl sürmüş ve yeni meclis ancak 1908 yılında açılabilmiştir. 1908’de açılan Mecliste daha önceki dönemler dikkate alınarak yasama dönemi sıra numarası üçten değil, tekrar birden başlatılmıştır. Dolayısıyla yasama dönemleri arasındaki irtibat ve devamlılık koparılmıştır.
Benzer uygulama Cumhuriyet Dönemi’nde de görülmüştür. 23 Nisan 1920’de açılan Meclis tabii olarak Birinci Yasama Dönemi olarak faaliyete başlamış ve 27 Mayıs 1960’a kadar on bir meclis yasama faaliyetinde bulunmuştur. 27 Mayıs askeri darbesi sonrası açılan Meclis ise 12. Yasama dönemi olarak devam etmek yerine yasama dönemini tekrar birden başlatmıştır. 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası açılan TBMM de aynı uygulamayı tekrarlayarak yasama dönemi sıra numarasını tekrar baştan başlatmıştır.
1961 ve 1983 yıllarında yapılan uygulamaların doğru olmadığı ancak 1984 yılında fark edilebilmiştir. Belirtilen yılda yapılan değişiklikle 1920’de açılan Birinci Meclis dikkate alınarak 1983 yılında yasama faaliyetine başlayan Meclisin yasama dönemi sıra numarası 17 olarak kabul edilmiştir. Sonuç olarak, 1984 yılında alınan kararla, en azından Cumhuriyet Dönemi’nde, yasama dönemi sıra numarası TBMM’nin kurumsal ve tarihi devamlılığını gösterecek şekilde 1920 yılında açılan ilk meclis dikkate alınarak yeniden düzenlenmiştir. TBMM, hâlen 27. Yasama dönemi olarak faaliyettedir.

Anahtar Kelimeler

Yasama Dönemi, Meclis-i Mebusan, TBMM

Kaynakça

• -Mahmut Goloğlu, Üçüncü Meşrutiyet, Ankara, 1996.
• -Cumhuriyet Senatosu Tutanakları, Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayınları, Ankara 2001
• -Şeref İba, 100 Soruda Parlamento, Türkiye Büyük Milllet Meclisi Yayınları, Ankara, 2000.