KRİPTO PARALAR VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 71 - 95, 30.06.2023

Saime Doğan , Şerif Dilek

https://doi.org/10.52736/ubeyad.1266050

Cited By: 1

Öz

Geleneksel para sisteminden farklı kendi işleyiş kurallarına sahip olan, kriptografi ile yüksek güvenliği tesis edilmiş ve merkeziyetsiz yapısıyla kripto paralar dünya çapında büyük ilgi görmüştür. Sunduğu potansiyel fırsatların yanında taşıdığı risklerden dolayı şüpheli yaklaşılan kripto paraların operasyonel işlemlerde kullanılması bunların muhasebeleştirilmesini de etkilemektedir. Farklı boyutları ile ele alınan ve piyasada yoğun bir şekilde mali işleme konu olan kripto paraların, muhasebenin kamuya bilgi sağlama sorumluluğu gereği raporlanması ve muhasebe boyutunun da incelenmesi önem taşımaktadır. Kripto paraların muhasebe literatüründeki diğer varlıklardan farklı olması, bu varlıkların muhasebeleştirilmesi konusuna yönelik kamu otoriteleri ile düzenleyici ve denetleyici kuruşlar tarafından henüz kesin bir düzenleme yapılmamış olması farklı yaklaşımların benimsenmesine neden olmuştur. Çalışmada kripto paralar ele alınarak, kripto paraların muhasebeleştirilmesine yönelik benimsenen farklı yaklaşımlar açıklanmış ve muhasebe kayıtlarında ne şekilde ele alınması gerektiği yönünde öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kripto Para, Muhasebeleştirme, Blockchain

Kaynakça

• Ağ, A.R. ve Gülhan, Ü. (2022). TMS/TFRS Kapsamında Kripto Paraların Muhasebeleştirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 35-47. doi: 10.22466/acusbd.1078963
• Al-Dulaimi, A.T.A., ve Özkan, A. (2021). Kripto Para ve Muhasebeleştirilmesi. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 6(5), 505-526. doi: 10.29228/ijbemp.52644
• Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e Kripto Para. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 411-428. doi: 10.21733/ibad.419462
• Aslan, Ü. (2020). Kripto Para Muhasebesi Üzerine Yapılan Tartışmalar ve Finansal Raporlama Üzerindeki Etkileri. TİDE Academia Research, 2(2), 257-286. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/tide/issue/60375/880615
• Aslantaş Ateş, B. (2016), Kripto Para Birimleri, Bitcoin ve Muhasebesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 349-66. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/253802
• Baek, C., ve Elbeck, M. (2015). Bitcoins as an Investment or Speculative First Look. Applied Economics Letters, 22(1), 30-34. doi: 10.1080/13504851.2014.916379
• BDDK. (2013). Basın açıklaması. Sayı: 2013/32. Erişim adresi: https://www.bddk.org.tr/Duyuru/EkGetir/510?ekId=530
• Binici, F.Ö. ve Aslan, Y. (2022). Kripto Paraların Muhasebe ve Raporlama Sisteminde Gösterimi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(1), 344-354. doi: 10.30783/nevsosbilen.1075890
• CCAF. (2022). The Cambridge Centre for Alternative Finance-CCAF. Erişim adresi: https://ccaf.io
• Coinatmradar. (2022). Erişim adres: https://coinatmradar.com/charts/growth/,
• Coingecko. (2023). “Global Cryptocurrency Market Cap Charts”, Erişim adresi: https://www.coingecko.com
• Dembiermont, C. (2017). Recent Developments in Payment Systems. Bank for International Settlements (BIS), International Statistical Institute, Regional Statistics Conference, 22-24 March Bali.
• Dilek, Ş. ve Furuncu, Y. (2019). Bitcoin Mining and Its Environmental Effects. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(1), 91-106. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/43125/423056
• Doğan, Z., Buyrukoğlu, S. ve Kutbay, H. (2018). Türkiye’de Bitcoin İşlemlerinin Vergilendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesine İlişkin Öneriler. Vergi Sorunları Dergisi, (361), 23-33. Erişim adresi: http://vergisorunlari.com.tr/makale/turkiyede-bitcoin--islemlerinin-vergilendirilmesi-ve-muhasebelestirilmesine--iliskin--oneriler/8718
• FED. (2008). Electronic Fund Transfer Act. Erişim adresi: https://www.federalreserve.gov/boarddocs/caletters/2008/0807/08-07_attachment.pdf
• Güdelci, E.N. (2020). UFRS Kapsamında Kripto Para İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi: Kripto Paralar Gerçekten Para mı?. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(2), 237-257. doi: 10.31460/mbdd.637870
• Gül, H. (2020). Bitcoin ve Türevi Varlıkların Muhasebeleştirilmesine İlişkin Bir Değerlendirme. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 444-454. doi: 10.32709/akusosbil.520988
• Haber, S. ve Stornetta, W. S. (1991). How to Time-Stamp a Digital Document. In (Edited by Alfred J. Menezes and Scott A. Vanstone). Advances in Cryptology-.CRYPTO 1990. Lecture Notes in Computer Science, Vol. 537. Berlin: Springer.
• IFRSIC (IFRS Interpretations Committee). (2019). Committee’s Tentative Agenda Decisions and Comment Letters – Holdings of Cryptocurrencies www.ifrs.org , (Erişim Tarihi: 02.01.2022),
• KGK TMS 38, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2018Seti/TMS/TMS_38_2018.pdf , (Erişim Tarihi: 22.12.2022).
• KGK, TMS 7, Nakit Akış Tabloları, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2019Seti/TMS/TMS%207.pdf , (Erişim Tarihi: 22.12.2022)
• KGK, TMS 2 Stoklar, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/TMS_2020/TMS%202.pdf , (Erişim Tarihi: 22.12.2022).
• KGK, TMS 32, Finansal Araçlar: Sunum, Erişim adresi: https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2019Seti/TMS/TMS%2032.pdf , (Erişim Tarihi: 22.12.2022).
• Kızıl, E. (2019). Türkiye’de Kripto Paranın Vergilendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi. Mali Çözüm Dergisi, 29(155), 179-196.
• Koç, F. (2022) Kripto Paranın TMS/TFRS ile Uyumlu Olarak Muhasebeleştirilmesine İlişkin Yaklaşımlar. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 24(2), 287-307. doi: 10.31460/mbdd.867251
• Lee, D., Chuen K. Guo, L., ve Wang, Y. (2018). Cryptocurrency: A New Investment Opportunity? The Journal of Alternative Investments, 20(3), 16-40. doi: 10.3905/jai.2018.20.3.016
• Nakamoto, S. (2008). Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System. https://bitcoin.org/bitcoin.pdf Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun (27.06.2013). Resmi Gazete (Sayı: 28690). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6493&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmasına Dair Yönetmelik (16.04.2021). Resmi Gazete (Sayı: 31456). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/04/20210416-4.htm
• Özkul, F.U. ve Baş, E. (2020). Dijital Çağın Teknolojisi ve Kripto Paralar: Ulusal Mevzuat ve Uluslararası Standartlar Çerçevesinde Mali Yönden Değerlendirme. Muhasebe ve Denetime Bakış, 20(60), 57-74. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1121653
• Procházka, D. (2018). Accounting For Bitcoin and Other Cryptocurrencies Under IFRS: A Comparison and Assessment of Competing Models. The International Journal of Digital Accounting Research, 18(24), 161-188. doi: 10.4192/1577-8517-v18_7
• Raiborn, C. ve Sivitanides, M. (2015). Accounting Issues Related to Bitcoins. Journal of Corporate Accounting & Finance, 26(2), 25-34. doi:10.1002/jcaf.22016
• Rogers, J. (2018). Bitcoin Turns Ten – Here’s How It all Started and What The Future Might Hold. The Conversation. https://theconversation.com/bitcoin-turns-ten-heres-how-it-all-started-and-what-the-future-might-hold-105782 , (Erişim tarihi: 25.01.2022)
• Sönmez, A. (2014). Sanal Para Bitcoin. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 4(3), 1-14. Erişim adresi: http://www.tojdac.org/tojdac/VOLUME4-ISSUE3_files/tojdac_v04i301.pdf
• Statista. (2022). “Overall cryptocurrency market capitalization per week from July 2010 to december 2022 (in billion U.S. dollars)”, Statista, https://www.statista.com/statistics/730876/cryptocurrency-maket-value/
• Şahin, O.N. (2018). TMS/TFRS Işığında Muhasebe, Vergi ve Denetim Kapsamında Bitcoin ve Diğer Kripto Para Birimleri. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(4), 898-923. doi:10.31460/mbdd.401314
• Tschorsch, F. ve Scheuermann, B. (2016). Bitcoin and Beyond: A Technical Survey on Decentralized Digital Currencies. IEEE Communications Surveys & Tutorials, 18(3), 2084-2123. doi: 10.1109/COMST.2016.2535718 www.buybitcoinworldwide.com. (2022). https://buybitcoinworldwide.com/cryptocurrency-statistics/ , (Erişim tarihi: 05.01.2023)
• Yalçın, S. (2019). Kripto Değişim Araçlarının Muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (81), 101-120. doi: 10.25095/mufad.510596
• Yuan, X., Su, C.W., ve Peculea, A.D. (2022). Dynamic Linkage of the Bitcoin Market and Energy Consumption: An Analysis Across Time. Energy Strategy Reviews, 44. doi:10.1016/j.esr.2022.100976
• Yüksel, F. (2020). Kripto Varlıklar ve IFRS Kapsamında Kripto Paraların Muhasebeleştirilmesi. Journal of Accounting and Taxation Studies, 13(2), 429-451. https://doi.org/10.29067/muvu.653136
• Zhao, J.L., Fan, S., ve Yan, J. (2016). Overview of Business Innovations and Research Opportunities in Blockchain and Introduction to the Special Issue. Financial Innovation, 2(1), 1-7. doi: 10.1186/s40854-016-0049-2
• Zigman, M. (2015). Three Methods for Simple Bitcoin Business Accounting. Bitcoin Magazine. Erişim adresi https://bitcoinmagazine.com/business/three-methods-simple-bitcoin-business-accounting-1427833704 :