A Forecast Modelıng In Turkey On Banana Productıon and Banana Import

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1-2, 63 - 82, 31.12.2019

Fatih Boz , Namık Hüseyinli

Öz

In Turkey it is believed that exchange rate is an
important factor for banana importers and producer. In this study effect of
exchange rate on producer banana prices and banana import and effect of
producer banana prices on banana production has been examined. The relationship
between the exchange rate with banana imports and producer banana price, as
well as the relationship between producer banana price and banana imports were
examined by correlation and regression test using the data of 1994-2015 period.
According to the results of the correlation analysis, there was a linear
relationship between exchange rate, producer banana prices and logarithms taken
imported bananas. In addition, there was a strong relationship between exchange
rate and producer banana prices, a linear but weak relationship between
exchange rate and logarithm taken banana imports, and a linear and weak
relationship between producer banana price and logarithm taken banana imports.
According to the regression analysis showing the effect of change in exchange
rate on producer banana prices, change in exchange rate affects producer banana
price and 42.4% of the change is explained by exchange rate. 23.9% of the
change in banana imports is explained by the exchange rate. Thus, it was
observed that the change in exchange rate did not affect banana imports and its
effect was less than the producer banana price. Besides, 19.30% of the change
in banana import is explained by producer banana price. So the change in producer
banana price has little effect on banana import.

Anahtar Kelimeler

Banana, Exchange Rate, Price and Import Relation

TÜRKİYE’DE MUZ ÜRETİMİ VE İTHALATINA YÖNELİK BİR TAHMİN MODELLEMESİ

Öz

Bu çalışmada muz ithalatçıları ve üreticileri için önemli bir etmen
olduğu düşünülen döviz kuru oynaklığıyla muz ithalatı ve üretici muz fiyatı,
üretici muz fiyatıyla muz ithalatı arasındaki ilişkiler 1994-2015 dönemi
verileri kullanılarak korelasyon ve regresyon testiyle incelenmiştir.
Korelasyon analizi sonucuna göre döviz kuru, üretici muz fiyatları ve
logaritması alınmış muz ithalatı arasında doğrusal bir ilişkinin mevcut olduğu
görülmüştür. Döviz kuru ile üretici muz fiyatları arasında aynı yönlü ve güçlü
bir ilişki, döviz kuru ile logaritması alınmış muz ithalatı arasında doğrusal
yönlü fakat zayıf bir ilişki, üretici muz fiyatı ile logaritması alınmış muz
ithalatı arasında ise doğrusal ve zayıf bir ilişkinin bulunduğu tespit
edilmiştir. Döviz kurundaki değişimin, üretici muz fiyatlarını nasıl
etkilediğine dair yapılan regresyon analizi sonucunda üretici muz fiyatında
meydana gelen değişmenin %42.4’ünün döviz kuru tarafından açıklandığı, yani
döviz kurundaki değişimin üretici muz fiyatını etkilediği sonucuna varılmıştır.
Muz ithalatında meydana gelen değişmenin %23.9’unun döviz kuru tarafından
açıklandığı, döviz kurundaki değişimin muz ithalatı üzerindeki etkisinin
üretici muz fiyatına nispetle daha az olduğu ve döviz kurundaki değişimin
muz ithalatını etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır. Muz ithalatında meydana
gelen değişmenin %19.30’luk kısmının üretici muz fiyatı tarafından açıklandığı,
üretici muz fiyatındaki değişimin muz ithalatı üzerindeki etkisinin az olduğu
sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Muz, Döviz Kuru, Fiyat ve İthalat İlişkisi

Kaynakça

• Akova, S. B. (1997). Türkiye’de muz ziraatinin coğrafi dağılışı ve özellikleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, 5: 140-177.
• Emil, T. (2005). Muz sektör profili, İstanbul Ticaret Odası. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Şubesi, İstanbul.
• FAO (2016). http://www.fao.org/faostat/en/#compare. (Erişim Tarihi: 10 Ocak 2016).
• Gübbük, H., Pekmezci, M. ve Erkan, M. (2003). Meristem kültürü ile çoğaltılan değişik muz klonlarının açıkta ve örtü altında yetiştirme olanakları üzerinde araştırmalar, Journal of AARI, (2): 73-87.
• Hatırlı, S. A., Jones, E. ve Aktaş, A. R. (2003). Measuring the market power of the banana import market in Turkey, Turk J Agric For, 27: 367-373.
• Kozak, B. (2003). Muz Yetiştiriciliği. 2. Baskı, Türkiye Ziraat Odaları Birliği, Anamur Ziraat Odası Yayını.
• Krugman, P.R., Obstfeld, M. ve Melitz, M. (2012). International Economics: Theory and Policy. Boston: The Pearson Series in Economics.
• Subaşı, S., Seçer, A., Yaşar, B., Emeksiz, F., ve Uysal, O. (2016). Türkiye’de muz üretim maliyetinin karlılık durumu, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 29: 73-78.
• Tarım Bakanlığı (2016). http://www.tarim.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/EKONOM%C4%B0%20DA%C4%B0RES%C4%B0%20K%C4%B0TAP_WEB.pdf. (Erişim Tarihi: 29 Haziran 2017).
• TCBM (2016). http://www.tcmb.gov.tr/kurlar/kurlar_tr.html. (Erişim Tarihi: 04 Ocak 2016).
• http://www.turkcebilgi.com/muz#bilgi. (Erişim Tarihi: 09 Ocak 2016).
• Türkay, C., Öztürk, H., Pınar, H. ve Hocagil, M. (2006). Anamur yöresi muz seralarının yapısal ve işlevsel özellikleri. Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Dergisi, 5: 17-22.
• http://www.rainforest-alliance.org/kids/species-profiles/banana. (Erişim Tarihi: 29 Şubat 2016).
• http://www.eng.ege.edu.tr/otles/GıdaTarihi/Muz.htm. (Erişim Tarihi: 07 Ekim 2015).