2008 GLOBAL FİNANS KRİZİNDEN SONRA MERKEZ BANKALARI’NIN EN SON GÖREVİ OLARAK FİNANSAL İSTİKRAR VE TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 33 - 52, 17.06.2020

Doğukan Işık , Elife Akiş

Öz

Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayarak tüm dünya geneline yayılan ve tarihin en büyük krizleri arasında görülen 2008 küresel finansal krizi, finansal piyasaları ve reel ekonomiyi ciddi şekilde etkilemiştir. Finansal istikrar açısından geleneksel para politikasına ait hedeflerin yetersiz olduğu, finansal kurumlar tarafından sistemdeki risklerin görülemediği ve makro bakış açısıyla çözüm üretilemediği görülmüştür. Finansal istikrarın sağlanması konusunda 2008 krizi yeni bir bakış açısı getirerek makro ihtiyati politikaların sorumluluğunu merkez bankalarına yüklemiştir. 2001 krizi sonrasında yaptığı reformların etkisiyle özellikle bankacılık sektöründe dayanıklılığı artan Türkiye ekonomisinde, finansal istikrarın sağlanması maksadıyla atılan adımlar 2008 krizinin olumsuz etkilerini azaltmaya katkıda bulunmuştur. Bu makalede, 2008 finansal krizinin Türkiye ekonomisine etkileri bağlamında finansal istikrarın sağlanabilmesi için Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın uyguladığı politikalar ile başarısı değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal İstikrar, 2008 Küresel Finans Krizi, T.C.Merkez Bankası ve Politikaları

Financial Stability as The Latest Assignment of Central Banks After 2008 Global Financial Crisis and The Case of Turkey

Öz

The 2008 global financial crisis, which began in the USA and spread across the world and one of the biggest crises in history, seriously affected financial markets and the real economy. It was observed that the traditional monetary policy targets were insufficient for financial stability, the risks in the system could not be seen by the financial institutions and the solution could not be produced from a macro perspective. The 2008 crisis has brought a new point of view to financial stability and puts the responsibility of macro prudential policies on central banks. The impact of the reforms made after the 2001 crisis in Turkey's economy, especially in the banking sector increased durability, ensuring financial stability has contributed to the steps taken in order to reduce the adverse effects of the 2008 crisis. In this article, it has been aimed to clarify the policies and achievements of the Central Bank of the Republic of Turkey, which has been affected 2008 financial crisis and measures taken to provide financial stability for Turkey’s economy.

Anahtar Kelimeler

Financial Stability, 2008 Global Financial Crisis, Central Bank of the Republic of Turkey and Policies

Kaynakça

• Aktan, C. C. ve Şen, H. (2001). “Ekonomik Kriz: Nedenler ve Çözüm Önerileri”, Yeni Türkiye Dergisi, Sayı 42, 1225-1230.
• Alp, H. ve Elekdağ S. (2011). “The role of monetary policy in Turkey during the global financial crisis”. IMF Working Paper, WP/11/150.
• Alper, K. ve Tiryaki, S.T. (2011). “Zorunlu Karşılıkların Para Politikasındaki Yeri”', TCMB Ekonomi Notları, Sayı: 8, ss.1-10.
• Başçı, E. ve Kara, H. (2011). “Finansal istikrar ve para politikası”, İktisat İşletme ve Finans. 26 (302), ss. 9-25.
• BDDK, (2012). Finansal Piyasalar Raporu, Aralık 2012.
• Borio, C. ve Mathias, D. (2009). “Towards an Operational Framework for Financial Stability: “Fuzzy” Measurement and its Consequences”, BIS Working Papers, No 284, pp. 1-32.
• Crockett, A. (1997). Why is Financial Stability a Goal of Public Policy?, Symposium of "Maintaining Financial Stability in a Global Economy", FED of Kansas City, pp. 6-7.
• Çınar, B., Erdoğan, Ö., Gürgür, T. ve Polat, T. (2010). “Küresel Kriz Politika Uygulamaları”. TCMB Ekonomi Notları, 12, ss.1-11.
• Değertekin, E.A. (2010). “Finansal Krizle İlgili Uluslararası Kurumların Yürüttüğü Çalışmalar”, Sermaye Piyasasında Gündem, Sayı 89, ss. 7-19.
• Deniz, G. (2013). “2008 Küresel Krizinin Ekonomik Etkileri ve Kriz Döneminde Alınan Para-Maliye Politiksı Önlemleri”. Yüksek Lisans Tezi, Sivas, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dünya Bankası. (2019). https://data.worldbank.org/country/turkey?locale=tr, (Erişim: 10.04.2019).
• Eichengreen, B. (2004). “Financial Instability”, University of California, Copenhagen Consensus, Copenhagen.
• Eğilmez, M. (2009). Küresel Finans Krizi, 5. Baskı. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Houben, A., Kakes, J. ve Schinasi, G. (2004). “Toward a Framework for Safeguarding Financial Stability”, IMF Working Paper, wp/04/101.
• Kantar, L. (2010). “Mortgage (İpotekli Konut Kredisi) ve 2008 Küresel Krizine Olan Etkileri”. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kara, H. (2012). “Küresel Kriz Sonrası Para Politikası”, TCMB Çalışma Tebliği, No: 12/17.
• Kara, H. (2016). “A brief assessment of Turkey's macroprudential policy approach: 2011-2015”. Central Bank Review, 16.3, pp.85-92.
• Kara, H., Özlü, P. ve Ünalmış, D. (2015). “Türkiye için Finansal Koşullar Endeksi”, TCMB Çalışma Tebliği, No: 15/13, 41-73.
• Kırcı, H. (2017). Küresel Finansal Krizden Çıkış Amacıyla Alınan Önlemler ve Sonuçları, Doktora Tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Korkmaz, A., Avsallı, H., Korkut, G., Güner H. ve Tetik, A. (2013). “Küresel Ekonomik Krizde Dünyada ve Türkiye’de İşsizlikle Mücadelede Uygulanan Politikalar: Başarılı ve Başarısız Ülkeler”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Vol 5. No 1. ss.113-125.
• Küçükkiremitçi, O., Genç, Ö., Şimşek, M., Karaca, M. ve Eşiyok, B.A. (2008). “Küresel Mali Kriz ve Reel Sektöre Muhtemel Etkileri”. Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü.
• Küçüksaraç, D. ve Özel, Ö. (2012). “Rezerv Opsiyonu Mekanizması ve Optimal Rezerv Opsiyonu Katsayılarının Hesaplanması”. TCMB Çalışma Tebliği, No: 12/32.
• Mishkin, F. S. (2000). Finansal Piyasalar ve Kurumlar (Çev. İlyas Şıklar-Ahmet Çakmak-Suat Yavuz), Bilim Teknik Yayınevi: İstanbul.
• Narin, M. ve Kutluay, D. (2013). “Küresel Finansal Piyasalarda Değişim ve Yükselen Güçler: BRIC Ülkeleri”, Ankara Sanayi Odası Yayın Organı, s.43-46.
• Padoa-Schioppa, T. (2002). “Central Banks and Financial Stability: Exploring a Land in Between”, Second ECB Central Banking Conference Frankfurt am Main, pp. 3-11.
• Plosser, C. I. (2009). Redesigning Financial System Regulation, New York University Conference “Restoring Financial Stability:How to Repair a Failed System” pp.3-4.
• Schinası, G. J. (2004). Defining Financial Stability, IMF Working Paper, WP/04/187, pp. 6-12.
• Serel, A. ve Özkurt, İ.C.. (2014). “'Geleneksel Olmayan Para Politikası Araçları ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 22, ss. 56-71.
• SPK. (2011). 2010 Faaliyet Raporu, Ankara.
• Şahin, S. Ç. (2011). “Küresel Krizin Türk Bankacılık Sektörüne Etkileri”. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• TCMB. (2007). “TCMB Yıllık Rapor 2006”, Ankara.
• TCMB. (2011). “2012 Yılında Para ve Kur Politikası”, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/ connect/57800836-adae-4f2b-8a47-c81e9011cef0/2012ParaPolKonusma.pdf? MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-57800836-adae-4f2b-8a47-c81e9011cef0-m3fC4SP, (Erişim: 10.04.2019).
• TCMB. (2011). Finansal İstikrar Raporu Kasım 2011, Sayı 13. Ankara.
• TCMB. (2012). Finansal İstikrar Raporu Mayıs 2012, Sayı 14, Ankara.
• TCMB. (2013). Finansal İstikrar Raporu Mayıs 2013, Sayı 16. Ankara.
• TCMB. (2014). “TCMB Bülten”, Haziran 2014. Sayı 34, Ankara.
• TCMB. (2017). Finansal İstikrar Raporu Mayıs 2017, Sayı 24, Ankara.
• TCMB. (2019). “Finansal İstikrar”, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/ TCMB+TR/Main+Menu/Temel+Faaliyetler/Para+Politikasi/Finansal+Istikrar/ (Erişim: 08.04.2019). TCMB Data Elektronik Veri Sistemi. (2019). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/ serieMarket/collapse_4/5906/DataGroup/turkish/bie_kmyikrhc/ (Erişim: 10.04.2019).
• Tiryaki, G. (2009). Basel Regulations, Economic Capital and Their Implications For The Turkish Banking Industry, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10. Cilt 1. Sayı, s. 130-131.
• TÜİK. (2019). “TÜİK Yayınlanmış İstatistikler”, www.tuik.gov.tr. (Erişim: 10.04.2019).
• Vural, U. (2013). “Geleneksel olmayan para politikalarının yükselişi”. TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara.
• Yavuzarslan, N. (2011). “Finansal İstikrar ve Zorunlu Karşılıklar”, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Yılmaz, D. (2009). “Küresel Kriz ve Merkez Bankası, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası”, Maliye ve Finans Yazıları, 1(84), ss. 9-16.
• Yücel, F. ve Kalyoncu, H. (2010). “Finansal Krizlerin Öncü Göstergeleri ve Ülke Ekonomilerini Etkileme Kanalları: Türkiye Örneği”, Maliye Dergisi, Sayı 159, ss. 53-69.