MONÎRÛ REVÂNÎPÛR’UN FOLKLORİK ESERİ KENÎZÛ ADLI KİTABININ TAHLİLİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 129 - 141, 31.12.2019

Serpil Yıldırım

https://doi.org/10.37999/udekad.648293

Öz

Çağdaş İran Edebiyatı, edebî ustalık ve deha sahibi yazarların ortaya çıkmasıyla birlikte benzersiz bir değişim ve olgunlaşma evresi geçirmiştir. 40/60’lı yılları kapsayan bu değişim evresinde, hikâyeciliğin, artık zamanı gelen toplumcu, yöresel ve köy edebiyatı gibi yeni yönleri konusundaki edebi maslahatların temelleri atılmıştır. Artık Tahran’ın bütün İran’ı tanıtması mümkün olmadığından yazarlar, farklı yaşam tarzlarını incelemek üzere İran’ın bilinmedik bölgeleri üzerinde durmuşlardır. İşte Çağdaş İran edebiyatının önemli kadın simalarından Monîrû Revânîpûr da şehirli halkın ilgisini, ülkenin uzak düşmüş bölgelerindeki insanların yaşam tarzına çekmek için dokuz kısa öyküden oluşan Kenîzû kitabında, halk inanışlarına ve İran’ın Güney halkının bölgesel ve yöresel kültür unsurlarına sıkça yer vermiştir. Yazarın, adı geçen kitabındaki bütün öykülerinde, özellikle kendisinin de doğup büyüdüğü Cofre kasabası halkının ya da belirli bir topluluğun dilden dile, ağızdan ağıza ve nesilden nesile ulaşan gelenek ve göreneklerinden, oyunlarından ve meşguliyetlerinden, efsanelerinden, hikâyelerinden, darbımesellerinden, çeşitli batıl inanç ve hurafelerinden, şarkılarından, şen şakrak türkülerinden ve yaslarından söz edilmiştir. Bu çalışmada, güneyli yazarın hayatına ve eserlerine kısaca değinildikten sonra halkın günlük sorunlarının ve güney toplumunun yaygın gelenek ve göreneklerinin anlatıldığı Kenîzû kitabındaki hikâyeler tahlil edilecek ve tahlil edilen hikâyelerde yazarın çizdiği kadın-erkek karakterleri belirlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Monîrû Revânîpûr, Kenîzû, Hikâye Tahlili, Karakter Analizi

ANALAYSIS OF KANIZOU BOOK IN FOLKLORIC WORK OF MONIROU RAVANIPOUR

Öz

Contemporary Iran literature undergone an unexampled change and maturation stage as a result of emerging writers having literary mastery and genius. In this period of change, covering the 40 / 60s, the basis of literary conscience was laid on the new aspects of narrativeism, such as socialist, local and villageist literature. Because of no longer possible for Tehran to introduce all of Iran, the authors focused on the unknown areas of Iran to study their different lifestyles. Monirou Ravanipour, one of the important female figures of contemporary Iranian literature, has frequently included in the Kanizou book, which consists of nine short stories to attract the interest of the urban people to the lifestyle of the people live in the faraway regions of the country, the folklore beliefs and the regional cultural elements of the southern people of Iran. In all the stories of the author, in the book, especially the people of the town of Jofreh, where autor was born and raised, and of the traditions, legends, stories, various superstition, the songs, the jokes are mentioned. In this study, after briefly referring to life and works of southern writer, the stories of Kanizou book, in which described common customs and traditions of southern society and daily problems, will be analyzed and will be determined man-woman characters described in this stories in analyzing book.

Anahtar Kelimeler

Monirou Ravanipour, Kanizou, Story Analysis, Character Analysis

Kaynakça

• Âryenpûr, Yahya (2016). Ez Nîma Ta Rûzgâr-i Mâ. cild-i sevvom, Tahran: İntişârât-i zevvâr.
• Boratav, Pertev Naili (2016). Halk Edebiyatı Dersleri. Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
• Dervîşzâde, Fevziye (2016). “Nekd ve Berresî-yi Kenîzû Eser-i Monîrû Revânîpûr”. İran: Human Sciences Research Journal, 3 (11): 167-180.
• Hidâyet, Sadık (1324). “Folklor ya Ferheng-i Tudeh”. Mecelle-i Sohen, 2 (3-6): 1-44.
• Khonakdar Tarsi, Masoumeh (2018). “Modern Edebiyatta Feminist Bakışların Ortaya Çıkmasında İranlı Kadın Şair ve Yazarların Rolü.” Çağdaş İran Edebiyatında Kadın. Ankara: Hece Yayınları. 129-154.
• Mîr Âbidînî, Hasan (2002). İran Öykü ve Romanının Yüz Yılı II. çev. Hicabi Kırlangıç. Ankara: Nüsha Yayınları.
• Özdemir, Emin (2018). Eleştirel Okuma. 11. Basım, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Revânîpûr, Monîrû (1367). Kenîzû. Tahran: İntişârât-i Nilufer.
• Rezâî, Seydeh Nergis (1395). “Ber-resî ve Tehlîl-i Huzûr-i Enâsır-i Folklorîk der Dastânhâ-yi Monîrû Revânîpûr (ehl-i gark, sirya sirya, senghâ-yi şeytân ve kenîzû)”. Faslnâme İlmî-Pejuheşî «Pejuheş-i Zebân u Edebiyyât-i Fârsî», 40: 105-135.
• Sadıkî, Mitra (1384). “Zenan-i Dastannivîs Pes ez Inkılâb-i İslâmî”. Mahnâme Ferhengî İctimai-i Zen, Hanevâde ve Sebk-i Zindegî, (158): 1-11.‏
• Servistânî, Marziye Kemalî (1391). “Şehsiyyet-perdâzî-yi Zenân ve Merdân der Dâstânhâ-yi Revânîpûr”. Mecelle-i Edebî Hiçistân, http://nasour.net/1391.02.20/738.html Erişim Tarihi: 19 Eylül 2019