BÜYÜLÜ GERÇEKÇİ ANLATI FORMU VE TANRISAL KONUM: MARQUEZ’İN “ÜÇÜNCÜ TESLİMİYET” VE KUTLAR’IN “HADİ” ADLI ÖYKÜLERİ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 52 - 62, 30.06.2020

Hüseyin Soylu

https://doi.org/10.37999/udekad.679008

Cited By: 1

Öz

Büyülü gerçekçi anlatı formu, estetik söylem bakımından nesnenin ve dış dünyanın büyüsünün yeniden keşfedilmesini ve gerçekliğe ilişkin yerleşik modelin değişmesini amaçlayan yazınsal kompozisyon modelidir. Bu anlamda gerçekliğin ve rasyonel algıların büyüsel atmosfer ile edebi bir metin zemininde birleşmesi, büyülü gerçekçiliğin temel karakteristiğidir. Bu gerçeklik biçimi, okura özel bir anlatısal formül ile aktarılır. Bu formülün içinde masalsı anlatım ve fizik-ötesi boyutlar söz konusudur. Fakat, büyülü gerçekçiliğin temel hareket noktası gerçeklikten kaçış değil; gerçekliği daha derin ve gizemli bir açıdan yakalamaktır. Tanrısal konum, anlatı birimleri açısından her şeyi bilen, üçüncü şahıs anlatıcıyı temsil eder. Büyülü gerçekçi anlatı formunda Tanrısal konum, edebi metnin büyülü atmosferini hazırlayan kurgusal bir tekniktir. Bu teknik aracılığıyla edebi metnin büyülü unsurları, retorik bir yazınsal ivme kazanır. Gabriel Garcia Marquez, büyülü gerçekçi anlatının modern bir zeminde olgunlaşmasını sağlayan en önemli yazarlardandır. Bu anlamda büyülü gerçekçi kurgu, onun eserlerinin başat bir modeli halini almıştır. Onat Kutlar, büyülü gerçekçiliğin Türk edebiyatındaki önemli kalemlerindendir. Özellikle İshak adlı öykü kitabında, bu tür anlatı formunun yoğun izleri görülür. Bu anlamda büyülü gerçekçilik, Marquez ve Kutlar arasında ortak bir yazın biçimidir. Bu çalışmada Marquez’in “Üçüncü Teslimiyet” ve Kutlar’ın “Hadi” adlı öyküleri, büyülü gerçekçi anlatı formu ve bu anlatı formuna kurgusal işlevsellik kazandıran Tanrısal konum itibariyle incelemeye tabi tutulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gabriel Garcia Marquez, Onat Kutlar, Büyülü Gerçekçilik, Tanrısal Konum, Öykü

Kaynakça

• Booth W. C. (2012). Kurmacanın Retoriği, İstanbul: Metis Yayınları
• Cebeci O. (2008). Komik Edebi Türler Parodi, Satir ve İroni, İstanbul: İthaki Yayınları
• Gasset J.O.Y. (2017). Sanatın İnsansızlaştırılması ve Roman Üstüne Düşünceler, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Kundera M. (1989). Roman Sanatı, Ankara: Afa Yayıncılık
• Kutlar O. (2002). İshak, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Marquez G.G. (2019). Mavi Köpeğin Gözleri, İstanbul: Can Sanat Yayınları
• Özsevgeç Y. (2010). Angela Carter’in Büyülü Oyuncakçi Dükkânı (The Magic Toy Shop) Adlı Romanında Büyülü Gerçekçilik, Erzurum: Atatürk Üniversitesi
• Özüm A. (2013). “Onat Kutlar’ın İshak ve Bilge Karasu’nun Göçmüş Kediler Bahçesi’ndeki Büyülü Gerçekçi Öğeler”, Bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 66: 179-204.
• Pelayo R. (2001). Gabriel Garcia Marquez, A Critical Companion London: Greenwood Press.
• Ranciére J. (2016). Estetiğin Huzursuzluğu, İstanbul: İletişim Yayınları
• Ricoeur P. (2016). Zaman ve Anlatı 3, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Simpkins S. (1988). “Magical Strategies: The Supplement of Realism”, Twentieth Century Literature, Vol. 34, No. 2, Durham: Duke University Press
• Tekin M. (2011). Roman Sanatı 1, İstanbul: Ötüken Yayınları
• Tosun N. (2014). Modern Öykü Kuramı, İstanbul: Hece Yayınları
• Turgut C.Ö (2003). Latife Tekin’in Yapıtlarında Büyülü Gerçekçilik, Ankara: Bilkent Üniversitesi
• Urgan M. (2010). İngiliz Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Zamora L. P.; Farris, W. B. (2003). Magical Realism Theory, History, Community, Durham: Duke University Press