ET-TÂHİR VATTÂR’IN “EZ-ZİLZÂL” ROMANINDA METİNLERARASILIK UNSURU OLARAK KUR’ÂN AYETLERİ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 84 - 102, 30.06.2020

Kamil Karasu

https://doi.org/10.37999/udekad.724287

Öz

Bu çalışma, et-Tâhir Vattâr’ın ez-Zilzâl (Deprem) romanında bir kurgu ve biçem aracı olarak kullandığı metinlerarasılık kuramı üzerinde durmaktadır. Vattâr, eserinde sosyalist bir sistem kurmak amacıyla yürürlüğe konulan tarım reformu yasasıyla topraklarının kamulaştırılmasına engel olmak isteyen bir feodali odağına alır. Bu bağlamda, çalışmanın amacı, topraklarını millileştirmekten kurtarmaya çalışan ve kendi amaçları doğrultusunda İslam dinini bir araç haline getiren feodal kimliklerin bu yönünü vurgulamak için başvurulan metinlerarasılık kuramının bir edebi esere nasıl uygulandığını ve eserin içeriğine ne kattığını incelemektir. Dolayısıyla, romanın ana kahramanının ağzından aktarılan Kur’ân ayetleri, metinlerarasılık kuramının örneklemi olarak değerlendirilmektedir. Çalışmada, öncelikle hem dönemin siyasi, sosyal ve ekonomik atmosferini ortaya koymak hem de ez-Zilzâl romanının yazımına sevk eden şartları anlamlandırmak için tarihsel arka plan verilmektedir. Daha sonra çalışmaya konu olan ez-Zilzâl romanının genel bilgileri, özeti ve yazarın hayatı sunulmaktadır. Çalışmanın uygulama kısmında ise ilk önce metinlerarasılık kuramının ortaya çıkışı, gelişimi ve kullanılma biçimleri, ardından da metin analizi yöntemi ile Kur’an ayetlerinin romanda yer verilme biçimleri örnekleriyle incelenmektedir. Çalışmanın sonunda, Vattârın romanında vermek istediği mesajı daha etkili hale getirmek için, romanının temasıyla benzer içerikte olan Kur'an ayetlerini kullandığı veya bunları kendi cümlelerine dönüştürdüğü görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

et-Tâhir Vattâr, ez-Zilzâl, Metinlerarasılık, Tarım Reformu, Cezayir Romanı

VERSES OF THE QUR'AN AS A COMPONENT OF INTERTUEXTUALITY IN THE NOVEL “AL-ZILZAL” OF AL-TAHER WATTAR

Öz

This study focuses on the theory of intertextuality used as a tool of fiction and style in al-Taher Wattar’s al-Zilzal (The Earthquake) novel. In his work, Vattar focuses on a feudalist who wants to prevent the expropriation of his lands with the law of agricultural reform enacted to establish a socialist system. In this context, the aim of the study is to examine how the intertextuality theory applied to a literary work and what it adds to the content of the work, to emphasize this aspect of feudal identities that try to save their land from nationalization and to make Islam a tool for their own purposes. Therefore, the verses of Qur’an transmitted from the mouth of the novel's main hero, are considered as examples of intertextuality theory. In the study, firstly, historical background is given to reveal the political, social and economic atmosphere of the period and to make sense of the conditions that refer to the writing of al-Zilzal. Then, general information, summary and life of the author of al-Zilzal are presented. In practice of the study, first of all, the emergence of intertextuality theory, its development and usage patterns, and then the analysis of the verses of Qur'an by text analysis method are examined. At the end of the study, it has been seen that to make more effective the message which Wattar wanted to give in his novel he has used the verses of the Quran which are the similar content with the theme of his novel or converted them into his own sentences.

Anahtar Kelimeler

al-Taher Wattar, al-Zilzal, Intertextuality, Agrarian Reform, Algerian Novel

Kaynakça

• Allen, Graham (2000). Intertextuality. London: Routledge.
• Aoudjit, Abdelkader (2017). Algerian Literature: A Reader’s Guide and Anthology. New York: Peter Lang.
• Ataöv, Türkkaya (1975). Afrika Ulusal Kurtuluş Mücadeleleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Aytaç, Gürsel (2009). Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: Say Yayınları.
• Childs, Peter-Fowler, Roger (2006). The Routledge Dictionary of Literary Terms. New York: Routledge.
• Cox, Debbie (2002). Politics, Language, and Gender in the Algerian Arabic Novel. New York: The Edwin Mellen Press.
• Çağlıyan Şakar, Kübra (2020). “İvan Bunin’in ‘Arsenyev’in Yaşamı’ Adlı Romanında Klasik Rus Edebiyatı Yansımaları”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2): 1180-1186.
• Çeliker, Fahri (1979). Afrika Devletlerinde Önemli Gelişmeler (1945-1975). Ankara: Silahlı Kuvvetler Dergisi Eki.
• Çetin, Nurullah (2005). Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• D’Angelo, Frank J. (2010). “The Rhetoric of Intertextuality”. Taylor & Francis, Rhetoric Review, (29) 1: 31-47. https://doi.org/10.1080/07350190903415172.
• Durmuş, İsmail (2000). “İktibas”. DİA. İstanbul: TDV Yayınları. C. 22: 52-54.
• el-İbrâhîmî, Ahmed Tâlib (1997). Âsâru’l-İmâm Muhammed el-Beşîr el-İbrâhîmî. Beyrût: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, el-Cuz’u’s-Sânî (1940-1952), et-Tab‘atu’l-Ûlâ.
• Fayda, Mustafa (1996). “Fil Vak’ası”. DİA. İstanbul: TDV Yayınları. C. 13: 70-71.
• Genette, Gérard (2011). Anlatının Söylemi. Çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Hitchcock, Louise A. (2013). Kuramlar ve Kuramcılar: Çağdaş Düşüncede Antik Edebiyat. Çeviren: Seda Pekşen, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Hizmetli, Sabri (1994). Cezayir Bağımsızlık Mücadelesi Önderi Bin Badis, Ankara: TDV Yayınları.
• Horne, Alistair (2006). A Savage War of Peace: Algeria 1954-1962. New York: New York Review Books.
• https://kuran.diyanet.gov.tr/Tefsir/. [15.04.2020].
• https://quran.com/. [03.06.2020].
• Huyugüzel, Ömer F. (2018). Eleştiri Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Hüseyin, Âsaf (1991). İslâm Dünyasına Siyasî Bakışlar. Çeviren: Murat Çiftkaya, İstanbul: İz Yayıncılık
• Kristeva, Julia (1986). The Kristeva Reader. Toril Moi (Ed.), New York: Columbia University Press.
• Lemon, Lee T.-Reis, Marion J. (2012). Russian Formalist Criticism: Four Essays. Lincoln: Univesity of Nebraska Press.
• Lesic-Thomas, Andrea (2005). “Behind Bakhtin: Russian Formalism and Kristeva’s Intertextuality”. Paragraph, (28) 3: 1-20.
• Masâyıf, Muhammed (1983). er-Rivâyetu’l-‘Arabiyyetu’l-Cezâi’riyyetu’l-Hadîse beyne’l-Vâkı‘ıyye ve’l-İltizâm. el-Cezâi’r: Dâru’l-‘Arabiyye li’l-Kitâb.
• Maskan, Ali (2014). Korsanlıktan Siyasal İslâm’a Cezayir’de Siyasal ve Toplumsal Değişim. Ankara: Hitabevi Yay.
• Moran, Berna (2013). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Naylor, Phillip C. (2015). Historical Dictionary of Algeria. London: Rowman & Littlefield.
• Sazyek, Hakan (2013). Roman Terimleri Sözlüğü. Ankara: Hece Yayınları.
• Stora, Benjamin (2001). Algeria, 1830-2000: A Short History. trans. Jane Marie Todd, Ithaca: Cornell University Press.
• Şeref, Abdulazîz (1991). el-Mukâveme fi’l-Edebi’l-Cezâi’riyyi’l-Mu‘âsır. Beyrut: Dâru’l-Cîl.
• Todorov, Tzvetan (2016). Yazın Kuramı - Rus Biçimcilerinin Metinleri. Çev. Mehmet Rifat - Sema Rifat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Uzun, Mustafa (2000). “İktibas”. DİA. İstanbul: TDV Yayınları. C. 22: 52-54.
• Vattâr, et-Tâhir (2013). ez-Zilzâl. el-Cezâi’r: Mûfem li’n-Neşr.