TEKSTİL TARİHİ BAĞLAMINDA HİNT GELENEKSEL GİYSİSİ SAREE (SARİ) ÜZERİNE KÜLTÜREL BİR ANALİZ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 145 - 159, 31.12.2020

Nazan Oskay

https://doi.org/10.37999/udekad.768110

Öz

Toplumların kültürel kimlik özelliklerinin yansımasında en geniş verileri barındıran üretim alanlarından biri tekstil olmuştur. Tekstil işlevsel amaçlı üretilirken, üreten toplumun kültürel özellikleri dokuma malzemesine, motiflerine, rengine ve kullanım formuna yansımıştır. Veriler geniş bir analizle anlamlandırıldığında, insanlığın tarih boyunca kendisini tekstil malzemesinde ifade ettiği kolayca fark edilmektedir.
Araştırmanın veri analizinde, uzun tarihsel geçmişe dayanan tekstil üretim ve tasarımlarıyla, tarih boyunca çok sayıda toplumun ilgisini üzerinde toplayıp, onları etkileyen Hint Uygarlığı seçilmiştir. Zengin bir tekstil geleneğine sahip olan Hindistan, geleneksel giysisi saree (sari) üretim süreçleri ve ürün bağlamında kültürel kimlik kodlarının kaydedildiği veri alanı olarak kabul edilmiştir. Günümüzde de kültürel geçmişin izlerini taşıması bakımından orijinalliğini korumayı başarmış olan saree (sari) geleneği, pamuk ve ipek ipliklerin coğrafyaya özgü tekniklerle dokunmasında elde edilen olağan üstü estetik başarısını, özel anlamlar yüklenmiş renk ilişkileri ve desenler ile bütünleyerek kültürel değerini yapılandırmıştır.
Hindistan tekstil tarihini ve dokuma örneklerini içeren literatür araştırması sonucu elde edilen verilerin, kültürel kimlik bağlamında yorumlanmasını kapsayan bu çalışmada tüm tarihsel dönemlere değinme olanağı bulunamadığı için günümüze ulaşan üretimi ve tasarımı sürdürülen örneklerin ele alınması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

TEKSTİL, KÜLTÜR, SAREE

Kaynakça

• Akarsu, B. (1979). Felsefe Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK.
• Alay, O. (2019). “Kültürel Bellek Bağlamında Geleneksel “Gej” Dokuma Sanatı ve “Harkuşta” Halk Dansı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(64), 413 – 420.
• Artun, E. (Aralık 2006). "Adana ve Osmaniye Halk Kültüründe Giyim- Kuşam Geleneği", Halk Kültüründe Giyim-Kuşam ve Süslenme Uluslararası Sempozyumu.
• Chishti R., K. (2010). Saris Tradition and Beyond. Roli Books.
• Ergür, A. (2002). Tekstil Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Boğaziçi Yayınevi.
• Fiske, J. (1999). Popüler Kültürü Anlamak, (Çev. Sülyaman İrvan), Ankara: Ark Yayınevi.
• Güngör, M. (2013). “Giyim Kültürü ve Giysiye Sahip Olma Arzuları: Giyim Mandalası”, Ekev Akademi Dergisi, 205- 211.
• Gür Üstüner, S. (2017). “Tekstil Tasarım Tarihine Genel Bir Bakış”, Sanat-Tasarım Dergisi, 8, 49-56.
• Göçer, A. (2012). “Dil Kültür İlişkisi ve Etkileşimi Üzerine”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 729, 50-57.
• Harris, J. (1995). 5000 Years of Textiles, London: British Museum Press.
• Himam, F., D. (2013). “16. Yüzyıl Giysi Tarihi Yazımı Üzerine: Giysilerde Doğu-Batı Etkileşimi, Egzotizm ve Güç”, Sosyal Bilimler Dergisi, 29, 91 – 116.
• Kaur, K., Agrawal, A. (2019). “Indian Saree: A paradigm of global fashion influence”, International Journal of Home Science, 5(2), 299 – 306.
• Kaikobad, N., K., Sultana, F., Daizy, A.,H., Khan, M., H. “Sari-The Most Draping Attire Of Indian Sub Continental Women: A Critical Study”, Journal of Humanities And Social Science, 19 (12), 18 – 24.
• Kozbekçi Ayranpınar, S. (2018). “Giyim Modasında Kültürel Kimliğin Örneklerinden; Mola Aplikeleri”, Sanat ve Tasarım Dergisi, 8(2), 20 – 40.
• Lynton, L. (2002). The Sari: Styles, Patterns, History, Techniques, London: Thames and Hudson.
• Oskay, N., Durna D., M. ( Nisan 2014). “20. Yüzyıl Türk Resim Sanatında Tekstilin Görsel Eleman Olarak Kullanımı” Uluslararası Türk Sanatları, Tarihi ve Folkloru Kongresi/ Sanat Etkinlikleri, Bosna-Hersek.
• Singh, A. (2017). “Glory of Traditional Sari Draping Styles of India”, International Journal for Environmental Rehabilitation and Conservation, 8, 12- 16.
• Schick, Leslie, (2003), “Osmanlı Kıyafet Albümleri”, Toplumsal Tarih, 116, 115-120.
• Şeriati, A. (1995). Medeniyet ve Modernizm, (Çev. Ahmet Yüksek), İstanbul: Birleşik Yayıncılık.
• Pendergast, S., Pendergast, T. (2003). Fashion, Costume, and Culture: Clothing, Headwear, Body Decorations, and Footwear Through the Ages, 5.
• Tezcan, M. (1983). “Giyim Olgusuna Sosyo-Kültürel Bakış ve Türklerde Giyim”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16(1), 255 – 276.
• Tomlınson, J. ( 2013). Küreselleşme ve Kültür, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Wilson, K. (1979). A History of Textiles, Colorado: Westview Press.