INTERTEXTUALITY IN ÜMİT YAŞAR OĞUZCAN'S SATIRIES

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 442 - 454, 30.09.2024

Dursun Şahin

https://doi.org/10.37999/udekad.1484952

Öz

Intertextuality, which is based on the relationships a text establishes directly or indirectly with other texts, takes its source from Mikhail Bakhtin's theory of dialogism. When Turkish poetry of the Republican period is examined in the context of intertextual relations, it is seen that it has a lively and rich accumulation. The fact that contemporary Turkish poetry is nourished by many sources such as Western literature, folk literature, and Divan literature has a great impact on this. Ümit Yaşar Oğuzcan, one of the important names of contemporary Turkish poetry, is also one of the names that attaches importance to intertextuality in his poems. In this study, which is limited to the satirical poems of Oğuzcan, who sees himself as a satirical poet, the poems are discussed in terms of intertextual elements. With this study prepared by the document analysis method, it has been determined that Oğuzcan is a poet who has knowledge of the past and that he consciously includes plenty of intertextual elements in his satires. It has been found that the poet's satires are quite rich in terms of “reference”, “allusion”, “calque”, and “parody”, and that quotations, montage, and collage are not included in the satires. Since some of Umit Yaşar Oğuzcan's works were uploaded to the Internet in violation of the law, examples could be given to a limited extent in the study because the samples taken from the works increase the similarity rate.

Anahtar Kelimeler

Intertextuality, satiric, Ümit Yaşar Oğuzcan

ÜMİT YAŞAR OĞUZCAN’IN HİCİVLERİNDE METİNLERARASILIK

Öz

Bir metnin doğrudan veya dolaylı bir biçimde başka metinlerle kurmuş olduğu ilişkiler esasına dayanan metinlerarasılık, kaynağını Mikhail Bakhtin’in söyleşimcilik (dialogism) kuramından almaktadır. Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin, metinlerarası ilişkiler bağlamında incelendiğinde, canlı ve zengin bir birikime sahip olduğu görülür. Bunda çağdaş Türk şiirinin; Batı edebiyatı, halk edebiyatı, Divan edebiyatı gibi pek çok kaynaktan beslenmesinin büyük etkisi vardır. Çağdaş Türk şiirinin önemli isimlerinden biri olan Ümit Yaşar Oğuzcan da şiirlerinde metinlerarasılığa önem veren isimlerden biridir. Kendini hiciv şairi olarak gören Oğuzcan’ın hiciv şiirleriyle sınırlı olan bu çalışmada şiirler, metinlerarası unsurlar açısından ele alınmıştır. Doküman analizi yöntemiyle hazırlanan bu çalışmayla Oğuzcan’ın geçmişe hâkim bir şair olduğu, hicivlerinde metinlerarası unsurlara bilinçli bir şekilde bolca yer verdiği tespit edilmiştir. Şairin hicivlerinin metinlerarası unsurlardan “gönderme (atıf)”, “anıştırma”, “öykünme (pastiş)”, “yansılama (parodi)” ve “yeniden yazma” açısından oldukça zengin olduğu; hicivlerde alıntı, montaj ve kolaja ise yer verilmediği tespit edilmiştir. Ümit Yaşar Oğuzcan’ın eserlerinden bazılarının yasalara aykırı olarak internet ortamına yüklenmesi nedeniyle, eserlerden alınan örnekler benzerlik oranını yükselttiği için çalışmada sınırlı ölçüde örnek verilebilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hiciv, metinlerarasılık, Ümit Yaşar Oğuzcan

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası ilişkiler. Öteki Yayınevi.
• Alınca, H. (2024). Metinlerarasılık: Tanım, Köken ve Kavramın Gelişim Süreci. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 2024, 10 (37), 92-102. Doi: 10.5281/zenodo.10500324
• Altay, A. (2015). Folklor ve metinlerarasılık bağlamında İsmet Özel’in bir Yusuf masalı adlı eserinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). T.C. Trakya Üniversitesi.
• Apaydın, M. (2006). Türk Edebiyatı Tarihi 3. T. S. Halman vd. (Ed.), Tanzimat’tan sonra mizah ve hiciv (ss. 327-343). T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Doğan, A. (2003). Ümit Yaşar Oğuzcan’ın şiir dünyası. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 20 (1), 71-84.
• Elyıldırım, S. & Er, A. (2016). Cahit Sıtkı Tarancı’nın ‘Robenson’ ve ‘Ben Ölecek Adam Değilim’ şiirlerinde metinlerarasılık. folklor/edebiyat, 22 (87), 53-66.
• Gökalp Alpaslan, G. G. (2006). Metinlerarası ilişkiler bağlamında Cumhuriyet dönemi Türk şiirine genel bir bakış. Yunus Koç, Serdar Sağlam, Cahit Gelekci (Ed.), I. Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri (ss. 127-152). Hacettepe Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Gökalp Alpaslan, G. G. (2006). Türk Edebiyatı Tarihi 3. T. S. Halman vd. (Ed.), Modern edebiyatta sözlü kültür etkisi (ss. 393-410). T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Gökalp Alpaslan, G. G. (2007). Metinlerarası ilişkiler ve Gılgamış destanının çağdaş yorumları. Multilingual Yayınları.
• Gökalp Alpaslan, G. G. (2009). Metinlerarası ilişkiler ışığında Cemal Süreya şiirinin bileşenleri. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4 (1-I), 435-463.
• Kara, M. & Dağdelen, S. (2019). Dilaver Cebeci’nin “Şimdiki Zaman Çekiminde Bir Mahkuma Mektup” adlı şiirinde metinlerarasılık unsurları. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi/JRES, 6 (1), 175-191.
• Karabulut, M., & Sulu, H. (2020). Hilmi Yavuz’un “Lânet Şiirleri” kitabında metinlerarasılık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30 (2), 93-107. https://doi.org/10.18069/firatsbed.703623
• Korkmaz, F. (2017). Metinlerarası ilişkilerin klasik retorikteki kökeni üzerine bir araştırma. Hikmet - Akademik Edebiyat Dergisi, Gelenek ve Postmodernizm Özel Sayısı, 71-88.
• Kotan, Â. (2018). Ümit Yaşar Oğuzcan’ın hayatı, şairliği ve şiirlerindeki temalar üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). T.C. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Necatigil, B. (2007). Edebiyatımızda isimler sözlüğü (24. Basım). Varlık Yayınları.
• Oğuzcan, Ü. Y. (2008a). Taşlamalar Hicivler 1. Everest Yayınları.
• Oğuzcan, Ü. Y. (2008b). Taşlamalar Hicivler 2. Everest Yayınları.
• Ongun, D. (2021). Metinlerarasılık bağlamında Enis Akın’ın Dağdaki Emirler’ine bakış. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 5 (2), 792-804. https://doi.org/10.34083/akaded.938316
• Şimşek, R. (2016). Hasan Akay’ın Âh Vakfı şiirini metinlerarasılık bağlamında okumak. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (6), 223-232. https://doi.org/10.16947/fsmiad.25602
• Tonga, N. (2010). Rengârenk bir gökkuşağı: Hilmi Yavuz’un şiirlerinde metinlerarası ilişkiler. Bülent Ayanoğlu (Ed.), Hilmi Yavuz Akademik Sempozyumu Bildirileri (203-222). Artuklu Üniversitesi.
• Uzunkaya, U. (2011). Orhan Veli’nin Kitabe-i Seng-i Mezar’larında metinlerarası ilişkiler. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 1 (2): 31-34.