YAŞAM DOYUMUNUN YORDANMASINDA KENDİNİ AÇMA VE SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 16 - 33, 20.04.2018

Sebahat Sevgi Uygur

Öz

Bu
araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin yaşam doyumu düzeylerinin kendini açma
ve sosyal destek düzeylerine göre yordanmasıdır. Araştırmanın örneklem grubunu
İstanbul’da resmi liselerde öğrenimine devam eden seçkisiz olarak belirlenen
236 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada verileri toplamak için
Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin Revizyonu, Kendini Açma Envanteri, Yaşam
Doyumu Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Çalışmada çoklu doğrusal
regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma bulguları, sosyal desteğin ile yaşam
doyumu ile pozitif yönde ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca kendini
açma ile yaşam doyumu arasında da pozitif yönde ilişki olduğu bulunmuştur.
Ayrıca kendini açma ve sosyal destek yaşam doyumunun %76’sını açıklamaktadır
(R=0.87; R²=0.76). Araştırma sonucunda, lise öğrencilerinde sosyal
destek ve kendini açmanın yaşam doyumunun anlamlı bir yordayıcısı olduğu
görülmüştür. Lise öğrencilerinin sosyal destek ve kendini açma düzeylerinin
yükselmesinin yaşam doyum düzeylerini de arttıracağı düşünülmektedir. Bu
nedenle lise öğrencilerinin hem sosyal destek hem de kendini açma düzeylerinin
yükseltilmesine ilişkin yapılacak olan çalışmaların, yaşam doyum düzeylerine
katkı sağlayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Yaşam doyumu, kendini açma, sosyal destek, lise öğrencileri, regresyon

Kaynakça

• Ağlamaz, T. (2006). Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Puanlarının Kendini Açma Davranışı, Okul Türü, Cinsiyet, Sınıf Düzeyi, Anne-Baba Öğrenim Düzeyi ve Ailenin Aylık Gelir Düzeyi Açısından İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Anders, S.L. ve Tucker, J.S. (2000). Adult Attachment Style, Interpersonal Communication Competence, and Social Support. Personal Relationships, (7), 379-389.
• Aron, A., Melinat, E., Aron, E.N., Vallone, R.D. ve Bator, R.J. (1997). The Experimental Generation of Interpersonal Closeness: A Procedure and Some Preliminary Findings. Society for Personality and Social Psychology. 23(4), 363-377.
• Armsden, G.C. ve Greenberg, M.T. (1987), The Inventory of Parent and Attachment Individual Difierences and Their Relationship to Psychological Well- Being in Adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 16 (5), 427-454.
• Ataşalar, J. (1996). Üniversite Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeylerine Cinsiyet ve Yaşlarına Göre Kendini Açma Davranışları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baytemir, K. (2014). Ergenlikte Ebeveyn ve Akrana Bağlanma ile Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkide Kişilerarası Yeterliğin Aracılığı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Berger, C.R. ve Calabrese, R.J. (1975). Some explorations in initial interaction and beyond: Toward a developmental theory of interpersonal communication. Human Communication Research, 1(2), 99–112 DOI: http://dx.doi.org/10.1111/j.1468-2958.1975.tb00258.x
• Bliss, C.A., Kloumann, I.M., Harris, K.D., Danforth, C.M. ve Dodds, P.S. (2012). Twitter reciprocal reply networks exhibit assortativity with respect to happiness. Journal of Computational Science. 3(5), 388–397. DOI: 10.1016/j.jocs.2012.05.001
• Bowling, N.A., Beehr, T.A. ve Swader, W.M. (2005). Giving and Receiving Social Support at Work: The Roles of Personality and Reciprocity. Journal of Vocational Behavior, 67(3), 476-489.
• Brantley, A., Huebner, E. S. ve Nagle, R. J. (2002). Multidimensional Life Satisfaction Reports of Adolescents with Mild Mental Disabilities. Mental Retardation, 40(4), 321-329.
• Buhrmester, D., Furman, W., Wittenberg, M.T. ve Reis, H.T. (1988). Five Domains of Interpersonal Competence in Peer Relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 55(6), 991-1008.
• Cobb, S. (1976). Social Support as A Moderator of Life Stress. Psychosomatic Medicine, 38(5), 300-315.
• Coffman, D.L. ve Gilligan, T.D. (2002), Social Support, Stress, and Self-efficacy: Effects on Students’ Satisfaction. Journal of College Student Retention, 4(1), 53-66.
• Clara, I.P., Cox, B. J., Enns, M.W., Murray, L.T. ve Torqrudc, L.J. (2003). Confirmatory Factor Analysis of The Multidimensional Scale of Perceived Social Support in Clinically Distressed and Student Samples. Journal of Personality Assessment, 81(3), 265-270
• Choi, W.K, Jaccard, J. ve Ramey, S.L. (1996). The Realationship between Social Support and Life Satisfaction as a Function of Family Structure. Journal of Family and Family, 58(2), 502
• Cüceloğlu, D. (1994). Yeniden İnsan İnsana. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Çelik, E. (2015). Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Umutsuzluk Düzeylerinin Duygusal Dışavurum Açısından İncelenmesi. Journal of European Education. 5(1), DOI: http://dx.doi.org/10.18656/jee.02586
• Çetinkaya, B. ve Akbaba, S. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışları ile Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişki. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (3), 1- 18.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik SPPS ve LISREL Uygulamaları. Pegem Akademi, Ankara.
• Diener, E., (2000), Subjective Well-Being: The Science of Happiness and A Proposal For A National Index. American Psychologist, 55(1), 34-43.
• Diener, E., Emmons, R., Larsen, R. ve Griffin, S. (1985). The Satisfaction with Life Scale. Journal of Personality. Assessment. 49, 71-75. DOI: http://dx.doi.org/10.1207/s15327752jpa4901_13
• Diener, E. ve Diener, M. (1995), Cross-Cultural Correlates of Life Satisfaction and Self-Esteem. Journal of Personality and Social Psychology. 68, 653–663.
• Diener-Biswas R., Diener, E. ve Tamir, M. (2004), The psychology of subjective wellbeing, Doedalus, 133(2), 18-25.
• Diener, E., Oishi, S. ve Lucas, R. E. (2003) Personality, Culture, and Subjective Well-Being: Emotional and Cognitive Evaluations of Life, Annual Review of Psychology, 54, 403-425.
• Ekşisu, M. (2009). Liseli öğrencilerin zorbalık düzeyleri ile aile İşlevleri ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erikson, H.E. (1968). Identity, Youth and Crisis. Behavioral Science. 14(2), 154-159. DOI: 10.1002/bs.3830140209
• Farber, B.A. (2006). Self-disclosure in psychotherapy. New York: Guilford Press.
• Garcia P.A. ve Geisler J.S. (1988) Sex and Age/Grade Differences in Adolescents Self-Disclosure. Perceptual and Motor Skills. 67, 427-432.
• Gültekin, F. (2001). Lise Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışlarının Kimlik Gelişim Düzeyleri Açısından İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 14(1), 231-241.
• Heo, J., Stebbins, R. A., Kim, J. ve Lee, I. (2013). Serious Leisure, Life Satisfaction, and Health of Older Adults. Leisure Sciences, 35, 16-32.
• Karasar, N. (1984). Bilimsel Araştırma Metodu. Ankara: Hacettepe Taş Kitapçılık.
• Kökdemir, D. (1995): Who Discloses What to Whom and Where? (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Köker, S. (1991). Normal ve Sorunlu Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeylerinin Karşılaştırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kuru, E. ve Var, L. (2009), Futbol Seyircilerinin Spor Alanlarındaki Saldırganlık Davranışları Hakkında Betimsel Bir Çalışma: Kırşehir İli Örneği. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 10(2),141-153.
• Küçüksille, E. (2014). Basit Doğrusal Regresyon: Çoklu Doğrusal Regresyon Modeli. (Ed. Kalaycı, Ş.) SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara.
• Krause, N. (2004). Life Time Trauma, Emotional Support, and Life Satisfaction among Older adults. The Gerontologist. 44(5), 615- 623.
• Levin, K.A., Torsheim, T., Volleberg, W., Richter, M., Davies, C.A., Schnohr, C.W., Due, P. ve Currie C. (2011). National income and income inequality, family affluence and life satisfaction among 13-year old boys and girls: A multilevel study in 35 countries. Social Indicators Research. 104, 179–194. DOI: 10.1007/s11205-010-9747-8
• Lepore, S.J., Evans, G.W. ve Schneider, M.L. (1991). Dynamic Role of Social Support in The Link Between Chronic Stress and Psychological Distress. Journal of Personalityand Social Psychology. 61(6), 899-909.
• Lirio, P., Lituchy, T.R., Monserrat, S.I., Olivas-Lujan, M.R., Duffy, J.A., Fox, S., Gregory, A., Punnet, B.J. ve Santos, N. (2007). Exploring Career-Life Success and Family Social Support of Successful Women in Canada, Argentina and Mexico. Career Development International, 12(1), 28-50.
• Malinauskas, R. (2010). The Associations among Social Support, Stress, and Life Satisfatcion as Perceived by Injured College Athletes. Social Behavior and Personality. 38(6), 741.
• Mikulincer, M. ve Nachshon, O. (1991). Attachment Styles and Patterns of Self-disclosure. Journal of Personality and Social Psychology, 61(2), 321-331.
• Myers, D. G. ve Diener, E. (1995). Who is happy? Psychological Science. 6(1), 10-19.
• Wei, M., Russell, D. W.ve Zakalik, R. A. (2005). Adult Attachment, Social Self-efficacy, Self-disclosure, Loneliness, and Subsequent Depression for Freshman College Students: A longitudinal study. Journal of Counseling Psychology, 52(4), 602-614.
• Weiss, M. J. (2002). Hardiness and Social Support as Predicators of Stress in Mothers of Typical Children, Children with Autism, and Children with Mental Retardation. Autism, 6(1), 115-130.
• O’Driscoll, M.P, Brough, P ve Kalliath, T.J. ( 2004). Work/family Conflict, Psychological Well-being, Satisfaction and Social Support: A Longitudinal study in New Zealand. Equal Opportunities International, 23 (1), 36.
• Özer, M. ve Karabulut, Ö.Ö. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu. Geriatri Dergisi, 6(2), 72-74.
• Haskan, Ö. (2009). Ergenlerde şiddet eğilimi, yalnızlık ve sosyal destek. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Pavot, W., Diener, E., Colvin, C.R. ve Sandvick, E. (1991), Furher Validation of the Satisfaction With Life Scale : Evidence for The Cross-method Convergence of Well-Being Measures, Journal of Personality Assessment, 57, 149-161
• Piko, B.F. ve Hamvai, C. (2010). Parent, School and Peer-related Correlates of Adolescents' Life Satisfaction. Children and Youth Services Review, 32(10), 1479-1482
• Rice, R.W., McFarlin, D.B., Hunt, R.G. ve Near, J.P. (1985). Job Importance as A Moderator of The Relationship between Job Satisfaction and Life Satisfaction. Basic and Applied Social Psychology, 6(4), 297-316.
• Saygın, Y. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Destek, Benlik Saygısı ve öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Selçuk, Z. (1989). Üniversite Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışları. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Şahin, G. N. (2011). Üniversite öğrencilerinin kendini açma, öznel iyi oluş ve algıladıkları sosyal destek düzeylerinin karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Sam, D.L. (2001), Satisfaction with Life Among International Students: An Exploratory Study. Social Indicators Research. 53(3), 315-337.
• Sarason, I. G., Levine, H. M., Basham, R. B. ve Sarason, B. R. (1983). Assessing Social Support: The Social Support Questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 44, 127-139
• Sarason, I.G. ve Sarason, B.R. (2009). Social Support: Mapping The Construct. Journal of Social and Personal Relationships, 26(1), 113-120.
• Selçuk, Z. (1989). Üniversite Öğrencilerinin Kendini Açma Davranışları. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Serin, N.B. ve Aydınoğlu, N. (2013). Investigation of Life Satisfaction Predictors of School Counsellors. Eurasian Journal of Educational Research. 53, 345-360.
• Sheeber, L, Hops, H, Alpert, A, Davids, B. ve Andrews, J. (1997). Family Support and Conflict: Prospective Relations to Adolescent Depression. Journal of Abnorma Psychology, 25(4), 333-344.
• Sunnafrank, M.J. (1986). Predicted Outcome Value During Initial Interactions: A Reformulation of Uncertainty Reduction Theory. Human Communication Research, 13(1), 3–33 DOI:http://dx.doi.org/10.1111/j.1468-2958.1986.tb00092.x
• Sprecher, S., Treger, S. ve Wondra, J.D. (2012). Effects of self-disclosure role on liking, closeness, and other impressions in get-acquainted interactions. Journal of Social and Personal Relationships, 1-18. DOI: http://dx.doi.org/10.1177/0265407512459033
• Sun, R.C.F. ve Shek, D.T.L. (2012). Positive Youth Development, Life Satisfaction and Problem Behaviour Among Chinese Adolescents in Hong Kong: A Replication. Social Indicators Research. 105(3), 541-559.
• Suldo, S.M. ve Huebner, E.S. (2006). Is Extremely High Life Satisfaction During Adolescence Advantageous? Social Indicators Research, 78, 179–203.
• Şahin, Ş. (2008). Beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik ve yaşam doyum düzeyleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Tilly, C. (1990). Transplanted Networks: Immigration Reconsidered: New York: Oxford University Press.
• Ünal, A.Ö. (2011). Lise Öğrencilerinin Yaşam Doyumlarının Bazı Değişkenlere Göre Yordanması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Yetim, Ü. (2001). Toplumdan bireye mutluluk resimleri. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Yıldırım, İ. (2004). Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Revizyonu. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 17, 221-2
• Yıldız, S. A. (2004). Ebeveyn tutumları ve saldırganlık. Polis Bilimleri Dergisi. 6(3), 131- 150.
• Yörükoğlu, A. (2004). Gençlik çağı ruh sağlığı ve ruhsal sorunlar. İstanbul: Özgür Yayınları.