Türkiye Cumhuriyeti Danıştay’ının Eğitim ile İlgili Kararlarının İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 138 - 158, 23.04.2024

Abdullah Coşkun , Erdal Toprakçı

https://doi.org/10.32960/uead.1437622

Öz

Eğitim ve öğretim faaliyetleri ile ilgili idareden kaynaklanan anlaşmazlıkların eğitim örgütü yönetimi ve denetimince çözülememesi ve dış denetime taşınması ile söz konusu anlaşmazlık bölge idare mahkemeleri ve Danıştay’a akseden bir dava olarak tezahür etmektedir. Bu araştırmada 2000 ile 2022 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığının davalı sıfatı ile yer aldığı Danıştay’ın eğitim ile ilgili kararlarında öne çıkan konuların nasıl bir dağılım gösterdiğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Danıştay’ın eğitim ile ilgili verdiği kararların incelendiği bu çalışmada nitel durum deseninde doküman incelemesi yönteminden yararlanılmıştır. Çalışmanın dokümanını, bir yüksek yargı organı olarak Danıştay’ın, 2000 ile 2022 yılları arasında sonuçlanan davalarına ait karar içeriklerinin bulunduğu, Danıştay Dergisi ve Danıştay Kararlar Dergisi adı altında yayınlanan dergiler oluşturmaktadır. Danıştay’ın eğitim ile ilgili kararları üç ana temada toplanmaktadır. Bu temalar eğitim faaliyetleri, danışma ve denetim faaliyetleri ve yardımcı hizmet faaliyetleri olarak belirlenmiştir. Bu üç temada en çok kararın yardımcı hizmet faaliyetleri ile ilgili olduğu görülmektedir. Bu sonuçlara bağlı olarak şu önerilerde bulunulabilir: Karar verici pozisyonda olan uygulayıcılara öne çıkan sorun alanları olarak özellikle atama, görev değişikliği ile mükâfat ve ceza alanında teorik ve uygulamalı mevzuat eğitimleri verilebilir. İstinaf aşamasında kesinleşen Bölge İdare Mahkemelerinin eğitim ile ilgili kararları yeni bir araştırma konusu yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Danıştay, Danıştay kararları, denetim, eğitim denetimi

Investigation of the Decisions of the State Council of the Republic of Türkiye on Education

Öz

If the disputes arising from the administration regarding education and training activities are not resolved by the management and supervision of the educational organization and are brought to external supervision, it manifests itself as a case that is referred to the regional administrative courts and the Council of State. This research aims to reveal the distribution of the prominent issues in the education-related decisions of the Council of State, in which the Ministry of National Education was a defendant, between 2000 and 2022. In this study, which examined the decisions made by the Council of State regarding education, the document analysis method was used in the qualitative case design. The document of the study consists of journals published under the names of the Council of State Journal and the Council of State Decisions Journal, which contain the decision contents of the cases concluded between 2000 and 2022 of the Council of State, as a higher judicial body. The decisions of the Council of State regarding education are collected under three main themes. These themes were determined as training activities, consultancy and supervision activities and auxiliary service activities. It is seen that most decisions in these three themes come from auxiliary service activities. Depending on these results, the following suggestions can be made: Theoretical and practical legislative training can be given to practitioners in decision-making positions, especially in the areas of appointment, change of duty, and reward and punishment, as prominent problem areas. The decisions of the Regional Administrative Courts regarding education, which are finalized at the appeal stage, can be a new research subject.

Anahtar Kelimeler

Council of State, Council of State decisions, supervision, educational supervision

Kaynakça

• Aslanargun, E., & Atmaca, T. (2017). Okul müdürlüğü atamalarında idari yargının iptal gerekçeleri ve öne çıkan hususlar. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 545-559.
• Arslan, F., & Toprakçı, E. (2021). Okul çalışanlarına yönelik saldırıların etkilerinin incelenmesi. E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 1(1), 1–21. Erişim: https://www.e-ijpa.com/index.php/pedandragoji/article/view/10
• Atay, E. E. (2021). Hukuk başlangıcı (9. Baskı). Gazi.
• Aydın, M. (2018). Eğitim yönetimi. Gazi.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Başaran, İ. (2000). Eğitim yönetimi nitelikli okul. Feryal.
• Boran, A., Atalmış, E. H., & Sağır, E. (2015). Özel öğretim kurs merkezi öğretmenleri ve çalışma koşulları. Turkish Journal of Education, 4(4), 17-29
• Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun. (1982, 20 Ocak). Resmî Gazete (Sayı: 17580). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2576.pdf.
• Bursalıoğlu, Z. (2022). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama (16. Baskı). Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. . NJ: Prentice Hall Upper Saddle River.
• Creswell, J. W. (2003). Research design : qualitative, quantative and mixed methods approches. Sage.
• Çolak, N. İ. (2005). Kamu görevlilerinin naklen atanma kriterleri. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ix (1-2), 127-165.
• Çiçek, H., & Bozdoğan, D. (2011). Avrupa birliğinde eğitim ve sağlık hizmetlerine yapılan vergisel teşvikler: Almanya, İngiltere ve Fransa örnekleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(38), 193-209.
• Danıştay Kanunu. (1982, 6 Ocak). Resmî Gazete (Sayı: 17580). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2575.pdf.
• Demirtaş, H., & Güneş, H (2002). Eğitim yönetimi ve denetimi sözlüğü, (1. Baskı), Anı Yayıncılık.
• Devlet Memurları Kanunu. (1965, 14 Temmuz). Resmî Gazete (Sayı: 12056). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.657.pdf.
• Düzgün, H. (2023). Okul müdürlerinin muhakkik olarak görevlendirilmeleri ile ilgili ortaya çıkan sorunlar. Okul Yönetimi, 2(2), 107-127.
• Ergün, H. (2022). Eğitim müfettişlerinin sorunları. Asya Akademik Sosyal Çalışmalar, 6(21), 97-108.
• Esener, T. (2000). Hukuk başlangıcı (3. Baskı). Alkım.
• Gül, İ. (2017). Maarif müfettişi başkanlıklarının kaldırılmasıyla ilgili müfettiş görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (Erte Özel Sayısı), 23-38.
• Gürer, O. (2010). Danıştay kararları ışığında öğrencilere verilen disiplin cezalarının yargısal denetimi. [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Hatch, J. A. (2002). Doing qualitative research in education settings. Suny.
• İdari Yargılama Usulü Kanunu. (1982, 20 Ocak). Resmî Gazete (Sayı: 17580). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2577.pdf.
• İlköğretim ve Eğitim Kanunu (1961, 2 Ocak). Resmî Gazete (Sayı: 10705). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.4.222.pdf.
• Kalabalık, H. (2022). İdari yargılama usulü hukuku (16. Baskı). Seçkin.
• Karakoç, Y. (2014). Sosyal düzen kurallarının işlevi. Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar - VI Sempozyumu , 215-219. İstanbul Barosu Yayınları.
• Keskin, B. (2018). İdari yargılamada makul süre kavramının Avrupa insan hakları mahkemesi kararları ışığında incelenmesi. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(2), 391- 414. doi:10.21492/İnuhfd.462996
• Kılıçoğlu, A. M. (2015). Medeni hukuk temel bilgiler (5. Baskı). Turham.
• Maxwell, J. A. (2008). Designing a qualitative study. The SAGE handbook of applied social research methods, (2nd ed), 214-253.
• Merriam, S.B. (2018). Nitel araştırma- Desen ve uygulama için bir rehber. (Çev.: S. Turan). Nobel Yayınları.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi: genişletilmiş bir kaynak kitap (1. Baskı). S. Akbaba Altun ve A. Ersoy (Çev. Eds). Pegem Akademi.
• Milli Eğitim Temel Kanunu. (1973, 24 Haziran). Resmî Gazete (Sayı: 14574). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1739.pdf.
• Millî Eğitim Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği. (2022, 2 Ocak). Resmî Gazete (Sayı:31707). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/01/20220102-1.htm
• Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Yönetmeliği. (2022, 1 Mart). Resmî Gazete (Sayı: 31765). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/03/20220301-9.htm
• Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Yönetmeliği (2023, 11 Nisan). Resmî Gazete (Sayı: 32160). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=40142&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Ökdem, M. (2020). Lise öğrencilerinin okulda işledikleri ve yargıya intikal eden suçlarının değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(3), 589-599
• Özdemir, H., & Yıldırım, S. (2020). Eğitim mevzuatından kaynaklanan sorunlar nedenleri ve çözüm önerileri. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, I(I), 1-10.
• Özel Öğretim Kurumları Kanunu. (2007, 14 Şubat). Resmî Gazete. (Sayı: 26434). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5580.pdf
• Öztan, B. (2015). Medeni hukuk'un temel kavramları (40. baskı). Turhan.
• Sümer, H. H. (2022). Hukuka giriş kavramlar ve kurumlar (5. baskı). Seçkin.
• Şahin, A. H. (2020). Danıştay kararlarında okullarda meydana gelen zararlar nedeniyle idarenin kusursuz sorumluluğunda genişleme. İdare Hukuku ve İlimler Dergisi, 19, 47-77.
• Şen, E., & Eryıldız, S. (2022). Hukuka giriş (4. baskı). Seçkin.
• Toprakçı, E. (2009). Öğretmenlerin suç karnesi - Yargı kararlı gazete haberleri ölçütünde karşılaştırmalı bir analiz. IV. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, (s. 475-487). Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Toprakçı, E. (2017). Sınıf yönetimi (3. baskı). Pegem Akademi.
• Toprakçı, E., & Bakır, D. (2019). 2012-2017 yılları arası milli eğitim bakanlığı sayıştay denetim raporlarının incelenmesi 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi, 2-4 Mayıs 2019 Çeşme-İzmir/Türkiye, ss.829-834 Erişim: https://www.erdaltoprakci.com.tr/wp-content/uploads/2019/11/sadece-bizim-bildiri-eyedder-2019.pdf
• Toprakçı, E., & Acar, A. (2021). Maarif müfettişlerine ilişkin internet sayfalarında ve sosyal medyada paylaşılan görüşlerin incelenmesi. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu (USEAS 2021) (s. 46-54).
• Toprakçı, E., & Ak, H. (2021). Milli Eğitim Bakanlığı, 2018-2020 yıllarıarasına ait Sayıştay denetim raporlarının kamu zararı bağlamında incelenmesi, E-International Journal of Pedandragogy (e-ijpa), 1(3), 36-49.
• Toprakçı, E., & Ofluoğlu, K. (2021). Öğretmen adaylarının atamaya ilişkin görüşlerinin çevrim içi platformlar üzerinden incelenmesi. The 6th International Contemporary Educational Research Congress, 11-12-13 October 2021. pp. 266-292. Erişim: https://www.erdalToprakçı.com.tr/wp-content/uploads/2022/03/Toprakçıoflu.pdf
• Toprakçı, E., & Akış, İ. (2022). Yargıtay’ın Millî Eğitim Bakanlığı personeline ilişkin verdiği kararların incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(9), 108-134.
• Toprakçı, E., & Taş, Ş. (2020). Yargıtay'ın okul müdürlerine ilişkin verdiği kararların incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(1), 20-40.
• Toprakçı, E., Beytekin, O. F., & Doğan, M. (2018). Yargıtay'ın özel öğretim kurumlarına ilişkin verdiği kararların incelenmesi. Turkish Studies, 13(19), 1781-1795.
• Tulunay Ateş, Ö., & Tokcan, N. (2023). Milli Eğitim Müdürlüğünün taraf olduğu ve karara varılan davaların bazı değişkenlere göre analizi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 215-238.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982, 9 Kasım). Resmî Gazete (Sayı:17863 (Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2709.pdf.
• Ünlütepe, M. (2021). Medeni hukuka giriş ve türk medeni kanunu'nun başlangıç hükümleri. Seçkin.
• Yetim, D. S. (2014). Yargı kararlarına erişim hakkı. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 4, 47-92.
• Yıldırım, R., & Çınarlı, S. (2018). Türk idare hukuku dersleri. Astana.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yin, R.K. (2013) Case study research: Design and methods. Thousand Oaks: Sage Publications.