Kaynaştırma Öğrencilerinin Sergilediği Problem Davranışlara Yönelik Sınıf Öğretmenlerinin Uyguladıkları Önleme ve Müdahale Stratejileri

Yıl 2017, Cilt: 30 Sayı: 1, 239 - 264, 23.06.2017

Füsun Ceylan , Ahmet Yıkmış

https://doi.org/10.19171/uefad.323417

Cited By: 9

Öz

Kaynaştırma öğrencilerinde karşılaşılan problem davranışlara yönelik sınıf öğretmenlerinin uyguladıkları önleme ve müdahale stratejilerinin belirlenmesinin amaçlandığı bu araştırmada yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Nitel bir çalışma olan bu araştırmada çalışma grubunu, 2013-2014 eğitim öğretim yılında Bolu ili merkez ilçe sınırlarındaki ilkokullarda görev yapan ve sınıflarında kaynaştırma öğrencisi bulunan 25 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Görüşmeler esnasında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler, Nvivo 10 programından yararlanılarak “içerik analizi” tekniğine göre çözümlenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, sınıf öğretmenlerinin, sınıflarında en çok karşılaştıkları problem davranışlar ve bu problem davranışların kaynağı öğretmenlerin görüşlerine göre belirlenmiştir. Araştırmada sınıf öğretmenlerinin bu problem davranışların önlenmesine ve/veya davranışlara müdahaleye yönelik olarak, farklı pekiştirme tür ve tarifelerinden yararlandıkları fakat bilimsel dayanaklara dayanan, sistematik bir şekilde uyguladıkları herhangi bir stratejiden yararlanmadıkları belirlenmiştir. Bulgularda ayrıca, olumlu davranışların kazandırılması ve kalıcılığının sağlanması noktasında yapılan çalışmaların farklı pekiştireç türlerini kullanma, aile ile işbirliği içerisinde olma ve öğrenci ile birebir konuşma olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Önleme ve müdahale stratejileri, Problem davranışlar

The Prevention and Intervention Strategies Carried Out By Primary School Teachers For Problem Behaviors On Inclusive Students

Öz

In this research, in which it is aimed to specify the prevention and intervention strategies carried out by class teachers intended for the problematic behaviors encountered on inclusive students, semi-structured interview technique is used. This study is a qualitative research. Study group is formed by 25 class teachers who are serving in the primary schools of the central district of Bolu in the 2013-2014 academic years. During the interviews semi-structured interview form is used. Data are resolved according to content analysis method via NVivo 10 program. According to research findings, most encountered problem behaviors in the classroom and the sources of these problem behaviors are determined according to teachers' opinions. In the research, it is found that teachers benefit different kinds of reinforcements in order to prevent these problematic behaviors however they are lack of benefiting scientific and systematic method. Finally, it is detected that studies made in the point of gaining positive behaviors and ensuring permanence are using different kinds of reinforcements, being in the school-parent cooperation, speaking with the student one to one.

Anahtar Kelimeler

Prevention and intervention strategies, Problem behaviors

Kaynakça

• Akalın, S. (2007). İlköğretim Birinci Kademe Kaynaştırma Sınıflarındaki Öğretmenlerin Sınıf İçi Davranışları İle Kaynaştırma Öğrencisi Olan Ve Olmayan Öğrencilerin Sınıf İçi Davranışlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
• Atcı, A. (2004). İlköğretim 1. Kademe Öğretmenlerinin Sınıf İçi Problem Davranışlara Yönelik Müdahalelerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Batu, S. ve Kırcaali-İftar, G. (2005). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık
• Batu, S. (2007). Kaynaştırma Uygulamalarında Davranış Yönetimi. Eripek, S. (Ed.), İlköğretimde Kaynaştırma (ss. 201-220) İçinde. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Batu, E. S. ve Kırcaali-İftar, G. (2011). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık
• Bilgen, N. (1994). Çağdaş ve Demokratik Eğitim Ders Geçme ve Kredi Uygulaması. Ankara: MEB Yayınları.
• Birkan, B. (2000) Engelli Çocukların Uygun Olmayan Davranışlarıyla Başa Çıkma Yolları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 123-132.
• Carr, E.G. and Durand, V.M. (1985). Reducing Behavior Problems Through Functional Communication Training. Journal of Applied Behavior Analysis, 18, 111-126.
• Cavkaytar, A. ve Diken H. İ. (2012). Özel Eğitim Ve Özel Eğitim Gerektirenler. (1. Baskı). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Chandler, L. K. & Dahlquist, C. M. (2002). Functional Assessment: Strategies to Prevent and Remediate Challenging behaviors in School Settings. Columbus Ohio: Merill, Prentice Hall.
• Diken, İ. H. ve Batu, S. (2010). Kaynaştırmaya Giriş. İ. H. Diken (Ed.) İlköğretimde Kaynaştırma (ss. 1-25) İçinde, Ankara: Pegem Akademi.
• Erbaş, D. (2002). Problem Davranışların Azaltılmasında Olumlu Davranışsal Destek Planı Hazırlama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğilim Dergisi, 3 (2), 41-50.
• Erbaş, D. (2005). Baş Makale: Olumlu Davranışsal Destek. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6 (1), 1-18.
• Kapucuoğlu-Tolunay, A. (2008). Sınıf Öğretmenlerinin Sınıfta Karşılaştıkları İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Bu Davranışlara Karşı Kullandıkları Başetme Yöntemleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Keskin, R. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi ve İstenmeyen Öğrenci Davranışlarıyla Baş Etmede Kullandıkları Yöntemlere İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kuş, E. (2006). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel veri analizi: Örnek program NVivo ile gösterimler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Lewis B.R. and Doorlag. H.D. (1999). Teaching special students in general education classrooms. New Jersey: Prentice Hail Inc.
• Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Onur-Sezer, S. ve Sadioğlu Ö. (2013). Öğretmen Adaylarının Uygulama Okullarında Gözlemledikleri Sınıfa Uygun Olmayan Öğrenci Davranışları Ve Bu Davranışlara İlişkin Öğretmenlerin Kullandıkları Çözüm Stratejileri. International Journal of Social Science, 6 (2), 747-763.
• Özyürek, M. (1997). Sınıfta Davranış Yönetimi: Uygulamalı Davranış Analizi. (2. Basım) Ankara: Karatepe Yayınları. Pala, A. (2005). Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışlarını önlemeye dönük disiplin modelleri. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 171-179.
• Sazak-Pınar, E. ve Güner-Yıldız, N. (2013). Genel Eğitim Sınıflarındaki Özel Gereksinimli Öğrencilerin Sergilediği Problem Davranışların ve Bu Davranışlara Yönelik Gösterilen Öğretmen Tepkilerinin İncelenmesi. 23. Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nde sunulan bildiri (30 Ekim-1Kasım, Bolu, ss. 63-64), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Scruggs, T.E. and Mastropieri, M.A. (1996). Teacher perceptions of mainstreaming/inclusion 1958-1995: A research synthesis. Exceptional Children, 63 (1), 59-74.
• Sezgin, F. ve Duran, E. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Öğrencilerin İstenmeyen Davranışlarına Yönelik Önleme ve Müdahale Yöntemleri. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (1), 147-168.
• Sönmez, M. ve Diken İ. (2010). Problem Davranışların Azaltılmasında İşlevsel İletişim Öğretiminin Etkililiği: Betimsel ve Meta-Analiz Çalışması Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 11(1) 1-16. Sucuoğlu, B. (2006). Etkili Kaynaştırma Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Sucuoğlu B., Ünsal P. ve Özokçu O. (2004). Kaynaştırma Sınıfı Öğretmenlerinin Önleyici Sınıf Yönetimi Becerilerinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (2) 51-64.
• Sucuoğlu, B. ve Kargın, T. (2010) İlköğretimde Kaynaştırma Uygulamaları Ankara: Kök Yayıncılık.
• Şenay, K. (2011). İlköğretim Okulları Birinci Kademede Görevli Yönetici ve Öğretmen Algılarına Göre İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Önleme Yöntemleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yılmaz, N. (2008). Dersin Akışını Bozan İstenmeyen Davranışları Yönetme Stratejilerinin İncelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 1-38.
• Yüksel, A, ve Ergün, M, (2005). Sınıfta İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Çözüm Yolları. Yaşadıkça Eğitim. 88, 11-16.