VIEWS OF 6TH GRADE STUDENTS ABOUT ORGAN DONATION AS A SOCIOSCIENTIFIC ISSUE

Yıl 2020, Cilt: 33 Sayı: 2, 346 - 371, 20.08.2020

Gizem Sakmen Murat Genç , Harika Özge Arslan

https://doi.org/10.19171/uefad.620652

Cited By: 2

Öz

This qualitative study aims to determine the knowledge and opinions of 6th-grade students about organ donation. In the 2018-2019 academic year, a total of 25 sixth grade students from a secondary school in Düzce participated in the study. The participants were administered open-ended questions which were created by scanning the relevant literature. Data analysis was performed by systematically examining the answers given to these questions with the content analysis technique. Findings revealed that the majority of the students (60%) had positive views regarding organ donation. While students expressed their positive attitudes towards organ donation with the words “lifesaving”, “I want to do good" and “It is necessary because people need it”; some of them did not want to donate organs, stating expressions such as “I am afraid” and “my organs should remain in my body". Some of the students were undecided because their decisions may vary depending on the situation, using sentences such as “whether I donate or not depends on the recipient”. Educational researchers could develop an instrument to collect data from larger samples to investigate the knowledge and views of middle school students about organ donation.

Anahtar Kelimeler

socioscientific issues, organ donation, views, middle school students

ORTAOKUL 6. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN BİR SOSYOBİLİMSEL KONU OLAN ORGAN BAĞIŞI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Öz

Bu çalışmanın amacı ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin organ bağışı hakkındaki bilgi düzeyleri ve görüşlerinin tespit edilmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmaya 2018-2019 öğretim yılında Düzce ilinde bulunan bir ortaokuldaki 6. sınıfta öğrenim gören toplam 25 öğrenci katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından ilgili alan yazın taranarak oluşturulmuş açık uçlu sorulardan oluşmuş bir soru formu kullanılmıştır. Verilerin analizi bu sorulara verilen cevapların içerik analiz tekniğiyle sistematik bir biçimde incelenmesiyle yapılmıştır. Çalışmaya katılan öğrencilerden çoğunluğunun (%60) organ bağışı yapma konusuna olumlu baktığı belirlenmiştir. Öğrenciler organ bağışına yönelik bu olumlu tutumlarını “hayat kurtarma”, “iyilik yapmak isterim” ve “insanların ihtiyacı olduğu için gereklidir.” cümleleriyle ifade ederken; “korkarım” ve “organlarım benim bedenimde kalmalı” gibi ifadelerle organ bağışında bulunmak istemeyen öğrenciler de bulunmaktadır. Ayrıca öğrenciler arasında “alıcı kişiye göre verip vermeme durumum değişir” gibi cümleler kullanarak kararlarının duruma bağlı olarak değişebileceğini belirtenler de bulunmaktadır. Eğitim araştırmacıları, organ bağışına dair ortaokul öğrencilerinin bilgi ve görüşlerinin daha büyük örneklemlerden veri toplanarak ortaya koyulabilmesi için ölçek geliştirebilirler.

Anahtar Kelimeler

sosyobilimsel konular, organ bağışı, görüş, ortaokul öğrencileri

Kaynakça

• Annadurai, K., Mani, K. & Ramasamy J. (2013). A Study on Knowledge, Attitude and Practices About Organ Donation Among College Students in Chennai, Tamil Nadu -2012. Prog Health Sci 2013, KAP on organ donation, 3(2), 59-65 Aytaş, Ö., Kartalcı, Ş., & Ünal, S. (2011). Bir grup hemşirenin sosyo-demografik verileri ve tükenmişlik düzeyleri bağlamında organ bağışına bakış açıları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 18(1), 26-32.Balcı, E., & Şahingöz, M. (2014). Hemşirelerin organ bağışına bakışları. Cumhuriyet Medical Journal, 36(4), 503-511.Barcellos FC, Araujo CL, da Costa JD. (2005). Organ donation a populationbased study. Clin Transplant; 19: 33-37Bölükbaş, N., Eyüpoğlu, A., & Kurt, P. (2004). Organ bağışı hakkında üniversite öğrencilerinin düşünceleri. Journal of Experimental and Clinical Medicine, 21(2), 73-77.Burra, P., De Bona, M., Canova, D., D'Aloiso, M. C., Germani, G., Rumiati, R., ... & Ancona, E. (2005). Changing attitude to organ donation and transplantation in university students during the years of medical school in Italy. Transplantation Proceedings, 37(2), 547-550.Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi, 1-360.Cebeci, F., Dağ, G. S., & Karazeybek, E. (2015). Undergraduate nursing students’ opinions and attitudes toward organ donation: A survey in a Turkish University. Journal of Nursing Education and Practice, 5(9), 83-89.Çetin, G., & Harman, Ö. (2012). Lise öğrencilerinin organ nakli ve organ bağışı konusundaki bilgi ve tutumları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 172-177Demir Doğan, M., Uzun, İ., Kaya, N., Ekinci, H., & Altınkaynak, M. (2016). Üniversite öğrencilerinin organ bağışına bakış açısı ve bilgi düzeyleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(2), 99-105.Derneği, T. N. (1991). Türkiye'de Nefroloji-dializ ve Transplantasyon.Doğan P, Toprak D, Sunal N, & Doğan I. (2012). Türkiye’de üniversite öğrencilerinin organ nakli konusundaki bilgi, tutum ve davranışları. Smyrna Tıp Dergisi 2(1), 16-25Gökçe, N., Özer, H., & Kilci, Z. (2016). Sosyal Bilgiler dersi örneğinde öğrencilere ve ailelerine göre organ bağışı. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1).84-109.Gözütok, F. D. (2006). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ekinoks Yayıncılık, Ankara.Harman, G., & Çökelez, A. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyo-bilimsel bir konu olan organ bağışına yönelik metaforik algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 55-70.Kan Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Dairesi Başkanlığı (2019). 25 Nisan 2019 tarihinde https://organ.saglik.gov.tr/0TR/70Istatistik/OrganNakilIstatistikKamusal.aspx adresinden erişildi.Kavurmacı, M., Karabulut, N., & Koç, A. (2014). Üniversite öğrencilerinin organ bağışı hakkındaki bilgi ve görüşleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11(2), 15-21.Kılıç S, Koçak N, Türker T, Gürpınar H, & Gülerik D. (2010). Kız üniversite öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve bu tutumlarına etki eden faktörler. Gülhane Tıp Dergisi 52, 36-40.Klop, T., & Severiens, S. (2007). An exploration of attitudes towards modern biotechnology: A study among Dutch secondary school students. International Journal of Science Education, 29(5), 663-679.Koçak, A., Aktaş, E. Ö., Şenol, E., Kaya, A., & Bilgin, U. E. (2010). Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin organ nakli ve bağışı hakkındaki bilgi düzeyi. Ege Tıp Dergisi, 49(3), 153-160.Kolstø, S. D., Bungum, B., Arnesen, E., Isnes, A., Kristensen, T., & Ulvik, M. (2006). Science students’ critical examination of scientific ınformation related to SSI. Science Education, 90(4), 632-655. doi.org/10.1002/sce.20133.Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). İlköğretim Kurumları Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). İlköğretim Kurumları Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.Özdağ, N. (2001). Organ nakli ve bağışına toplumun bakışı. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(2), 46-55.Özkan, S., & Yılmaz, E. (2009). Hasta yakınlarının organ bağışı ile ilgili bilgi ve tutumları. Aile ve Toplum, 11(5), 18-29.Özmen, D., Çetinkaya, A. Ç., Sarızeybek, B., Zeybek, A. (2008). Celal Bayar Üniversitesi Manisa Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin organ bağışına ilişkin bilgi ve görüşleri. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 28, 311-318Öztürk Emiral., Atalay, B. I., Altunok, H., Gokler, M. E., Onsuz, M. F., & Metintas, S. (2017). Development of a reliable and valid organ tissue donation and transplantation knowledge scale. Transplantation Proceedings, 49(2), 260-266.Sadler, T. (2004). Informal reasoning regarding SSI: A critical review of research. Journal of Research in Science Teaching, 41(5), 513-536.doi.org/10.1002/tea.20009Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2005). Patterns of informal reasoning in the context of socioscientific decision making. Journal of Research in Science Teaching, 42(1), 112-138.Saylan, A. (2014). Relationships among pre-servıce science teachers’ epistemologıcal beliefs, knowledge level and trustworthiness on information sources: Climate change, nuclear energy, and organ donation and transplantation (Unpublished Master’s Thesis) Middle East Technical University, Ankara.Selami, K., Salman, Z., & Öngel, K., (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi sağlık personelinin organ bağışına bakışı. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11(1), 33-39.Sıpkın, S., Şen, B., Akan, S., & Malak, A. T. (2010). Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, İlahiyat Fakültesi ve Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim elemanlarının organ bağışına bakış açılarının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 11(1), 19-25.Tarhan, M., Dalar, L., Yıldırımoğlu, H., Sayar, A., & Altın, S. (2012). Zeytinburnu İlçesi’nde lise son sınıfta öğrenim gören öğrencilerin organ nakli ve bağışına yönelik bilgi düzeyleri ve tutumlarına bilgilendirmenin etkisi. Yoğun Bakım Dergisi, 3, 27-35.Tetik, S., & Cebesoy, Ü. B. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Organ Bağışına ve Nakline Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi. Journal of Theoretical Educational Science/Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(3).Tok, N.K. (2013). Etkili Öğretim için Yöntem ve Teknikler. A. Doğanay (Ed.), Öğretim İlke ve Yöntemleri. (161-237). Pegem Yayıncılık. Ankara.Toru, Ü., & Ayada, C. (2015). Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin organ bağışı ve transplantasyona bakış açıları. International Journal of Basic and Clinical Medicine, 3(1), 9-15.Yaşar, M., Oğur, R., Uçar, M., Göçgeldi, E., Yaren, H., Tekbaş, Ö. F. & Korkmaz, A. (2008). Bir sağlık meslek yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve tutumlarına etki eden faktörler. Genel Tıp Dergisi, 18(1), 33-37.Yavuz Topaloğlu, M. &. Balkan Kıyıcı, F. (2018). Okul Dışı Öğrenme Ortamlarında Yürütülen Etkinliklerin Öğrencilerin Sosyo-bilimsel Konulara İlişkin Görüşlerine Etkisi: Organ Bağışı ve GDO, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi,Cilt: 9, Sayı: 1, 20XX, ss. 36-50, DOI: 10.19160/ijer.350189Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.