THE EFFECT OF CREATIVE DRAMA METHOD ON READING COMPREHENSION SKILLS OF STUDENTS WITH INTELLECTUAL DISABILITIES

Yıl 2021, 30. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Özel Sayısı, 185 - 239, 22.09.2021

Şenay Arslan Soyaltın , İbrahim Diken , Ömer Adıgüzel

https://doi.org/10.19171/uefad.849804

Cited By: 2

Öz

This quasi-experimental study investigates the effect of a program structured with creative drama on the reading comprehension skills of students with mild intellectual disabilities. The experimental group consisted of eight students with the necessary preconditions who attended a rehabilitation center in Ankara. The sample group received Reading Comprehension Skills Instruction Program. Data analyses were conducted with SPPS software. Results showed that the reading skills of the students improved more significantly than those receiving the classical reading programme. The experimental group answered the reading comprehension questions independently in high ratios. The related topics that were studied in both the games and the readings suggested that the learning results were permanent.

Anahtar Kelimeler

Reading, Reading comprehension, Intellectual disability, Creative drama

YARATICI DRAMA YÖNTEMİNİN ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLERİN OKUDUĞUNU ANLAMA BECERİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Öz

Bu araştırmada, yaratıcı drama yöntemi ile yapılandırılan öğretim programının hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmada eşleştirmeli ön test – son test kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Araştırmanın deney ve kontrol grubunu, Ankara ili içerisinde bulunan bir rehabilitasyon merkezinde eğitim gören, araştırma için ön koşul becerilerine sahip 8 öğrenci oluşturmaktadır. Deney grubuna yaratıcı drama yöntemiyle hazırlanan Okuduğunu Anlama Becerileri Öğretim Programı (OABÖP) uygulanmıştır. Verilerin analizinde SPSS programı kullanılmıştır. Araştırmada deney grubuna katılan öğrencilerin okuma becerilerinin, geleneksel yöntemle yapılan okuma programından daha fazla geliştiğini göstermektedir. Deney grubu OABÖP’ye katılımı sonrasında metinlere ilişkin okuduğunu anlama sorularını yüksek oranda bağımsız yanıtlamıştır. Oyunlarla metinlerde işlenen konuların bağlantılı olması öğrenmede kalıcılığı sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Okuma, Okuduğunu anlama, Zihinsel yetersizlik, Yaratıcı drama

Kaynakça

• Aaron, P. G. (1995). Introduction to mini-series: Recent advances in reading instruction and remediation. School Psychology Review, 24(3), 327-330. https://doi.org/10.1080/02796015.1995.12085771
• Adıgüzel, Ö. (2006). Yaratıcı drama kavramı, bileşenleri ve aşamaları. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 17-30.
• Adıgüzel, Ö. (2006). Yaşantılara dayalı öğrenme, yaratıcı drama ve süreçsel drama ilişkileri. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 31-38.
• Adıgüzel, Ö. (2010). Eğitimde yaratıcı drama. Naturel Yayıncılık.
• Adomat, D. S. (2009). Actively engaging with stories through drama: Portraits of two young readers. The Reading Teacher, 62(8), 628-636. https://doi.org/10.1598/RT.62.8.1
• Al Otaiba, S., & Fuchs, D. (2002). Characteristics of children who are unresponsive to early literacy intervention: A review of the literature. Remedial and Special education, 23(5), 300-316. https://doi.org/10.1177%2F07419325020230050501
• Arbay, B., & Akfırat, F. Ö. (2012). Yaratıcı Drama Yöntemi ile İşitme Engelli Çocuklarda Sosyal Beceri Geliştirme. Yaratıcı Drama Dergisi, 7(14), 48-62.
• Akfirat, F. Ö. (2004). Yaratıcı dramanın işitme engellilerin sosyal becerilerinin gelişimine etkisi (Yayın No. 141444) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Akyol, H. (2011). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Pegem Akademi.
• Armbruster, B. B., Lehr, F., Osborn, J., O’Rourke, R., Beck, I., Carnine, D., & Simmons, D. (2001). Put reading first. National Institute for Literacy.
• Arnas, Y. & Adıgüzel, Ö. (Ed.). (2020). Erken çocukluk eğitiminde drama içinde (ss. 2-18). Pegem Akademi.
• Arnas, Y. A., Cömertpay, B., & Sofu, H. (2007). Altı yaş grubu çocukların dil kullanımına yaratıcı dramanın etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi C, 1, 3-4.
• Babudoh, G. B. (2014). Enhancing Literacy Skills of Students with Congenital and Profound Hearing Impairment in Nigeria Using Babudoh's Comprehension Therapy. Journal of the International Association of Special Education, 15(1).
• Bayhan, P. (1985). Zihinsel özürlü çocuklarda drama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(01).
• Bayhan, P., & Yükselen, A. (2007). Özel gereksinimli çocuklarda drama modelleri ve oyun. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(3/4), 45-56.
• Blachman, B. A. (1994). What we have learned from longitudinal studies of phonological processing and reading, and some unanswered questions: A response to Torgesen, Wagner, and Rashotte. Journal of learning disabilities, 27(5), 287-291. https://doi.org/10.1177%2F002221949402700504
• Booth, D. (1985). “Imaginary gardens with real toads”: Reading and drama in education. Theory into Practice, 24(3), 193-198. https://doi.org/10.1080/00405848509543172
• Brady, S. A. (1997). Ability to encode phonological representations: An underlying difficulty of poor readers. In B. A. Blachman (Ed.), Foundations of reading acquisition and dyslexia: Implications for early intervention (pp. 21–47). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14. Baskı). Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş.(2001). Deneysel desenler. Pegem Yayıncılık.
• Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• Cora İnce, N. (2007). Zihinsel engelli öğrencilere okuduğunu anlama becerilerinin öğretilmesinde işbirlikli öğrenme yaklaşımı ile sunulan öğretim programının etkililiğinin incelenmesi (Yayın No. 234260) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Coşkun, İ., Gür, T., & Aykutlu, H. (2014). Hafif düzeyli zihin engelli bireylerin okuduğunu anlama düzeyinin belirlenmesi ve yorumlanması amacıyla metin sonrası çizilen resimlerin incelenmesi. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 2014(14), 17-42.
• Çetrez İşcan, G., & Coşkun, İ. (2016). Okuma stratejilerinin hafif derecedeki zihinsel yetersizliği olan bir öğrencinin akıcı konuşmasına ve anlama düzeyine etkisi. Turkish Studies (Elektronik), 11(3), 821-846.
• Çolak, Y. (2019). Disleksi teşhisi konmuş çocuklara drama ile okuma yazma öğretimi. Kesit Akademi Dergisi, (20), 225-243.
• Dağlı Gökbulut, Ö., Akçamete, G., & Güneyli, A. (2020). Birlikte öğretim uygulamalarının özel gereksinimli ilkokul öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(74). https://doi.org/10.17755/esosder.592673
• Deliveli, K. (2020). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere okuma-yazma öğretilirken karşılaşılan güçlükler ve geliştirilen stratejiler. Electronic Turkish Studies, 15(2). http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.39883
• Dibek, E. (2003). 7-11 yaş öğretilebilir zihinsel engelli çocuklarda eğitici dramanın kelime kazanımına etkisi (Yayın No. 261968) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Diken, H. İ., & Cavkaytar, A. (2007). Özel eğitime giriş. Kök Yayıncılık. Doğanay Bilgi, A. (2009). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin bilgi veren metinleri anlamalarında uyarlanmış çok ögeli bilişsel strateji öğretiminin etkililiği (Yayın No. 278304) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Duman, N. (2006). Hikaye haritası yönteminin eğitilebilir zihinsel engelli öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri üzerindeki etkisi (Yayın No. 188034) [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Eripek, S. (2009). Zihinsel yetersizliği olan çocuklar. Ataman, A (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş (ss.107-140). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Erkuş, A. (2011). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Seçkin Yayıncılık.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (and sex and drugs and rock ‘n’ roll) (Third edition). Sage Publications Ltd.
• Green, S. B., & Salkind, N. J. (2012). Using SPSS for Windows and Macintosh: Analyzing and understanding data. Prentice-Hall.
• Güler, Ö. (2008). Zihinsel engelli öğrencilerin okuduğunu anlama becerisinde okuma öncesi, sırası ve sonrasında uygulanan okuduğunu anlama tekniklerinin etkililiklerinin karşılaştırılması (Yayın No. 218469) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Güneş, F. (2021). Anlama öğretimi. Pegem Akademi.
• Güzel, R. (1998). Alt özel sınıflardaki öğrencilerin sesli okudukları öyküyü anlama becerilerini kazanmalarında doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş okuduğunu anlama materyalinin etkililiği (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Hartman, K. D., Akyol, H., & Baş, Ö. (2021). Anlama stratejileri dijital etkinlikler ile dört temel dil becerisi. Pegem Akademi.
• Hayes, A. F., & Krippendorff, K. (2007). Answering the call for a standard reliability measure for coding data. Communication methods and measures, 1(1), 77-89. https://doi.org/10.1080/19312450709336664
• Ilter, I. (2018). Zayıf okuyucuların okuduğunu anlama becerilerinin geliştirilmesinde ana fikir belirleme becerisinin öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(2), 303-334. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.315887
• İpek, A. (1998). Eğitimde dramanın zihinsel engelli çocukların sosyal gelişimleri üzerinde etkisinin incelenmesi (Yayın No. 70440) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Kalkan, S. (2009). Özel eğitim sınıfları ile birlikte eğitim ortamlarına devam eden, zihinsel yetersizlikten etkilenmiş öğrencilerin okuduğunu anlama, okuma hızları ve okuma hatası performanslarının karşılaştırılması. Journal of Current Researches on Educational Studies, 1(1), 38-50.
• Kangal, S. B. (2010). Normal ve üstün yetenekli çocukların ahlaki yargılarının karşılaştırılması ve yaratıcı drama programının çocukların ahlaki yargılarına etkisi (Yayın No. 267402) [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Kargın, T., Güldenoğlu, B., & Ergül, C. (2017). Dinlediğini anlama becerisinin okuduğunu anlama üzerindeki yordayıcılığının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(6), 2369-2384.
• Kaya, D., & Eratay, E. (2009). Yetişkin zihin engelli bireylerin sosyal becerilerinin gelişiminde yaratıcı drama yönteminin etkililiğinin incelenmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(8), 53-74.
• Kelin, D. A. (2007). The perspective from within: Drama and children’s literature. Early Childhood Education Journal, 35(3), 277-284. http://dx.doi.org/10.1007/s10643-007-0206-3
• Kırcaali İftar, G., & Tekin, E. (2001). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kirk, R. E. (2008). Statistics an introduction (5th edition). Thomson Higher Education.
• Krippendorff, K. (1995). On the reliability of unitizing continuous data. Sociological Methodology, 47-76. http://dx.doi.org/10.2307/271061
• Krippendorff, K. (2004a). Measuring the reliability of qualitative text analysis data. Quality and quantity, 38, 787-800. https://doi.org/10.1007/s11135-004-8107-7
• Krippendorff, K. (2018). Content analysis: An introduction to its methodology. Sage publications.
• Kudret, Z. B., & Baydık, B. (2016). Başarılı ve başarısız dördüncü sınıf okuyucularının okuduğunu anlama ve özetleme becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(03), 317-346. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.268558
• Kutlu, Ö., Doğan, D., & Karakaya, İ. (2010). Öğrenci başarısının belirlenmesi performansa ve portfolyoya dayalı durum belirleme. Pegem Akademi.
• McCaslin, N. (1990). Creative drama in the classroom. Addison-Wesley Longman Limited.
• McMaster, J. C. (1998). " Doing" literature: Using drama to build literacy. The reading teacher, 51(7), 574-584.
• Ovayurt, B. Z., & Akfirat, F. Ö. (2016). Zihinsel yetersizligi olan genç bireylerde atilganlik becerilerinin yaratici drama yöntemi ile gelistirilmesi*/development of sssertiveness skills of young individuals with mental deficiencies with the help of creative drama method. Yaratici Drama Dergisi, 11(2), 83. DOI:10.21612/yader.2016.013
• Ömeroğlu, E. (1992). Okul öncesi işitme engelli çocukların kaynaştırılmasında yaratıcı drama eğitimin kullanılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 1(02).
• Önemli, M., Totan, T., & Abbasov, A. (2015). Yaratıcı drama eğitiminin özel gereksinimli olan çocukların sosyal beceri alanlarından konuşma ve ilişki kurma becerilerine katkısı. Asya Öğretim Dergisi, 3(1), 50-65.
• Özak, H. Y. (2017). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere okuduğunu anlama becerilerinin öğretiminde uyarlanmış bilişsel strateji öğretiminin etkililiği (Yayın No. 468270) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Özbay, M. (2006). Okuma eğitiminde çevre faktörü. Eurasian Journal of Educational Research, 24, 161-170.
• Park, K. (1998). Focus on practice: dickens for all: inclusive approaches to literature and communication with people with severe and profound learning disabilities. British Journal of Special Education, 25(3), 114-118. https://doi.org/10.1111/1467-8527.t01-1-00070
• Pişkin, Ü. (1993). Otistik çocuklarda oyun. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 1(03). https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000016
• Podlozny, A. (2000). Strengthening verbal skills through the use of classroom drama: A clear link. Journal of Aesthetic education, 34(3/4), 239-275. https://doi.org/10.2307/3333644
• Pohlet, T (2018). Calculate pairwise multiple comparisons of mean rank sums. R package version 4.3. https://cran.r-project.org/web/packages/PMCMR/PMCMR.pdf
• Rose, D. S., Parks, M., Androes, K., & McMahon, S. D. (2000). Imagery-based learning: Improving elementary students' reading comprehension with drama techniques. The Journal of Educational Research, 94(1), 55-63. https://doi.org/10.1080/00220670009598742
• Sanır, H., Akçayır, I., & Özkubat, U. (2020). Determining the effect of intervention and intervention packages on the reading fluency and comprehension of lower secondary school students with mental retardation. Eğitim ve Bilim, 45(204), 207-225. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.8828
• Şenel, H. G. (1998). Okuma güçlüğü olan ve olmayan ilkokul öğrencilerinin okuma düzeylerinin ve dislektik özelliklerinin karşılaştırılması (Yayın No. 72424) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics: International edition. Pearson.
• Tahi̇roğlu, M. (2014). Değerler eğitimi yöntemleriyle desteklenen bir akıcı okuma ve okuduğunu anlama çalışması. Electronic Turkish Studies, 9(8), 793-811. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.7377
• Tallal, P. (1990). Fine-grained discrimination deficits in language-learning impaired children are specific neither to auditory modality nor speech perception. Journal of Speech and Hearing Research, 33, 616–617. https://doi.org/10.1044/jshr.3303.616
• Tan, Ş. (2016). SPSS ve excel uygulamalı temel istatistik-1. Pegem Akademi.
• Torgesen, J. K., Wagner, R. K., & Rashotte, C. A. (1994). Longitudinal studies of phonological processing and reading. Journal of learning Disabilities, 27(5), 276-286. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/002221949402700503
• Tüfekçi, A. (2007). Yaratıcı drama yoluyla kaynaştırma programındaki engelli ergenlerde duygu durumlarını algılama ve ifade etme (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Projesi) Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uşaklı, H. (2007). Drama ve iletişim becerileri. Nobel Yayıncılık