Okul Öncesi Eğitimde Uygulanan Farklı Eğitim Modelleri ve Yaklaşımlar Üzerine Okul Öncesi Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 37 Sayı: 2, 509 - 533, 29.08.2024

Ceren Karataş , Pınar Uzun , Burcu Sarı Uğurlu

https://doi.org/10.19171/uefad.1399950

Öz

Bu araştırmanın amacı, çeşitli yaş gruplarında görev yapan okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitimde uygulanan farklı eğitim modelleri ve yaklaşımlar üzerine görüşlerini derinlemesine incelemektir. Araştırma sürecinde, katılımcı öğretmenlere kendi eğitim modellerini tasarlama fırsatı da sunulmuştur. Böylece, okul öncesi öğretmenlerinin önem verdikleri eğitim ilkelerini değerlendirmek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2022-2023 eğitim ve öğretim yılı içerisinde Samsun ve Kırklareli il/ilçe merkezlerinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan 85 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemi çerçevesinde, araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre; okul öncesi öğretmenlerinin en fazla bildikleri yaklaşımın Montessori olduğu görülmektedir. Ayrıca öğretmenlerin Reggio Emilia, Waldorf yaklaşımına ve High Scope Programına ilişkin daha karmaşık bilgilere sahip oldukları tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenler, farklı eğitim modelleri/yaklaşımlarının Türkiye'de uygulanabilirliği konusundaki en büyük engelin, sınıf ve okullardaki yetersiz fiziksel koşullar olduğunu belirtmişlerdir. Son olarak, öğretmenler, kendileri bir eğitim modeli tasarlarken en çok öğrenci merkezli olmasına ve doğa temelli olmasına önem vereceklerini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, eğitim modelleri, alternatif yaklaşımlar, öğretmen görüşleri

Assessment of Pre-School Teacher's Perspectives on Various Educational Models and Approaches in Early Childhood Education

Öz

This research aims to gather and evaluate the opinions of preschool teachers working with various age groups on different education models and approaches in early childhood education. During the study, participating teachers were also given the opportunity to design their own educational models, allowing for an assessment of the educational principles they prioritize. The study group consisted of 85 preschool teachers from kindergartens in the Samsun and Kırklareli provinces and districts during the 2022-2023 academic year. The researchers developed a semi-structured interview form within the qualitative research framework. The collected data was analyzed using content analysis techniques. The results revealed that Montessori is the most familiar model among preschool teachers. However, teachers showed a more limited understanding of the Reggio Emilia, Waldorf approaches, and High Scope Program. Additionally, teachers identified the primary obstacle to implementing various education models in Türkiye as the inadequate physical conditions of classrooms and schools. When designing their own education models, teachers emphasized the importance of being child-centered and nature-based.

Anahtar Kelimeler

Early childhood educatıon, educatıonal models, alternatıve approaches, teacher opninons.

Kaynakça

• Aktan Acar, E. (2021). Erken çocukluk mozaiği Büyük düşünceler/fikirler, modeller ve yaklaşımlar. Nobel Akademi.
• Aktan Acar, E. & Türk, A. (2023). Toplum temelli erken müdahale programlarına bir örnek: ÇABAÇAM Modeli. F. Çorapçı ve A. Doğan (Ed.), Çocuk ve ergenler için önleyici müdahale programları Nobel Akademi.
• Alternatifokullar.(2023).http://alternatifokullar.com/online-alternatif-egitimler/Erişim tarihi:26.05.2023.
• Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV). (2024). Dezavantajlı gruplara yönelik uyguladığı müdahale programları. AÇEV- Anne Çocuk Eğitim Vakfı (acev.org)/ Çocuk Eğitim Programı- AÇEV- Anne Çocuk Eğitim Vakfı (acev.org) Erişim tarihi: 14.03.2024.
• Atalar, D. A. (2021).Haydi birlikte planlayalım, çalışalım, değerlendirelim: High Scope programı. Erken çocukluk mozaiği (4.baskı). Nobel Akademi.
• Başal, H. A. (2012). Gelişim ve psikoloji: Nasıl mutlu ve başarılı bir çocuk yetiştirebilirim? Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Bilaloğlu, G. R. (2004). Okul Öncesi Eğitimde High/Scope Yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 41-56.
• Chawla, L. (2015). Benefits of Nature Contact for Children. Journal of Planning Literature, 30(4), 433-452. https://doi.org/10.1177/0885412215595441
• Chawla, L., Keena, K., Pevec, I., & Stanley, E. (2014). Green schoolyards as havens from stress and resources for resilience in childhood and adolescence. Health & place, 28, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2014.03.001
• Cordiano, T. S., Lee, A., Wilt, J., Elszasz, A., Damour, L. K., & Russ, S. W. (2019). Nature-Based Education and Kindergarten Readiness: Nature-Based and Traditional Preschoolers are Equally Prepared for Kindergarten. International Journal of early childhood environmental education, 6(3), 18-36.
• Çelik, M. (2013). Öğrenme çocuk ile büyür: Erken çocukluk eğitiminde Waldorf yaklaşımı. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi , 15 (2) 39-5.
• Dereli İman, E., Danişman, Ş., Akın Demircan, Z. & Yaya, D. (2019). The effect of the Montessori education method on pre-school children’s social competence – behaviour and emotion regulation skills. Early Child Development and Care, 189:9, 1494-1508, DOI: 10.1080/03004430.2017.1392943
• Ekici, Y. F. (2015). Okul öncesi eğitimde uygulanan çocuk merkezli yaklaşımların kuramsal temel, eğitim ortamı ve öğretmenin rolü açısından karşılaştırılması. Akademik Sosyal Araştırmaları Dergisi, 3(12),192-212. DOI: 10.16992/ASOS.643.
• Gündoğdu, K., Kaya, İ, H.,& Tuğluk, N. M. (2010). Okul öncesi eğitimde Montessori Yaklaşımı. Journal Of Kazım Karabekir Educatıon Faculty,0 (13),167-174.
• Gökmen, H. A., Deveci, H., Bingöl, K., Bekir, H., Temel, F. Z,. & Kanat, K. (2016). Okul Öncesi Öğretmenlerinin High/Scope Yaklaşımı İnançları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2481-2500.
• High/Scope İnspiring Educators To İnspire Children. (2023). https://highscope.org/. Erişim tarihi:10.03.2023. Ip, S. (2021). The implementation of marketing in private early childhood education centres in Hong Kong: an investigation of the effect on marketing ethics (Doctoral dissertation, Middlesex University).
• İnan, H. Z. (2021). Reggio Emilia-İlhamlı Okullarda Kaynaştırma Eğitimi: Meta-Etnografik Bir Araştırma. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(1) 5-43. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202151284.
• Kayahan Yüksel, D., & Kartal, S. (2020). Okul Öncesi Dönemde Alternatif Bir Eğitim Modeli: Waldorf Yaklaşımı ve Materyallerine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9 (3),845-859. https://doi.org/10.30703/cije.656302
• Kilgallon, P., Maloney, C., & Lock, G. (2008). Early Childhood Teachers Coping with Educational Change. Australasian Journal of Early Childhood, 33(1), 23-29. https://doi.org/10.1177/183693910803300105
• Kılıç, Ş., ve Can, E. (2019). Okul Öncesi Eğitim: Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Milli Eğitim Dergisi, 48 (1), 483-519.
• Kınık Kılıç, E. & Aktan Acar, E. (2018). Her çocuk eşit eğitimi hak eder: Head start programı. Erken çocukluk mozaiği (4.baskı). Nobel Akademi.
• Koca, C. & Ünal, F. (2018). Türkiye'deki Bir Waldorf Anaokulunun Misyon, Vizyon ve Diğer Anaokullarından Farklı Yönlerine İlişkin Görüşlerin İncelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6 (3), 185-206. http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.6c3s9m
• Köksal Akyol, A. ve Oğuz, V. (2006). Çocuk eğitiminde Montessori yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (15),243-256.
• Lee, J. S. (2006). Preschool teachers’ shared beliefs about appropriate pedagogy for 4-year-olds. Early Childhood Education Journal, 33, 433-441. https://doi.org/10.1007/s10643-006-0059-1
• Leka, A. (2018). The Montessori Philosophy is a good foundation to education of new generation: The constructivist philosophy of learning is a sure foundation that guarantees the new quality of the educational process. ILIRIA International Review. 8 (2) 227-238.
• Lillard, A. S. (2019). Shunned and admired: Montessori, self-determination, and a case for radical school reform. Educational Psychology Review, 31, 939–965. https://doi.org/10.1007/s10648-019-09483-3
• Liu, S. & Tian, A. (2023). The influence of Montessori education on children's personality development and the way of thinking. Lecture Notes in Education Psychology and Public Media. 16. 173-180. 10.54254/2753- 7048/16/20231141.
• Measelle, J. R., John, O. P., Ablow, J. C., Cowan, P. A., & Cowan, C. P. (2005). Can children provide coherent, stable, and valid self-reports on the big five dimensions? A longitudinal study from ages 5 to 7. Journal of personality and social psychology, 89(1), 90. https://doi.org/10.1037/0022-3514.89.1.90
• Maskit, D., & Firstater, E. (2016). Preschool Teachers’ Perspectives on Teaching as a Profession and Pedagogical Change. Journal of Research in Childhood Education, 30(2), 200–210. https://doi.org/10.1080/02568543.2016.1143417
• Manera, L. (2019). The aesthetic experience in the Reggio Emilia Approach. Studi di estetica, (13).
• Memduhoğlu, B. H., Mazlum, M. M.,& Alav, Ö. (2015).Türkiyede Alternatif Eğitim Uygulamalarına İlişkin Öğretmenlerin ve Öğretim Üyelerinin Görüşleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 40(179), 69-87. DOI: http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.3913.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma. S.Turan (Ed.), Nobel Akademi.
• Metin Aslan, Ö. (2021). Çocuğun renkli yansımalarından kalıcı izlerine giden bir hayat: Reggio emilia yaklaşımı (s.457-484). Erken çocukluk mozaiği (4.baskı). Nobel Akademi.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2024). Okul Öncesi Eğitim Programı. Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. Erişim tarihi: 15.03.2024.
• Montessori, M. (1997). Çocuk eğitimi, Montessori metodu (5.baskı). Özgür Yayıncılık.
• Montessori, M. (2004). The Montessori method: the origins of an educational innovation: including an abridged and annotated edition of Maria Montessori's The Montessori method. Rowman & Littlefield.
• Nicol, J. (2010). Bringing the Steiner Waldorf approach to your early years practice. Routledge.
• Nores, M., & Barnett, W. S. (2010). Benefits of early childhood interventions across the world:(Under) Investing in the very young. Economics of education review, 29(2), 271-282. https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2009.09.001
• Özbek Ayaz, C. (2021). Erken çocukluk mozaiği: Eğitimde tabula rasa anlayışını yıkan ve çocuğun rönesansını yaratan bir devrim: Montesorri metodu (s.319-350). (4.baskı). Nobel Akademi.
• Pam, C. (1996). Child-Centered Early Childhood Education in Eastern Europe: The Step By Step Approach. Childhood Education , 72 (6), 337-341.
• Patton, M. Q. (2005). Qualitative Research. John Wiley & Sons, Ltd.
• Pekdoğan, S. (2012). Reggio Emilia yaklaşımı üzerine bir çalışma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 12(2),237-246.
• Peyton, L. (2005) “High/Scope Supporting the Child, the Family, the Community”: A Report of the Proceedings of the High/Scope Ireland Third Annual Conference, 12th October 2004, Newry, Northern Ireland, Child Care in Practice, 11:4, 433-456, DOI: 10.1080/13575270500340093
• Shivakumara, K., Dhiksha, J., & Nagaraj, O. (2016). Efficacy of montessori and traditional method of education on self-concept development of children. International Journal of Educational Policy Research and Review, 3(2), 29-35. http://dx.doi.org/10.15739/IJEPRR.16.005
• Semiz, S. & Yıldırım, A. (2022). Farklı okul öncesi eğitimi yaklaşımlarına ilişkin türkiye’de yapılan çalışmaların incelenmesi. Spor, Eğitim ve Çocuk Dergisi, 2(2), 1-23. http://doi.org/10.5505/sec.2022.35744
• Sharma, N., Vaid, S., & Dhawan, R. (2004). Parental concepts about preschool education. The Anthropologist, 6(3), 201-208. https://doi.org/10.1080/09720073.2004.11890855
• Thornton, L., & Brunton, P. (2015). Understanding the Reggio approach: Early years education in practice. Routledge.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2023). https://www.tdk.gov.tr/. Erişim tarihi: 26.05.2023.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(24),543-559.
• Uzan, S. (2023). Okul öncesi eğitim programında Reggio Emilia Yaklaşımı. Eurasian Academy of Sciences Eurasian Education & Literature Journal, (17), 46-63. https://doi.org/10.17740/eas.edu.2023-V17-04
• Vecchi, V. (2010). Art and creativity in Reggio Emilia: Exploring the role and potential of ateliers in early childhood education. Routledge.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
• Witmer L. (1914). The Montessori Method. The Psychological Clinic, 8(1), 1–5.
• Zembat, R., Günşen, G., & Çolak, F. G. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin erken çocukluk eğitiminde uygulanan farklı yaklaşımlar hakkındaki bilişsel haritaları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 1-19. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.415921