Investigation of Science Teachers' Views on Skills-Based Questions and Self-Efficacy Perceptions

Yıl 2024, Cilt: 37 Sayı: 3, 1209 - 1238, 31.12.2024

Serap Yıldız Çolak , Nimet Remziye Ergül

https://doi.org/10.19171/uefad.1473822

Öz

Although the new generation questions are similar to questions of national and international exams, their compatibility with the objectives and content of the curriculum is a matter of debate. This study aimed to determine science teachers' opinions about their self-efficacy perceptions regarding the solution of the new generation questions asked within the scope of the 2018 Science Curriculum. The study adopted a basic interpretive research design for this aim. The participants of the study were 10 science teachers selected by purposive sampling. The online form prepared by the researcher was used as a data collection tool. The content analysis method was used to analyze the data. Findings showed that science teachers thought the skills-based questions were compatible with the curriculum, but the textbooks were inadequate. It was determined that teachers did not consider themselves competent in writing the new generation questions. However, their self-efficacy in explaining them was high. It was seen that the new generation questions contributed to students' higher-level thinking skills; they emphasized the importance of encouraging reading habits in students, eliminating the problem of lack of resources and in-service training.

Anahtar Kelimeler

science teachers, new generation questions, skill-based, self-efficacy perception

Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Yeni Nesil Sorulara İlişkin Görüşlerinin ve Öz Yeterlilik Algılarının İncelenmesi

Öz

Yeni nesil ya da beceri temelli sorular ulusal ve uluslararası izleme sınavlarının sorularıyla benzerlik gösterse de öğretim programlarının kazanımları ve içeriğiyle uyumu tartışma konusudur. Bu çalışmada, fen bilimleri dersi kapsamında sorulan yeni nesil (beceri temelli) sorulara yönelik ve öğretmenlerin bu soruların çözümü ile ilgili öz yeterlilik algılarıyla ilgili görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden, durum çalışması deseni kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcılarını, amaçsal örnekleme ile seçilen 10 fen bilimleri öğretmeni oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış veri toplama formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizinden yaralanılmıştır. Sonuç olarak fen bilimleri öğretmenleri beceri temelli soruların genel olarak programda belirtilen hedef ve kazanımlarla uyumlu olduğunu, ancak ders kitaplarının içerik anlamında yetersiz olduğunu belirtmişlerdir. Beceri temelli soruların öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerine katkı sağladığı ve fen eğitiminde yer verilmesi gerektiğine, öğrencilere okuma alışkanlığı kazandırılmasına, kaynak eksikliğinin giderilmesine ve hizmet içi eğitimin önemine vurgu yaptıkları görülmüştür. Ayrıca öğretmenlerin beceri temelli soru yazma konusunda kendilerini yeterli görmedikleri, soruların çözümü ve anlatımı aşamasında öz yeterlilik algılarının yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

fen bilimleri öğretmenleri, yeni nesil sorular, beceri temelli, öz yeterlilik algısı

Kaynakça

• Altheide, D. L., & Johnson, J. M. (2011). Reflections on interpretive adequacy in qualitative research. In N. K. Denzin, & Y. S. Lincoln (Eds.), The SAGE handbook of qualitative research (pp. 581-594). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Arseven, A. (2016). Öz yeterlilik: bir kavram analizi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkishor Turkic 11(19), 63-80.
• Atay, S. N. (2021). 8. sınıf Türkçe ve T.C. inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersine ait beceri temelli sorularla ilgili öğretmenlerin görüşleri (Yayın No. 701250)[Yüksek lisans tezi, Amasya Üniversitesi].YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Ceylan, G., & Orhan, A. T. (2023). Beceri temelli fen sorularına yönelik fen bilimleri öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 84-111. https://doi.org/10.17860/mersinefd.1193968
• Çaldıran, Ü. G. (2022). Çevrimiçi öğrenme ortamlarında yeni nesil sorulara dayalı fen öğretimi yaklaşımının öğrencilerin akademik başarı ve bilimsel süreç becerilerine etkisi(Yayın No. 767794)[Yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Çeliker, H. D., & Kara, M. (2020). Fen öğretiminde REACT'ın etkileri: 21 yüzyıl becerileri ve fene yönelik öz yeterlilik inançları. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16 (Eğitim ve Toplum Özel Sayısı), 5732-5763. https://doi.org/10.26466/opus.701189
• Çolak, Z.P. (2022). Matematik öğretmenlerinin beceri temelli sorulara yönelik algılayışları(Yayın No. 748330) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Dilekçi, A. (2022). Türkçe eğitiminde beceri temelli sorular. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(3),2213-2232.https://doi.org/10.17152/gefad.1072936
• Eğitim Reformu Girişimi (ERG) (2019). Eğitimin içeriği, eğitim izleme raporu https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2010/01/EIR_2019_Egitimin_Icerigi.pdf. Erişim tarihi: 22.12.2023.
• Elmas, R., & Eryılmaz, A. (2015). Bağlam temelli fen soru yazımı: Kriterler ve efsaneler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(4), 564-580. http://dx.doi.org/10.5578/keg.10135
• Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2),270-292.
• Ergün, İ. (2021). Ortaokul matematik öğretmenlerinin sınav soruları ile beceri temelli matematik sorularının yenilenmiş bloom taksonomisi’ne göre analizi (Yayın No: 669669) [Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Güneş, H.,& Karaşah, Ş. (2016). Geçmişten günümüze fen eğitiminin önemi ve fen eğitiminde son yıllarda yapılan çalışmalar. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(3),122-136. https://doi.org/10.21547/jss.742856
• Hopkins, D., Pennock, D., Ritzen, J., Ahtaridou, E., & Zimmer, K. (2008). External Evaluation of the Policy Impact of PISA. OECD doc. EDU/PISA/GB(2008)35/REV1. Paris.
• Karabulut, H.,Tosunbayraktar, G.,& Kariper, İ.A. (2022). Ortaokul öğrencilerinin beceri temelli (yeni nesil) fen bilimleri sorularına yönelik görüşlerinin incelenmesi. EDUCATIONE, 1(2),301-320.
• Karakeçe, B. (2021). Ortaokul Matematik öğretmenlerinin beceri temelli sorulara ilişkin değerlendirmeleri(Yayın No. 669846) [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınları.
• Kedikli, D.,& Katrancı, Y. (2022). Beceri temelli ortaokul matematik sorularının incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 36(3), 673-696. https://doi.org/10.33308/26674874.2022363446
• Kızkapan, O.,& Nacaroğlu, O. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin merkezi sınavlara (LGS) ilişkin görüşleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2),701-719.
• Kurt, T. (2012). Öğretmenlerin öz yeterlik ve kolektif yeterlik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi Bahar 2012, 10(2), 195-227.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev. Ed.). Nobel.
• Metin, M. (2014). Nicel veri toplama araçları. M. Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri, (ss. 161-214). Pegem Akademi.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage Publications.
• Miller, M. D., Linn, R. L., & Gronlund, N. E. (2009). Measurement and assessment in teaching (10th ed.). Prentice Hall.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018a). Millî eğitim bakanlığı ortaöğretime geçiş yönergesi. https://www.meb.gov.tr/mevzuat/liste.php?ara=5
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018b). Fen bilimleri dersi öğretim programı. MEB Yayınları. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325
• Ozan, Ş., Odabaşı, H. F., & Kabakçı Yurdakul, I. (2017). Eğitim ortamlarında durum çalışmasının önemi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3),369-385. DOI: 10.14689/issn.2148- 2624.1.5c3s16m
• Özdemir, G., & Yanık, B. (2017).Beşinci sınıf fen bilimleri ders kitabında yer alan etkinliklerin veriler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 203-221.
• Pedük, B. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programının 2015 TIMSS ve 2018 LGS sınavları kapsamında incelenmesi (Yayın No. 549778) [Yüksek lisans tezi, Manisa Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Rennie, L. J., & Parker, L. H. (1996). Placing physics problems in real-life context: students’ reactions and performance. Australian Science Teachers Journal, 42(1), 55-59.
• Sanca, M., Artun, H., Bakırcı, H.,& Okur, M. (2021). Ortaokul beceri temelli soruların yeniden yapılandırılmış Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1),219 248. https://doi.org/10.33711/yyuefd.859585
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Pegem Akademi.
• Şan, Ç., & İlhan, N. (2022). Fen bilimleri dersi beceri temelli sorulara (yeni nesil) yönelik kuramsal ve kavramsal çerçeve. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(17),17-36. https://doi.org/10.29129/inujgse.1089655
• Tortop, F., Cumalı, A., Çelenli, M., & Taşpınar Şener Z. (2022). LGS sınavındaki beceri temelli matematik sorularına yönelik öğretmen görüşleri. Erciyes Journal of Education, 6(2),99-126. https://doi.org/10.32433/eje.1076448
• Ünal, M. (2019). PISA sınavlarının özelliklerinin fen bilimleri öğretmenlerinin hazırlamış oldukları sınav soruları ile karşılaştırılması: PISA kültürünü yaygınlaştırma model önerisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Ünsal, S.,& Kara, S.(2022). Beceri temelli soruların; özellikleri, öğretmene ve öğrenciye yansımaları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 30(2),273-282. https://doi.org/10.24106/kefdergi.753717
• Yin, R.K. (2014). Case study methods: Design and methods (5th ed). Sage Pbc.