Muhasebe Sisteminde İnsan Kaynaklarının Gösterimi: Yöntem ve Uygulamalar

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 365 - 379, 25.10.2024

Fatih Ömür Binici

https://doi.org/10.29216/ueip.1508914

Öz

Bilgiye dayalı ekonominin hızlı gelişimi ve ilerlemesi, şirketlerin genel değerinin belirlenmesinde temel bir faktör olarak insan kaynaklarının önemini artırmıştır. Ancak geleneksel muhasebe yöntemleri bu tür maddi olmayan varlıkların gerçek değerini doğru bir şekilde yansıtmada zorluk çekmektedir. Bu bağlamda çalışma, şirketler için önemi giderek artan insan sermayesinin muhasebe sistemlerinde nasıl temsil edilebileceğini ve mevcut muhasebe standartlarının sınırlamalarını incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada insan sermayesi muhasebesi uygulamalarına ilişkin tartışmalı konu ve sorunlar ele alınmakta ve örnek uygulamalar sunulmaktadır. VUK/MSUGT ve muhasebe standartlar uyarınca, işletmelerin insan kaynaklarına ilişkin harcamalarının maddi olmayan varlıklar olarak değerlendirilmediğinden dolayı aktifleştirilmesi yerine, gerçekleştiği dönemde giderleştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe, İnsan Kaynakları Muhasebesi, BOBİ FRS, KÜMİ FRS

Destekleyen Kurum

destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Representation of Human Resources in The Accounting System: Methods and Applications

Öz

The rapid development and progress of the knowledge-based economy has increased the importance of human resources as a key factor in determining the overall value of companies. However, traditional accounting methods have difficulty in accurately reflecting the true value of such intangible assets. In this context, the study aims to examine how human capital, which is becoming increasingly important for companies, can be represented in accounting systems and the limitations of current accounting standards. The study discusses controversial issues and problems related to human capital accounting practices and presents sample applications. It concludes that, under TPL/GCIAS and standards, expenditure on human resources by enterprises should be expensed in the period in which it is incurred, rather than capitalized, because human resources are not considered intangible assets.

Anahtar Kelimeler

Accounting, Human Resources Accounting, KUMI FRS

Kaynakça

• Acar Yurdasever, K. (2019). Yenilenebilir Enerji İşletmelerinde İnsan Kaynakları Muhasebesi Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• Akgül, B. A. (2005). Maddi Olmayan Duran Varlıkların İtfasına İlişkin IAS 38 ile IFRS 3 Standardında Yer Alan Düzenlemeler ve Türk Vergi Mevzuatıyla Karşılaştırılması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 25, 41-45.
• Alagöz, A. ve Özpeynirci, R. (2007). Bilgi Toplumunda Entelektüel Varlıklar ve Raporlanması. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 167-184.
• American Accounting Association Committee of Accounting for Human Resources. (1973). Report of the Committee on Human Resource Accounting. The Accounting Review Supplement, 48. Access Address: https://www.jstor.org/stable/244906
• Arkan, T. (2016). Human Resources Accounting: A Suggested Model for Measurement and Valuation. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, (79), 179-193.
• Aslan, Y. (2023). “Entelektüel Sermayenin Muhasebeleştirilmesi”. Y. Aslan & F. Ö. Binici (Ed.) Futbol Kulüplerinde Muhasebe, Finans ve Denetim Uygulamalarına İlişkin Özellikli Konular (s.23-34). İstanbul: Efe Akademi.
• Aslanoğlu, S. ve Zor, İ. (2006). Bilgi Varlıklarının Değerlemesi: Entelektüel Sermaye Ölçüm ve Değerleme Modelleri; Karşılaştırmalı Bir Analiz. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (29), 152-165.
• Aydın, S., Çanakçıoğlu, M. ve Tuncay, F. E. (2015). İnsan Kaynakları Muhasebesi: Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(4), 679-688.
• Barker, C. R. ve Wearing, R. T. (2001). Impairment Tests For Goodwill Instead of Amortisation: The Potential Impact on British Companies. Access Address: 05.04.2024 chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=67a2fe316ce2781ba163fdf775bb9fcd3aa64385
• Bengü, H. (2009). Maddi Olmayan Duran Varlıklardan Marka Değerinin Ölçülmesi ve TMS 38 Göre Muhasebeleştirilerek Mali Tablolara Yansıtılması. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 63-77.
• Bingöl, E. (2016). TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıkların Muhasebeleştirilmesi ve Halka Açık Şirkette Uygulaması. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 43, 1-26.
• Brummet, R. L., Flamholtz, E. G., & Pyle, W. C. (1968). Human Resource Measurement-A Challenge for Accountants. The Accounting Review, 43(2), 217-224.
• Bulgurlu, E. B. (2011). Entelektüel Sermaye ve Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi. Journal Of Accounting And Taxation Studies, 4(3), 1-14.
• Ceran, Y. (2007). Muhasebede Eskinin Yenisi bir Kavram: İnsan Kaynakları Muhasebesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 187-206.
• Çıkrıkçı, M., ve Daştan, A. (2002). Entelektüel Sermayenin Temel Finansal Tablolar Aracılığıyla Sunulması. Bankacılar Dergisi, (43), 18-32.
• Çiftçi, S. (1998). İnsan Kaynakları Yönetim Süreci Çerçevesinde İnsan Kaynakları Muhasebesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Daştan, K. ve Bayraktar, O. (2020). Entelektüel Sermayenin Aktifleştirilmesi ve Bir Uygulama Örneği. Business & Management Studies: An International Journal, 8(3), 2546-2571.
• Demirbaş, M. (2013). Çalışanlara Yönelik Kaynak Kullanım (Maliyet) Unsurları ile Edilebilecek Faydanın Hesaplanması ve Muhasebeleştirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 43-67.
• Durgut, M. (2012). İnsan Kaynaklarına Yönelik Faaliyetlerin Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Muhasebeleştirilmesi Ve Türkiye’deki Uygulama Boyutu: İMKB Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Erhan, D. U. (2008). İnsan Kaynakları Değerinin Ölçülmesi ve Bir Sanayi Kuruluşunun 2002-2007 Yılları Arasındaki İnsan Kaynakları Değeri ve Borsa Değerinin Karşılaştırılması. World of Accounting Science, 10(4), 1-13.
• Flamholtz, E. G. (1973). Human Resources Accounting: Measuring Positional Replacement Costs. Human Resource Management, 12(1), 8. Access Address: https://www.proquest.com/openview/272c747d88ab254ccc853747fff79d1c/1?pq-origsite=gscholar&cbl=1818075
• Flamholtz, E. G., & Main, E. D. (1999).). Current Issues, Recent Advancements, And Future Directions In Human Resource Accounting. Journal of Human Resource Costing & Accounting, 4(1), 11-20.
• Fu, M. & Shen, H. (2020). COVID-19 and Corporate Performance in The Energy Industry. Energy Research Letters, 1(1), 12967. Access Address: https://doi.org/10.46557/001c.12967
• Guthrie, J. (2001). The Management, Measurement and The Reporting of Intellectual Capital. Journal of Intellectual Capital, 2(1), 27-41.
• Ionel, V. C., Alina, C., & Dumitru, M. I. (2010). Human Resources Accounting Accounting For The Most Valuable Asset Of An Enterprise. Annals of the University of Oradea: Economic Science, 1(2), 925-931.
• Islam, M. A., Kamruzzaman, M., & Redwanuzzaman, M. (2013). Human Resource Accounting: Recognition And Disclosure Of Accounting Methods & Techniques. Global Journal Of Management And Business Research Accounting And Auditing, 13(3), 1-10.
• Kaya, N. ve Kesen, M. (2015). İnsan Kaynaklarının İnsan Sermayesine Dönüşümü: Bir Literatür Taraması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 6(10), 23-38.
• Kerimov, R., (2011). Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi, Raporlanması ve İşletme Performansına Etkisi: Örnek Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kesgin, M. M. (2006). Maddi Ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Uluslararası Muhasebe Standartlarındaki Düzenlemeleri Ve Türk Vergi Mevzuat İle Karşılaştırılması (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Koçyiğit, N., Diken, A., Çetin, H. & Kodalak, O. (2019). İnsan Kaynakları Değerinin Ölçülmesinde Bir Model İncelemesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-13.
• Kutlu, H. A. (2009). Entelektüel Sermaye: Türkiye Muhasebe Sisteminde Raporlanabilir mi?. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 235-257.
• Likert, R., & Bowers, D. G. (1969). Organizational Theory and Human Resource Accounting. American Psychologist, 24(6), 585-592.
• Okay, S. (2012). Entelektüel Sermaye ve Muhasebe ile İlişkisi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 1201-1208.
• Oluwatoyin, A. S. (2014). Human Resources Accounting and Disclosure in Financial Statement: Literature Review. Human Resources, 5(22), 64-76.
• Özcan, M. (1992). İnsan Kaynakları Muhasebesi: Teorisi, Dünya'daki Uygulamalar Ve Türkiye'de Bir Uygulama Denemesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Özdemir, E., & Akpınar, A. T. (2002). Konaklama İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi Çerçevesinde Alanya’daki Otel Ve Tatil Köylerinde İnsan Kaynakları Profili. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (4), 85-105.
• Patel, M. K. (2005). Case Studies On HRD Practices. Anmol Publications PVT. LTD.
• Roslender, R. & Fincham, R. (2001). Thinking Critically About Intellectual Capital Accounting. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 14(4), 383-399.
• Roslender, R., & Fincham, R. (2004). Intellectual Capital Accounting in The UK: A Field Study Perspective. Accounting, Auditing and Accountability Journal, 17(2), 178-209.
• Sabuncuoğlu, Z. (1994). Personel Yönetimi. Bursa: Rota Ofset.
• Scoth, D.R. (1925). Theory of Accounts. New York: Henry Holt and Company.
• Selimoğlu, S. K. (2001). İşletmelerin Etkinliğini ve Verimliliği Artırmada İnsan Kaynağı Muhasebesinin Rolü. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Shareef, F. & Davey, H. (2005). Accounting for Intellectual Capital: Evidence from Listed English Football Clubs. Journal of Applied Accounting Research, 7(3), 78-116.
• Şerbetçi, D. (2015). İşletmelerinin Gerçek Zenginlik Kaynağı: İnsan Sermayesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 1-18.
• Tosunoğlu, B. ve Öztürkci, N. (2021). İnsan Kaynakları Muhasebesi Aktivitelerinin İncelenmesi: BİST Mali Kuruluşlar Sektöründe Bir Uygulama. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 97-109.
• Uçak, M. (2010). Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Vergi Usul Kanunu ve Tekdüzen Muhasebe Sistemi Açısından Değerlemesi. Vergi Raporu Dergisi, 135, 119-129.
• Ulucenk, E. (2018). Futbol Kulüplerinde İnsan Kaynakları Muhasebesi Uygulamaları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Woodhall, M. (1987). Human Capital Concepts. In Economics of education (pp. 21-24). Pergamon. Access Address: https://doi.org/10.1016/B978-0-08-033379-3.50011-5
• Yazarkan, H. (2016). Futbolcu Transfer/Bonservis Ücretlerinin TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Standardına Uygun Olarak Muhasebeleştirilmesi: Trabzonspor Örneği. Financial Analysis/Mali Çözüm Dergisi, 137, 91-120.
• Yılmaz, B. B. (2012). Marka Değerinin Bilançodaki Yeri ve Türkiye Muhasebe Standardı 38’e Göre Marka Muhasebesi. Maliye Finans Yazıları, 97, 9-37.
• Yücel, S. (2023). Examination of the Valuation Provisions of Intangible Assets Within the Framework of International Valuation Standards and Turkish Financial Reporting Standards. Press Academia Procedia, 16(1), 58-64.