Zorunlu Rotasyon Uygulamasına İlişkin Okul Müdürlerinin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 106 - 128, 31.05.2024

Bülent Sarıkaya , Osman Keleş

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul müdürlerine yönelik zorunlu rotasyon uygulamasının yansımalarının okul müdürlerinin görüşlerine bağlı olarak incelenmesidir. Bu araştırmanın yapılandırılmasında nitel araştırma yaklaşımlarından olgu bilim (fenomoloji) deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunu ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenen Tokat ili Turhal ilçesinde resmi okullarda görev yapan ve zorunlu rotasyon uygulamasından etkilenen 18 okul müdürü oluşturmuştur. Araştırma verileri görüşme yoluyla ve yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla elde edilmiştir. Veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular, rotasyon uygulamasında değişimin genel anlamda gerekli olduğu ve yenileşmenin temelini oluşturduğu, kurumsal körlüğü ve monotonluğu engellediği ancak yer değiştirme ölçütlerinde sorunlar olduğu, yer değiştirme sürecindeki belirsizliklerin (atama yeri ve garantisi) yönetici performansına olumsuz yansımaları olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul müdürü, rotasyon, yönetsel etkililik

Examination of the Opinions of School Principals on the Implementation of Compulsory Rotation

Öz

The purpose of this research is to examine the reflections of the compulsory rotation practice for school principals, depending on the opinions of the school principals. Phenomenology pattern, one of the qualitative research approaches, was used in structuring this research. The study group consisted of 18 school principals who worked in public schools in the Turhal district of Tokat province and were affected by the compulsory rotation practice, determined by the criterion sampling method. Research data was obtained through interviews and semi-structured interview forms. The data were analyzed using the content analysis method. The findings show that change in rotation practice is generally necessary and forms the basis of innovation, it prevents institutional blindness and monotony, but there are problems in the displacement criteria, and uncertainties in the displacement process (place of appointment and guarantee) have negative reflections on manager performance.

Anahtar Kelimeler

School principal, rotation, administrative effectiveness

Kaynakça

• Aksu, M. B. (2004). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yöneticilik eğilimleri: Malatya ili örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(8), 3-16.
• Arabacı, İ. B. ve Sağlam, H. (2012). Zorunlu rotasyon uygulamaları konusunda okul yöneticilerinin görüşleri/headmasters' opinion about obligatory rotation applications. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 529-547.
• Aslan, S. (2018). Proje okullarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre iş rotasyonu uygulamasının analiz. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez No: 524198).
• Bahçalı, G. (2014). Rotasyon uygulamalarının değerlendirilmesi:(Eskişehir ili Örneği) YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez No: 356618)
• Bakioğlu, A. ve Demirbilek, M. (2019). Okul müdür yardımcılarının görevlerinden ayrılma nedenleri. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 52(3), 737-770.
• Bursalıoğlu, Z.(2002). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (12. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Campion, M.A., Cheraskin, L. ve Stevens, M.J. (1994). Career-related antecedents and outcomes of job rotation [Elektronik versiyon]. Academy of Management Journal, 37(6), 1518-1542.
• Cereci, C. (2018). Okul yöneticilerinin mevzuatta olmasa bile fazladan yüklenmek durumunda kaldığı sorumluluklar. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2), 119-127.
• Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları, (S. B. Demir, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap. (Orijinal çalışma basım tarihi 1994).
• Çetin, Ş. (2019). Okul müdürlerinin karşılaştığı sorunlar: Nitel bir inceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1637-1647.
• Demir, S. B. ve Pınar, M. A. (2013). 2011 yılı yönetici atama ve yer değiştirme yönetmeliğinin içeriğine ve puanlama ölçütlerine ilişkin yönetici görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 8(6), 123-143.
• Doğan, S., Demir, S. B. ve Pınar, M. A. (2014). Yönetici görüşlerine göre MEB 2013 Yılı Yönetici Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği. Journal of Theoretical Educational Science/Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(1), 224-245.
• Erkan, E. ve Abaan, S. (2006). Devlete ve özel sektöre bağlı hastanelerde çalışan servis sorumlu hemşirelerinin işe ve insana yönelik liderlik yönelimlerinin incelenmesi (Elektronik versiyon]. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,13(1), 1-13.
• Eroğlu, F. (2016). Yer değişikliği yapan eğitim yöneticilerinin örgütsel güven algıları. Milli Eğitim Dergisi, 45(211), 87-95.
• Fink, D. ve Brayman, C. (2006). School leadership succession and the challenges of change [Elektronik versiyon]. Educational Administration Quarterly, 42(1), 62- 89.
• Gordon, T. (1997). Katılımcı yönetimin temeli. (1. baskı). İstanbul: Sistem yayıncılık.
• Gökkaya, N. (2013). Okul müdürlerine uygulanan rotasyona ilişkin ilkokul ve ortaokul müdür, müdür yardımcısı ve öğretmenlerin görüşleri. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez No. 330907)
• Greasley, K. ve Ashworth, P. (2007). The Phenomenology of “approach to studying”: The University Student’s Studies within the Lifework. British Educational Research Journal, 32, 819-843.
• Gülşen, C. (2022). Okul müdürlerinin zorunlu yer değiştirme (rotasyon) uygulamalarına ilişkin öğretmenlerin görüşleri. Socıal Scıences Studıes Journal (SSS Journal), 5(41), 4255-4262.
• Kakırman, İ. (2012). Rotasyona uğrayan okul yöneticilerinin örgüt sağlığına etkisi. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no. 322478)
• Kaya A. ve Göçen, A. (2012). Okul yöneticilerinin rotasyonu üzerine nitel bir inceleme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 149-165.
• Kaya, Y.K. (1993). Eğitim Yönetimi, Kuram ve Türkiye’deki Uygulamalar. İstanbul: Set Ofset.
• Kayıkçı, K. ve Şarlak, Ş. (2013). İlköğretim okullarında denetimin etkili işleyişini zorlaştıran örgütsel engeller. İlköğretim Online, 12(2), 461-478.
• Kayıkçı, K., Özdemir, İ. ve Yörük, T. (2014). İl ve ilçe eğitim yöneticilerinin zorunlu yer değiştirme uygulamasını düzenleyen yönetmeliğe ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(51), 124-149.
• Kayır, S. (2013). Rotasyona tabi tutulan ilköğretim okulu müdürlerinin örgütsel bağlılık düzeyi üzerine bir araştırma. HAYEF Journal of Education, 10(1), 105-123.
• Koç, H. (2012). Okul yöneticileri ve öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin zorunlu yer değiştirmesi. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez No. 314126).
• Kurtulmuş, M., Gündaş, A. ve Ardıç, T. (2012). Zorunlu yer değişikliği uygulamasına (rotasyon) ilişkin ilköğretim yöneticilerinin görüşleri. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 49-57.
• Leblebici, D. N. (2005). Küresel değişim baskısına karşı Türk bürokrasisindeki yapısal uyum çabalarının, yapısal atalet kavramı açısından değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,6 (1), 1-14.
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. New York: Sage Publications.
• Macleod, D. ve Kennedy, E. (1993). Job rotation system. http://www.danmacleod.com/Articles /Job_Rotation.htm adresinden 16.12.2014 tarihinde alındı.
• Memişoğlu, S. P., Sipahioğlu, M. ve Çelik, M. (2013). Lise müdürlerinin zorunlu yer değişikliği uygulamasına ilişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 447-466.
• Meyer, M. J., Macmillan, R. B. ve Northfield, S. (2009). Principal succession and its impact on teacher morale [Elektronik versiyon]. International Journal of Leadership in Education: Theory and Practice, 12(2), 171-185.
• Noe, E. A. (2006). Employee Training and Development, London: Sage Publication.
• Okçu, V., Avcı, Y. E. ve Avcı, H. (2015). Okul müdürlerinin rotasyona ilişkin görüşleri. Kafkas Universitesi. Sosyal Bilimler Enstitu, (15), 67-88.
• Özden, Y.(2005). Eğitim ve Okul Yöneticiliği El Kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Şahin, M. ve Üstüner, M. (2014). Milli Eğitim Bakanlığı’nın teşkilat ve görevleri hakkındaki kararnameye ilişkin okul müdürlerinin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 373-392.
• Taymaz, H. (2000). Okul Yönetimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• TDK (2012). Türk dil kurumu sözcükleri. https://sozluk.gov.tr/
• Tonbul, Y. ve Sağıroğlu, S. (2012). Okul müdürlerinin zorunlu yer değiştirme uygulamasına ilişkin bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 313-339.
• Tortop, N. ve Anahtar, M.A.(1999). Personel Yönetimi. Ankara: Kalite Matbaası.
• Töremen, F. (2002). Eğitim örgütlerinde değişimin engel ve nedenleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 12(1), 185-202.
• Turan, L. ve Sevim, O. (2017). Öğretmen ve öğrenci velilerinin zorunlu öğretmen rotasyonu hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 109-124.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K., Altınkurt, Y., Karaköse, T. ve Erol, E. (2012). Okul yöneticilerine uygulanan zorunlu yer değiştirme uygulaması hakkında okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri. E-international Journal of Educational Research 3(3), 65-83.