Tercihlerde Benzerlik Teorisinin Türkiye ile Avrupa Birliği Arasındaki İmalat Sanayi Ürünleri Ticareti İçin Sınanması

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 35 - 53, 14.04.2022

Emrah Eray Akça

https://doi.org/10.20979/ueyd.1015749

Öz

Bu çalışmada çekim modeli yaklaşımı çerçevesinde 2007-2019 dönemi dengeli panel verileri kullanılarak Türkiye ile Avrupa Birliği (AB-27) arasındaki imalat sanayi ürünleri ticaretinin tercihlerde benzerlik teorisi argümanlarına göre gerçekleşip gerçekleşmediği ampirik olarak sorgulamaktadır. Bu bağlamda genişletilmiş çekim modeli formatında oluşturulan ihracat ve ithalat modelleri Poisson pseudo en çok olabilirlik (PPML) yöntemi kullanılarak tahmin edilmektedir. Tahmin bulguları Türkiye ile AB-27 ülkeleri arasındaki imalat sanayi ürünleri ticaretinin tercihlerde benzerlik teorisine uygun bir şekilde gerçekleştiğini göstermektedir. Bu sonuç bağlamında Türkiye ile AB-27 ülkeleri arasındaki imalat sanayi ürünleri ticaretinin yatay endüstri-içi ticaret şeklinde gerçekleştiği çıkarımında bulunulabilir. Bu nedenle AB-27 ülkelerinin zevk ve tercihleri tarafından şekillenen mal taleplerinin nasıl değişim sergilediğinin yakından takip ve analiz edilmesinin, Türkiye’nin ticari gelişmeleri bakımından önem taşıyabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tercihlerde Benzerlik Teorisi, Çekim Modeli, PPML, Türkiye, Avrupa Birliği.

Testing the Theory of Similarity in Preferences for Manufacturing Trade between Turkey and the European Union

Öz

In this study, it is empirically questioned whether manufacturing trade between Turkey and the European Union (EU-27) has been in line with the arguments of the theory of similarity in preferences, employing balanced panel data from 2007 through 2019 within the framework of the gravity model approach. In this context, export and import models which are in the structure of the augmented gravity model are estimated using the Poisson pseudo maximum likelihood (PPML) method. The estimation results indicate that Turkey and EU-27 trade on manufacturing goods in accordance with the theory of similarity in preferences. Accordingly, it can be deduced that manufacturing trade between Turkey and the EU-27 exhibits the horizontal intra-industry trade characteristic. For this reason, closely monitoring and analyzing how the demand for manufactures directed by the tastes and preferences of EU-27 would change may matter for Turkey's bilateral trade developments.

Anahtar Kelimeler

Theory of Similarity in Preferences, Gravity Model, PPML, Turkey, European Union.

Kaynakça

• Akça, E. E., ve Bal, H. (2020). Türkiye’nin ihracatında Linder hipotezinin geçerliliği üzerine ampirik bir inceleme: genişletilmiş çekim modelinden bulgular. Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 29-49.
• Anderson, J. E. (1979). A theoretical foundation for the gravity equation. The American Economic Review, 69(1), 106-116.
• Anderson, J. E., and van Wincoop, E. (2003). Gravity with Gravitas: a solution to the border puzzle. American Economic Review, 93(1), 170–192.
• Antonucci, D., and Manzocchi, S. (2006). Does Turkey have a special trade relation with the EU? a gravity model approach. Economic Systems, 30(2), 157-169.
• Arnon, A., and Weinblatt, J. (1998). Linder's hypothesis revisited: income similarity effects for low income countries. Applied Economics Letters, 5(10), 607-611.
• Atik, H. (2006). Tercihlerde benzerlik teorisi: Türkiye ve bazı komşu ülkelerin diş ticareti üzerine bir analiz. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(02), 33-43.
• Baldwin, R., and Taglioni, D. (2006). Gravity for dummies and dummies for gravity equations. NBER Working Paper, No: 12516, 1-29.
• Bergstrand, J. H. (1985). The Gravity equation in international trade: some microeconomic foundations and empirical evidence. The review of Economics and Statistics, 67(3), 474-481.
• Bjelic, P., and Dragutinović Mitrović, R. (2012). The Effects of competing trade regimes on bilateral trade flows: case of Serbia. Journal of Economics and Business, 30(2), 267-294.
• Burger, M., Van Oort, F., and Linders, G. J. (2009). On the specification of the gravity model of trade: zeros, excess zeros and zero-inflated estimation. Spatial Economic Analysis, 4(2), 167-190.
• Çalışkan, Ö. (2010). Türkiye-AB ticaretinde endüstri-içi ticaret olgusu, 1990-2007. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 1-45.
• Ekanayake, E. M., Mukherjee, A., and Veeramacheneni, B. (2010). Trade blocks and the Gravity model: a study of economic integration among Asian developing countries. Journal of Economic Integration, 25(4), 627-643.
• Emirhan, P. N. (2008). Türk dış ticaretinin alternatif modeller açısından değerlendirilmesi. Ege Academic Review, 8(2), 861-875.
• Erkekoğlu, H., ve Yılmaz, B. (2019). Investigation of foreign trade between Turkey and member countries of Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) with Gravity model. Journal of Yaşar University, 14(54), 141-151.
• Gómez-Herrera, E. (2013). Comparing alternative methods to estimate gravity models of bilateral trade. Empirical Economics, 44(3), 1087-1111.
• Helpman, E. (1987). Imperfect competition and international trade: evidence from fourteen industrial countries. Journal of the Japanese and International Economies, 1(1), 62–81.
• Helpman, E. (1999). The structure of foreign trade. Journal of Economic Perspectives, 13(2), 121-144.
• Helpman, E., Melitz, M., and Rubinstein, Y. (2008). Estimating trade flows: trading partners and trading volumes. Quarterly Journal of Economics, 23(2), 441–487.
• Işık, N. (2015). Avrupa Birliği-Türkiye dış ticaret akımlarının genişletilmiş panel çekim modeliyle tahmini. Marmara Journal of European Studies, 23(1), 49-67.
• Kazar, G., Kazar, A., and Sert, T. S. (2018). Bilateral trade in European sports industry: Linder versus Hecksher-Ohlin-Samuelson. International Journal of Economics and Financial Issues, 8(1), 48-53.
• Kruse, H. W. (2020). Revisiting the sectoral Linder hypothesis: aggregation bias or fixed costs?. Review of International Economics, 28(4), 1076-1112.
• Kula, F., ve Aslan, A. (2008). Türkiye’nin Ortadoğu’da ekonomik geleceği: Türkiye’nin ihracat potansiyeline yönelik ampirik bir analiz. MPRA Working Paper 10688.
• Linder, S. B. (1961). An essay on trade and transformation. Uppsala: Almqvist & Wiksell
• Maden, S., ve Aljburi, O. Q. A. (2019). Türkiye ve Irak arasındaki dış ticaretin çekim modeli ile analizi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(1), 229-262.
• Martin, W. J., and Pham, C. S. (2015). Estimating the gravity model when zero trade flows are frequent and economically determined. World Bank Group Policy Research Working Paper, No. 7308, 1-61.
• Mayer, T., and Zignago, S. (2011). Notes on CEPII’s distances measures: the GeoDist database. CEPII Working Paper, No: 2011–25.
• Mertzanis, C. (2017). Understanding the EU-Turkey sectoral trade flows during 1990-2016: a trade gravity approach. FEUTURE Online Paper, No. 8.
• Özer, B., ve Ecevit, E. (2021). Çekim modeli analizi: Türkiye’nin üst-orta gelir grubundaki ülkelere ihracatı. TNKÜ İİBF Uluslararası Maliye Sempozyumu.
• Peltrault, F., and Venet, B. (2005). Intra-industry trade and economic distance: causality tests using panel data. Mimeo. https://www.etsg.org/ETSG2005/papers/Peltrault.pdf
• Piermartini, R., and Teh, R. (2005). Demystifying modelling methods for trade policy. WTO Discussion Paper, No: 10, 1-71.
• Rasekhi, S., and Shojaee, S. S. (2012). Determinant factors of vertical intra industry trade in agricultural sector: a study of Iran and her main trading partners. Agricultural Economics, 58(4), 180-190.
• Santos Silva, J., and Tenreyro, S. (2006). The log of gravity. The Review of Economics and Statistics, 88(4), 641-658.
• Saygılı, F., ve Manavgat, G. (2014). Linder hipotezi: Türkiye'nin dış ticareti için ampirik bir analiz. Ege Academic Review, 14(2), 261-270.
• Tuna, Y., Tunalı, H., ve Şimşek, O. (2020). Türkiye’nin seçilmiş ülkelerle olan dış ticaretinin genişletilmiş çekim modeli bulgularıyla analizi ve ticaret potansiyeli. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 95-119.
• Türkcan, K. (2005). Determinants of intra-industry trade in final goods and intermediate goods between Turkey and selected OECD countries. Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, (1), 21-40.
• Westerlund, J., and Wilhelmsson, F. (2011). Estimating the gravity model without gravity using panel data. Applied Economics, 43(6), 641-649.
• Yavuzaslan, K., Güder, M., İlknur, K., ve Fatih, K. (2018). Türkiye ve Yunanistan’ın ihracatında Linder hipotezinin etkisi: OECD ülkeleri üzerine bir analiz. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 3(1), 48-67.
• Yıldız, Ş., ve Serkan, K. (2018). Türkiye ile BRICS ülkeleri arasındaki dış ticaret potansiyelinin Linder hipotezi çerçevesinde değerlendirilmesi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 599-612.
• Yotov, Y. V., Piermartini, R., Monteiro, J. A., and Larch, M. (2016). An advanced guide to trade policy analysis: The structural gravity model. Geneva: World Trade Organization.
• Yüksel, E., ve Sarıdoğan, E. (2011). Uluslararası ticaret teorileri ve Paul R. Krugman’ın katkıları. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 9(35), 199-206.
• WB-WDI (2021). https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators (Erişim: 07.08.2021)
• WITS (2021). https://wits.worldbank.org (Erişim: 07.08.2021)