HASAN ALİ TOPTAŞ’IN UYKULARIN DOĞUSU ROMANINDA ZAMAN VE DÖNGÜSEL YAPI

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 56 - 70, 29.06.2020

Şener Şükrü Yiğitler

Öz

Hasan Ali Toptaş çağdaş Türk edebiyatının kendi anlatı dünyasını, dilini ve tarzını kurmuş, özgün yazarlarından biridir. Diğer bilim dallarının tartışma konularına edebiyatta alan açmasıyla bilinen bir yazar olarak Toptaş, Uykuların Doğusu’nda (2005) ‘döngüsel zaman’ izleğini hem içerik hem biçim bakımından anlatısının bütününe yerleştirir. Anlatı boyunca farklı zamanlar arasında bir sarmal oluşturan yazar, metnin başlangıcıyla sonu arasında bir köprü kurarak içerikte kurguladığı sonsuz dönüş hareketini anlatının genel yapısına da kazandırır. Böylece roman farklı zamanlarda geçen birbirinin benzeri olaylarla okura içerikte bir tekrar duygusu yaşatırken genel yapısıyla da zamanın dairesel hareketine uyar.
Zaman kavramını kurgulayışı bakımından Türk edebiyatında bir ilk sayılması gereken Uykuların Doğusu romanında zaman ve genel yapının incelendiği bu makalede, anlatıda kullanılan bütün ögelerin sonsuz bir dönüş hareketine uygun olarak kurgulanması tartışılmıştır. Toptaş’ın kullandığı söz konusu dönüş hareketini açıklamak için romanın zaman kavramıyla ilintili genel özellikleri incelenmiş; bunun yanı sıra, başta ‘bengi dönüş’ kavramı olmak üzere, romanda kullanılan tekrarlar, zaman-kutsal ilişkisi ve metin içi zaman teknikleri tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hasan Ali Toptaş, Uykuların Doğusu, zaman, yapı, döngü

Kaynakça

• Aristo (1996). Zaman Kavramı (S. Babür, Çev.). İstanbul: İmge. Balkız, H. (2018). “Uykuların Doğusu’nda Çembersel Form: Hasan Ali Toptaş”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 19 (19) , 30-39. Borges, J. L. (2011). Ficciones Hayaller ve Hikâyeler (10. Bs. ). İstanbul: İletişim. Calvino, İ. (2000). Amerika Dersleri (2. Bs.), (K. Atakay, Çev.). İstanbul: Can. Camus, A. (1974). Sisyphos Söyleni (T. Yücel, Çev.). İstanbul: Adam. Dürre, M. (2017). “Nietzsche’nin Böyle Buyurdu Zerdüşt Adlı Eserinin Temel Kavramları”, Mardin Artuklu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mardin. Eco, U. (2009). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti (4. Bs.), (K. Atakay, Çev.). İstanbul: Can. Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş (L. Arslan, Çev.). İstanbul: Kabalcı. Hawking, S. (2000). Zamanın Kısa Tarihi (3. Bs.). (S. Öğünç. Çev.). İstanbul: Doğan. İnci, H. (2010). “Uykuların Doğusu’ndaki Harfler ve Sesler”, Efendime Söyleyeyim, Hasan Ali Toptaş Kitabı, İstanbul: İletişim. Karaca, A. (2011). “Gölgesizler’in Kurgu Tekniği ve Teması”, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/2 Spring, p. 547-560. Nietzsche, F. (1998). Böyle Buyurdu Zerdüşt (A. T. Oflazoğlu, Çev.). İstanbul: Cem. Nietzsche, F. (2014). Şen Bilim (E. Aktan, Çev.). Ankara: Alter. Tekin, M. (2004). Roman Sanatı 1-Romanın Unsurları (4. Bs.). İstanbul: Ötüken. Toptaş, H. A. (2008). Harfler ve Notalar, İstanbul: İletişim. Toptaş, H. A. (2010). Uykuların Doğusu (2. Bs.) İstanbul: İletişim. Toptaş, H. A. (2014). Gölgesizler (11. Bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.