BİST ENDEKSLERİ İLE BRENT PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ

Yıl 2022, , 71 - 95, 31.12.2022

Murat Kaya , Hidayet Güneş

https://doi.org/10.57085/ufebud.1209114

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Brent petrol fiyatları ile BİST-Kimya, BİST-Ulaştırma, BİST-Sınai ve BİST-100 endeksleri arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Çalışmada Brent petrol fiyatları ile BİST-100, BİST Kimya, BİST-Sınai ve BİST-Ulaştırma endeksleri arasındaki kısa dönemli nedensellik ilişkisi Granger nedensellik testi ile analiz edilmiş olup Brent petroldeki şoklara BİST endekslerinin verdiği tepkinin belirlenmesi için Etki-Tepki analizi ayrıca değişkenler arasında oynaklık ilişkisinin olup olmadığını tespit edebilmek amacıyla DCC-GARCH modeli kullanılmıştır. Analizler 09.08.2018 ile 01.07.2022 tarihleri arasındaki günlük kapanış değerleri üzerinden gerçekleştirilmiştir. Granger nedensellik testi bulgularına göre; BİST-100 ile BİST- Kimya endeksleri arasında çift yönlü; Brent petrol ile BİST-100, BİST-Sınai, BİST-Ulaştırma endeksleri ve BİST-Sınai ile BİST-Kimya endeksleri arasında ise tek yönlü Granger nedensellik ilişkisi olduğu belirlenmiştir. DCC-GARCH modelinden elde edilen bulgulara göre ise, Brent petrol ile diğer değişkenler arasında bir korelasyon bulunamamışken BİST-100, BİST-Kimya, BİST-Sinai ve BİST-Ulaştırma endeksleri arasında pozitif korelasyon olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

BİST, BRENT PETROL, VAR ANALİZİ, DCC-GARCH, BORSA ENDEKSLERİ

ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN BIST INDEXES AND BRENT OIL PRICES

Öz

In this study, the relationship between Brent oil prices and BIST-Chemistry, BIST-Transportation, BIST-Industrial and BIST-100 indices was analyzed. The study analyzed the short-term causality relationship between Brent oil prices and BIST-100, BIST Chemical, BIST-Industrial and BIST-Transport indices by Granger causality test and Impact-Response analysis was performed to determine the response of BIST indices to shocks in Brent oil. In addition, the DCC-GARCH model was used to determine whether there is a volatility relationship between the variables. Analyzes were carried out on the daily closing values between 09.08.2018 and 01.07.2022. According to the Granger causality test findings; Bidirectional between BIST-100 and BIST-Chemistry indices; It has been determined that there is a one-way Granger causality relationship between Brent oil and BIST-100, BIST-Industrial, BIST-Transportation indices and BIST-Industrial and BIST-Chemistry indices. According to the findings from the DCC-GARCH model, while there is no correlation between Brent oil and other variables, there is a positive correlation between BIST-100, BIST-Chemistry, BIST-Industrial, and BIST-Transportation indices.

Anahtar Kelimeler

BİST, BRENT PETROL, VAR ANALİZİ, DCC-GARCH, BORSA ENDEKSLERİ

Kaynakça

• Ahmed, S. ve Mohammad, K. U. (2022). The relationship between oil price fluctuations, power sector returns, and Covid-19: Evidence from Pakistan. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 9(3), 33-42.
• Ajala, K., Sakanko M.A. ve Adeniji, S.O. (2021). The asymmetric effect of oil price on the exchange rate and stock price in Nigeria, International Journal of Energy Economics and Policy, 2021, 11(4), 202-208.
• Akkuş, H. T. (2021). Kısa Dönemli İlişki Analizi (Finansal Zaman Serisi Analizleri (Temel Yaklaşımlar), edt. İsmail Çelik ve Sezer Bozkuş Kahyaoğlu 2. Baskı). Gazi Kitabevi: Ankara.
• Alamgir, F. ve Amin, S. B. (2021). The nexus between oil price and stock market: Evidence from South Asia. Energy Reports, 7, 693-703.
• Altınöz, B. ve Umut, A. (2022). Döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki dalgalanmaların hisse senedi getirileri ile ilişkisi: Borsa İstanbul sektör endeksleri için bir uygulama. İstanbul İktisat Dergisi, 72(1), 385-405.
• Anyalechi, K. C., Ezeaku H.C., Onwumere, U.J. ve Okereke, E.J. (2019). Does oil price fluctuation affect stock market returns in Nigeria?, International Journal of Energy Economics and Policy, 2019, 9(1), 194-199.
• Asaad, Z.A. (2021). Oil price, gold price, exchange rate and stock market in Iraq pre-during COVID-19 outbreak: An ARDL approach. International Journal of Energy Economics and Policy, 11(5), 562-671.
• Atif, M., Raza Rabbani, M., Bawazir, H., Hawaldar, I. T., Chebab, D., Karim, S., ve AlAbbas, A. (2022). Oil price changes and stock returns: Fresh evidence from oil exporting and oil importing countries. Cogent Economics & Finance, 10(1), 2018163, 1-14.
• Bashir, M. F. (2022). Oil price shocks, stock market returns, and volatility spillovers: a bibliometric analysis and its implications. Environmental Science and Pollution Research, 1-20.
• Das, S. (2021). The time–frequency relationship between oil price, stock returns and exchange rate. Journal of Business Cycle Research, 17(2), 129-149.
• Demirkale, Ö. ve Can, E. N. (2021). Makroekonomik değişkenlerin BİST turizm endeksi üzerindeki etkisinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 3(1), 175-180.
• Endri, E., Rinaldi, M., Arifian, D., Saing, B. ve Aminudin, A. (2021). Oil price and stock return: Evidence of mining companies in Indonesia, International Journal of Energy Economics and Policy, 11(2), 110-114.
• Fasanya, I. O., Oyewole, O. J., Adekoya, O. B. ve Badaru, F. O. (2021). Oil price and stock market behaviour in GCC countries: Do asymmetries and structural breaks matter? Energy Strategy Reviews, 36, 100682, 1-11.
• Golder, U., Islam, M. N. ve Kayser, M. S. (2020). Impact of foreign exchange reserve, exchange rate and crude oil price on Dhaka stock exchange index: An empirical evidence from vector error correction model. Indian Journal of Finance and Banking, 4(1), 134-143.
• Jawadi, F. ve Sellami, M. (2021). On the effect of oil price in the context of Covid‐19. International Journal of Finance & Economics, 1-10.
• Karakuş, R. (2021). Petrol ve doğalgaz fiyatları ile hisse senedi fiyatları ilişkisi: BİST sınai sektöründe ampirik bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2072-2083.
• Katsampoxakis, I., Christopoulos, A., Kalantonis, P. ve Nastas, V. (2022). Crude oil price shocks and European stock markets during the Covid-19 period. Energies, 15(11), 4090, 1-14.
• Kelikume, I. ve Muritala, O. (2019). The impact of changes in oil price on stock market: Evidence from Africa. International Journal of Management, Economics and Social Sciences (IJMESS), 8(3), 169-194.
• Kendirli, S. ve Çankaya, M. (2016). Ham petrol fiyatlarının BİST 100 ve BİST ulaştırma endeksleri ile ilişkisi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 136-141.
• Kiracı, K. (2019). BİST turizm endeksi ile dolar kuru, dolar endeksi ve petrol fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisinin ampirik analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (53), 73-86.
• Kiracı, K. (2020). BİST ulaştırma endeksi ile dolar endeksi ve petrol fiyatları arasındaki ilişkinin ampirik olarak analizi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 180-189.
• Mandacı, P. E. ve Kırkpınar, A. (2022). Oil assets and portfolio diversification: Firm-level analysis for Borsa Istanbul. Borsa Istanbul Review, 22 (3), 571-585.
• Nguyen, T. N., Nguyen, D. T. ve Nguyen, V. N. (2020). The impacts of oil price and exchange rate on Vietnamese stock market. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(8), 143-150.
• Nwosa, P. I. (2021). Oil price, exchange rate and stock market performance during the COVID-19 pandemic: Implications for TNCs and FDI inflow in Nigeria. Transnational Corporations Review, 13(1), 125-137.
• Oralbaykızı, A. S. (2019). Petrol fiyat değişimlerinin BİST endeks getirileri üzerindeki etkisinin analizi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 247-265.
• Sandal, M., Çemrek, F. ve Yıldız, Z. (2017). BİST 100 endeksi ile altın ve petrol fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(3), 155-170.
• Shi, Z. ve Kong, D. (2021). Oil price–stock market nexus during the COVID-19 pandemic: Evidence from China. Energy Research Letters, 2(4), 28131.
• Soyemi, K. A., Akingunola, R. O. O. ve Ogebe, J. (2019). Effects of oil price shock on stock returns of energy firms in Nigeria. Kasetsart Journal of Social Sciences, 40(1), 24-31.
• Temel, F. ve Eryiğit, M. (2021). Testing the relationships between energy prices and the Borsa Istanbul indices. Mehmet Akif Ersoy İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1), 370-398.
• Tien, T. H. (2022). Oil price shocks and Vietnam’s macroeconomic fundamentals: quantile-on-quantile approach. Cogent Economics & Finance, 10(1), 2095767. 1-19.
• Tüzemen, S. (2021). Petrol fiyatlarının Türkiye’deki hizmet sektörü hisse senedi fiyatları üzerine asimetrik etkisinin analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(2), 649-665.
• Vural, G. ve Azizoğlu Yurt, N. (2021). Petrol ve doğal gaz fiyatlarındaki ve Dolar kurundaki değişimin BİST sanayi sektörü piyasa getirisi üzerindeki etkisi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 284-300.
• Yavuz, A. E. ve Sağlam, A. (2020). Petrol fiyatlarındaki şokların BİST 100 endeksi üzerine etkisi. Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 156-172.
• Zelka, A. ve Yıldırım, S. K. (2021). Petrol fiyatları, GSYİH ve döviz kuru değişiminin ulaştırma sektörüne etkileri: BİST ulaştırma endeksi üzerine bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (61), 151-173.