AZERBAYCAN`DA LOJİSTİK İŞLETMELERDE ÇALIŞANLARIN BİT KULLANMA DÜZEYLERİNİN ONLARIN İŞ PERFORMANSLARINA ETKİSİNİN BÖLGESEL EKONOMİK GELİŞMİŞLİK DÜZEYİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 43 - 75, 30.06.2023

Parvın Bayramli , Halim Kazan

https://doi.org/10.57085/ufebud.1298885

Öz

Bu çalışmada, lojistik sektöründe çalışanların bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanma (BİT) düzeylerinin onların iş performanslarına hangi düzeyde etki ettiği Azerbaycan'daki bölgelerin ekonomik gelişmişlik düzeyi açısından incelenmiştir. Bu amaçla, rastgele örneklemeye dayalı olarak Azerbaycan'da farklı bölgelerde lojistik alanında çalışan kişilerden bilgi toplanmıştır. Çalışmanın veri toplama aracı olarak ise anket yönteminden yararlanılmış ve 321 kişiden elde edilen veriler analize tabi tutulmuştur. İlgili değişkenler arasındaki ilişkileri test etmek için korelasyon ve regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, BİT kullanmanın bireylerin çalışma performansı üzerinde pozitif etkisi bulunmaktadır. Bu etki, BİT tutum ölçeğinin tüm 5 boyutu için de geçerli olmuş ve genel BİT eğilimi, bilgisayar donanımı, sanal ortamda bilgiye erişim, yazılım kullanımı ve sanal ortamda iletişim alt boyutlarının iş performansı üzerinde anlamlı ve pozitif yönlü bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan ise ayrı-ayrı ekonomik bölgeler ile BİT kullanma düzeyi arasında beklenenin aksine negatif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

BİT, BİLGİSAYAR DONANIMI, SANAL ORTAM, YAZILIM, İŞ (ÇALIŞMA) PERFORMANSI, EKONOMİK GELİŞMİŞLİK

Kaynakça

• Acar, T. (2015). Examination of the PISA 2009 reading skills and information and communication technology (ICT) use skills of Turkish students. Educational Research and Reviews , 10 (13), 1825-1831.
• Ackoff, K., Rozental D. & Sclafani A. (2004). Ethonol Conditioned Flavor Prefences Compared with Sugar and Fat Conditioned Prefences in Rats. Physiology & Behavior, 81, 600-713.
• Akal, Z. (1992). İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi, MPM Yayınları, Ankara.
• Akgün, E., Yılmaz, E. O. & Seferoğlu, S. S. (2011). Vizyon 2023 strateji belgesi ve fırsatları artırma ve teknolojiyi iyileştirme hareketi (FATİH) projesi: Karşılaştırmalı bir inceleme. XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri Kitabı. Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Akpınar, Y. (2003). Öğretmenlerin yeni bilgi teknolojileri kullanımında yükseköğretimin etkisi: İstanbul okulları örneği. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2 (2), 79-96.
• Amelia, N., Maarif, S. & Hubeis, A. V. (2021). Performance of ASN (Government Employee) in Implementation of the Work from Home Policy in the Regional Secretariat of Bogor Regency. Jurnal Management, 12(3), 461-474.
• Artan S., hayaloğlu P. & Baltacı N. (2014). Bilgi ve İletişim Teknolojilerindeki Gelişmelerin İktisadi Büyüme Üzerindeki Etkisi: Geçiş Ekonomileri Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2), 199-214.
• Arvanitis, S., & Loukis, E. (2014). An empirical investigation of the impact of ict on innovation in european hospitals. Presented at the 22nd European Conference on Information Systems, Tel Aviv, Israel.
• Atılgan, D. (2006). İletişim teknolojileri çağında değişen bilgi hizmetleri, 1. Uluslararası Bilgi Hizmetleri Sempozyumu: İletişim, İstanbul.
• Başaran, F. (2004). İnternet: yönelimler, olasılıklar…. TMMOB Elektronik Mühendisleri Odası Dergisi, (4).
• Bedük, A. (2002). Bilgi Çağı, Örğütlerde Bilginin Önemi Ve Bilgi Teknolojilerinin Örgütlere Sundukları Değişim Ve Olanaklar. I.Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, Hereke, Kocaeli.
• Behan, K. & Holmes, D.(1990). Understanding Information Technology, Printice Hall, 2nd ed. NY.
• Bell, D. (1998). İletişim Teknolojisi: Gidişat İyiye Doğru mu; yoksa Kötüye mi? (Çev. K. A. Sevimli). Bilim Toplum, 1(1), 37-48.
• Bensghir,T.K. (1996). Bilgi Teknolojileri ve Örgütsel Değişim, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını, 1nci Baskı, Ankara.
• Bilgiç, E., Türkmenoğlu M. A. & Koçak, A. (2020). Dijitalleşmenin Lojistik Yönetimi Bağlamında İncelenmesi. BEÜ İİBF AİD., 5(1), 56-69.
• Bingöl, D. (2003). İnsan Kaynakları Yönetimi, Beta Yayınları, 5. Baskı.
• Boneva, B. & Kraut, R. (2002). Email, gender, and personal relationships in The Internet in Everyday Life, eds B. Wellman & C. Haythornthwaite, Blackwell Publishers, Malden, MA, 372–403.
• Carrol, J., Howard, S., Vetere, F., Peck, J. & Murphy, J. (2002). Just what do the youth of today want? Technology appropriation by young people: Proceedings of the 35th Hawaii International Conference on System Sciences. Honolulu, HI.
• Cengiz, H. & Çetinceli, K. (2020). Türkiye ve BRICS Ülkelerinin Bilgi Ve İletişim Teknolojileri Gelişmişlik Endeksleri İle Lojistik Performans Endekslerinin Karşılaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 38, 165-185.
• Ceyhun Y., & Çağlayan U. (1997). Bilgi Teknolojileri Türkiye İçin Nasıl Bir Gelecek Hazırlamakta. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Genel Yayın No: 361, Ticaret Basım Sanayi
• Chesley, N. (2010). Technology Use and Employee Assessments of Work Effectıveness, Workload, and Pace of Lıfe. Information, Communication & Society, 13(4), 485–514.
• Chiu, S. (2004). The Linkage of Job Performance to Goal Setting , Work Motivation, Team Building, and Organizational Commitment in the High-Tech Industry in Taiwan , H . Wayne Huizenga School of Business and Entrepreneurship Nova Southeastern University , Doctor of Business Administration (yayınlanmamış doktora tezi).
• Çalışkan, A., Döyan, B. & Arıkan, Ö. (2020). Havayolu İşletmelerindeki Bilgi Ve İletişim Teknolojilerinin, Çalışanların İş Performansına Etkisi. Yenilikçiliğin Aracılık Rolü. Antalya Bılım Unıversıty Internatıonal Journal Of Socıal Scıences Abu-Ijsc, 1(1), 78-99.
• Demiröz, A. (2003). Yeni Ekonomide Rekabet Kuralları, Rekabet Kurumu Uzmanlık Tezi. Yayın No:106, Ankara.
• Deniz, M. & Kumru, S. (2022). İŞ PERFORMANS ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI: ÖZEL BİR HASTANE UYGULAMASI. F.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 549-562
• Desarbo W. S., Benedetto C. A. D., Song M. & Sinha I. (2005). Revisiting the Miles and Snow Strategic Framework: Uncovering Interrelationships Between Strategictypes, Capabilities, Environmental Uncertainty and Firm Performance. Strategic Management Journal, 26, 47-74. DiMaggio, P., Hargittai, E., Neuman, W. R. & Robinson, J. P. (2001). Social implications of the Internet. Annual Review of Sociology, 27, 307–336.
• Ekinci, H. (2004). Yeni Rekabet Aracı Olarak Bilgi Teknolojileri ve Değişim Yönetimindeki Rolüne İlişkin Görgül Bir Araştırma. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 28 (1), 23-34.
• Geissbauer, R., Lübben, E., Schrauf, S. & Pillsbury, S. (2018). How industry leaders build integrated operations ecosystems to deliver end-to-end customer solutions. PwC Strategy&. 3.02.2023 tarihinde https://www.strategyand.pwc.com/gx/en/insights/ industry4-0/global-digitaloperations-study-digital-champions.pdf adresinden alındı.
• Giddens, A. (2000). Sosyoloji. Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Giuri, P., Torrisi, S. & Zinovyeva, N. (2008). ICT, skills, and organizational change: evidence from Italian manufacturing firms. Industrial and Corporate Change, Oxford University Press, 17(1), 29-64.
• Güleş, H. K. (2001). Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinde İleri İmalat Teknolojileri Kullanımı Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Gazi Üniversitesi, İİBF Dergisi, 3(1), 59-76.
• Günbatar, M. S. (2014). Bilgi ve İletişim Teknolojilerine Yönelik Bir Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 15(1), 121-135.
• Hair, J., Black, W., Babin, B. ve Anderson, R. (2014). Multivariate data analysis. Pearson International.
• Heskett, J. L., Sasser, W. E. & Hart, W.L. (1990). Service Breakthroughs - Changing The Rules of The Game, The Free Press, New York.
• Higon, D.A. (2011). The impact of ICT on innovation activities: Evidence for UK SMEs. International Small Business Journal, 30(6), 684–699.
• ITEA (International Technology Education Association). (2006). Technology for all: A rationale and structure for the study of technology. Reston, Virginia: International Technology and Engineering Educators Association-ITEEA. 20 Mart 2023 tarihinde https://www.iteea.org/File.aspx?id=40539 adresinden erişilmiştir.
• Jorgenson, D., & Vu K. (2016). The ICT revolution, world economic growth, and policy issues. Telecommunications Policy, 40(5), 383-397.
• Karagöz, İ. (2016). Bilgi Teknolojisi Yeteneğinin Lojistik Yeteneğe Ve İşletme Performansına Etkileri, T.C. Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi, Gebze.
• Karlı, H. & Tanyaş, M. (2020). Bilgi Ve İletişim Teknolojileri Destekli Yenilikçi Uygulamaların Lojistik Merkezlere Entegrasyonu. Mersin Üniversitesi Denizcilik ve Lojistik Araştırmaları Dergisi, 2(1), 42-59.
• Kılıçaslan, Y., Kayış, A.A., Sickles, R., & Üçdoğruk, Y. (2013). The Impact of ICT on productivity: Evidence from Turkish manufacturing industry. EY International Congress on Economics I (EYC2013), Ankara, Turkey.
• Koç, N. (2022). Dijital Hastalıklara Bir Örnek: “Zoom” Yorgunluğunun Nedenleri Ve Çalışanlar Üzerindeki Etkileri, The Turkish Online Journal of Design, 12(2), 383-400.
• Kumar, R., & Prasad, Y. (2014). Impact of ICT tools in Higher Education. Delhi, India: A K Publications.
• Kumar, R.R., Staurvermann, P.J. & Samitas, A. (2016). The Effectsof Ict On Output per worker: A study Of The Chinese Economy. Telecommunications Policy, 40(5), 102–11.
• Kuşat, N. (2011). Küreselleşen dünyada turizm sektörü: Bilgi iletişim teknolojileri ve rekabet gücü. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 3(5), 114-138.
• Lam, S. S. K., Schaubroeck, J. & Aryee, S. (2002). Relationship between Organizational Justice and Employee Work Outcomes : A Cross - National Study. Journal of Organizational Behavior, 23, 1-18.
• Laudon, K. C. & Laudon, J. P. (2014). Management information systems: managing the digital firm. (13th Edition. Global Edition). England: Pearson Education Limited.
• Lewis I. & Talalayevsky, A. (1997). Logistics and Information Technology: A Coordination Perspective. Journal of Business Logistics, 18 (1), 141-157.
• Madden, M. & Jones, S. (2008). Networked workers. Technical report. Pew Internet and American Life Project.
• Meszaros, P. S. (2004). The wired family: living digitally in the post-information age’, American Behavioral Scientist, 48 (4), 377–390.
• Mohrman, A.M., Restnick, W.S. & Lawler, E.E. (1989). Designing Performance Appraisal Systems, Jossey Bass Publ.
• Motowidlo, S. J. (2000). Some Basic Issues Related to Contextual Performance and Organizational Citizenship Behavior in Human Resource Management. Human Resource Management Review, 10(1), 115-126.
• Nie, N. H., Hillygus, D. S. & Erbing, L. (2002). Internet use, interpersonal relations, and sociability. İn The Internet in Everyday Life, eds B. Wellman & C. Haythornthwaite, Blackwell Publishers, Malden, MA, 215–262.
• Nizam, A. & Cabiroğlu, G. (2014). Yöneticiler ve son kullanıcılar için bilişim. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Yayınları. İstanbul.
• Ollo-López, A. & Aramendía-Muneta, M. E. (2012). ICT impact on competitiveness, innovation and environment. Telematics and Informatics, 29(2), 204-210.
• Özkan, G. & Çelik, H. (2018). Bilgi İletişim Teknolojileri İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Bir Uygulama. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-15.
• Öztürk, Z. & Dündar, H. (2003). Örgütsel Motivasyon ve Kamu Çalışanlarını Motive Eden Faktörler. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 57-67.
• Papazoglou, M. & Tsalgatidou A. (2000). Business-to-Business Electronic Commerce Issues and Solutions. Decision Support Systems, 29 (4), 301-304.
• Papazoglu, M., Ribbers, P. & Tsalgatidou, A. (2000). Integrated value chains and their implications from a business and technology standpoint. Decision Support Systems, 29(4), 323-342.
• Pritchard, A. (2007). Effective Teaching with the Internet Technologies: Pedagogy and Practice. London: Paul Chapman Publishing.
• Saldamlı, A. (2008). İnsan Kaynakları Yönetiminde Bilişim Teknolojisinin Kullanımına Yönelik Bir Araştırma: Tekirdağ Örneği. İstanbul Ticaret Ünversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (13), 239-263.
• Shang K. & Marlow P. B. (2005). Logistics Capability and Performance in Taiwan’s Major Manufacturing Firms. Transportation Research Part E, 41, 217-234.
• Shirazi, F., Ngwenyama, O., & Morawczynski, O. (2010). ICT expansion and the digital divide in democratic freedoms: An analysis of the impact of ICT expansion, education and ICT filtering on democracy. Telematics and Informatics, 27(1), 21–31.
• Skryabin, M., Zhang, J., Liu, L. & Zhang, D. (2015). How the ICT development level and usage influence student achievement in reading, mathematics, and science. Computers and Education , 58, 49-58.
• Smith, P. C. & Goddard, M. (2002) Performance Management and Operational Research : A Marriage Made in Heaven?. The Journal of the Operational Research Society, 53(3), 247-255.
• Sonnentag, S. & Frese, M. (2002). Performance Concepts and Performance Theory. In S. Sonnentag (Ed.) Psychological Management of Individual Performance. John Wiley & Sons, Ltd.
• Stock J. R. & Lambert D. M. (2001). Strategic Logistics Management, 4th Edition, McGraw Hill/Irwin, Boston.
• TEKİN, M., Zerenler, M. & Bilge, A. (2005). Bilişim Teknolojileri Kullanımının İşletme Performansına Etkileri: Lojistik Sektöründe Bir Uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 4(8), 115-129.
• Toh, K. T. K., Nagel, P. & Oakden, R. (2009). A business and ICT architecture for a logistics city. International Journal of Production Economics, 122(1), 216-228.
• Tolani-Brown, N. (2010). ICTs and sustainable solutions for the digital divide. New York: IGI Global.
• Tonta, Y. (1999). Bilgi toplumu ve bilgi teknolojisi. Türk Kütüphaneciliği, 13 (4), 363-375.
• Türedi, S. (2013). Bilgi Ve İletişim Teknolojilerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi:Gelişmiş Ve Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Panel Veri Analizi. Gümüşhane Üniversitesi sosyal Bilimler Elektronik Dergisi 7, 298-322.
• Uzkurt, B., Atan, M. & Develi, A. (2022). Dijitalleşmenin İş Performansı, İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkileri, Third Sector Social Economic Review, 57(3), 1682-1700.
• Yapraklı, S. & Sağlam, T. (2010). Informatıon And Communıcatıons Technology And Economıc Growth In Turkey: An Econometrıc Analysıs (1980-2008). Ege Akademik Bakış, 10(2), 575-596.
• Yaykın, H. & Tolay, E. (2023). Teknolojik Hazır Bulunuşluğun Algılanan Çalışan Performansı Üzerindeki Etkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Araştırma, Journal of Business in the Digital Age, 6 (1), 57-65
• Yuvaraj, S. & Nadheya, R. (2018). A Study on The Role Of Technology On Employee Behaviour And Their Performance. International Journal of Mechanical Engineering and Technology, 9(7), 244-251.