Sanlıurfa Children Games

Yıl 2025, Sayı: 1, 82 - 103, 11.01.2025

Dilek Kargın , Erdoğan Altınkaynak

https://doi.org/10.29329/ufusobed.2025.1115.6

Öz

After birth, all moving creatures learn behaviors such as perceiving the life outside, keeping balance, surviving, acting collectively, attacking and defending through plays. This can be achieved through the harmony that must be done together with other members of the community as well as by actions taken alone. When evaluated from this perspective, a play means not only entertainment but also a preparation for life. The play, the player and play toys are concepts that complement each other. The other concept or action that completes this trio is ”nursery rhyme”, which is a kind of word- play with a certain function in the play. These are generally done with words or actions. Play is a very serious action. Although most improper actions in daily life are welcome, it is not forgiven in the game. At the end of the play, the winning or losing side usually has a penalty or reward. In group plays, the eam. S/he can sometimes be expected to play a game alone, independently of the group. Games are generally classified in three different ways: ”plays performed by girls only,” ”plays performed by boys alone,” and ”plays performed by boys and girls together.” Another classification that determines play categories is of two types: " plays performed with tools and objects" and " plays performed without tools". At the same time, plays can be distinguished from each other according to the places where they are performed. A play toy suitable for the purpose of the play is also important for a player. This toy can be found ready-made or can be invented by players. ̈anlıurfa is a very old historical settlement area. Cultural interaction is inevitable in this geography, which hosts communities of people from various ethnic identities. While some of ̈anlıurfa children's plays are traditional and have ancient roots, some of them have emerged recently. This can be clearly seen in the ”nursery rhyme” made to determine who will play first before the game starts. In this study, we will examine the plays, toys, player qualities, the rhymes in ̈anlıurfa depending upon their classification, functions and cultural roles.

Anahtar Kelimeler

play, toys, players, rhymes, Sanliurfa

Şanlıurfa Çocuk Oyunları

Öz

Hareket eden canlıların tamamı doğumlarından sonra dışardaki hayatı algılama, dengede durma, hayatta kalma, hoşça vakit geçirme, toplu hareket etme, saldırma ve savunma gibi davranışları oyun yoluyla öğrenir. Oyun, oyuncu ve oyuncak birbirini tamamlayan kavramlardır. Bu üçlüyü tamamlayan diğer kavram veya eylem ise sayışmacalardır. Sayışmacalar söz veya hareketle gerçekleştirilir. Oyun çok ciddi bir iştir. Günlük hayatta yapılan herhangi bir kural dışı hareket hoş karşılansa da oyun içerisinde kural dışı hareket affedilmez. Kazanan veya kaybeden tarafın oyun neticesinde bir cezası veya mükafatı da olacaktır. Oyuncu takım içinde bir birey olarak bulunur. Aynı zamanda tek başına da bir oyun oynayan durumunda da bulunabilir. Ancak tek başına oyundan oyuncu çabuk sıkılabilir. Yalnız kızların oynadığı, yalnız erkeklerin oynadığı ve kız erkek birlikte oynanan oyunlar oyunların kategorisini belirler. Oyun kategorilerini belirleyen bir diğer unsur da alet ve eşyalarla oynanan oyunlar ile aletsiz oynanan oyunlar şeklinde yapılabilir. Aynı zamanda oyun mekanları itibariyle de birbirinden ayrılabilir. Bir oyuncu için oynanan oyuna uygun oyuncak da önemlidir. Bu oyuncak hazır halde bulunabildiği gibi oyuncular tarafından da icat edilebilir. Şanlıurfa tarihi geçmişi olarak oldukça eski bir yerleşim alanıdır. Çeşitli etnik kimliklere mensup insan topluluklarını içinde barındıran bu coğrafyada kültürel etkileşim de kaçınılmazdır. Şanlıurfa çocuk oyunlarının bir kısmı geleneksel ve kökleri eskiye gittiği gibi bir kısmı da yakın zamanda ortaya çıkmıştır. Oyuna başlamadan kimin önce oynayacağını belirlemek üzere yapılan sayışmacalarında da bu durum açıkça görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

oyun, oyuncak, oyuncu, sayı̉maca, Şanlıurfa

Kaynakça

• Boratav, P. N., (1994). 100 soruda Türk folkloru. İstanbul, Gerçek.
• Huizinga, J. – Ludens, H. (1994). Kültür olgusu olarak oyunun doğası ve anlamı. İstanbul, Yapı Kredi.