IGNÁCZ KÚNOS’TAN İNTERNET FOLKLORUNA GEÇİŞ SÜRECİNDE ‚EMMİOĞLU -EMMİKIZI‘ TÜRKÜSÜNÜN DRAMATİK DÖNÜŞÜMÜ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 18 - 39, 30.11.2019

Ali Osman Öztürk , Meral Ozan , Attila Özdek

Öz

1880'li yıllarda Macar Türkolog Ignácz Kúnos tarafından bir masal içi türkü olarak derlenen ve
"Et pişirdim yağlı yağlı" başlığı ile Sarısözen tarafından 1962
yılında yayınlanan türkü-destan, dramatik yapısı nedeniyle Türkiye'yi temsilen
1967 yılında Avrupa Balad Konseyi üyeleri tarafından yayına hazırlanan
"European Folk Ballads" kitabına alınır. Adı geçen türkü-destan daha sonra
15.03. 1974’te notası Muzaffer Sarısözen’e ait olmak üzere aynı başlıkla TRT
repertuarına girer (THM 656). Mehmet Erenler ve İclal Akkaplan'ın düetiyle
beğeni kazanan ve hafızalara yerleşen ezgide, gözlenen değişim dışında metin,
melodi ve hikayesinde (örn. bkz. Y. Özürküt 2003) zamanla devam eden değişimler
tespit edilmektedir. Nitekim, internet folkloru denilen ortamda ezgi
Dadaloğlu'na da bağlanmaktadır. Bildirimizde "Kıratımın çulu yoktur",
"Emmioğlu -Emmikızı" gibi farklı adlarla türkü literatüründe yerini
alan bu türkü-baladın içerik, müzik ve edebiyat estetiği bakımdan Türk Kültür
tarihine tanıklığı irdelenecek ve monografik bir analiz gerçekleşecektir.

Anahtar Kelimeler

Balad, Emmioğlu, Emmikızı, Ignácz Kúnos, varyant

Kaynakça

• ARTAN, Gündüz (1963). “Emmi Kızı Türküsü”, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, Sayı: 172, (İstanbul Kasım 1963), s. 3223.
• DURAK, Hasan (t.y.). Emmim Kızı, https://www.youtube.com/watch?v=duIaJBK7uT4; (son erişim tarihi: 03.11.2019).
• ESEN, Ahmet Şükrü (1986). Anadolu Türküleri. (Yay.: P. Naili Boratav – Fuat Özdemir, Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• GÖRGEN, Fevzi (1982). Dadaloğlu ile Türkmen Güzeli, İstanbul: Alaattin Sağlam Kitabevi.
• GÖRKEM, İsmail (2006). Yeni Bilgiler Işığında Dadaloğlu, İstanbul: E Yayınları.
• OZAN, Meral (2018). Ocaktan Gelen Haber. 1887 ve 1889 Tarihli Ignácz Kúnos Derlemesi Török népmesék. Ankara: Turhan Kitabevi.
• ÖZBEK, Mehmet (1981). Folklor ve Türkülerimiz, İstanbul: Ötüken, 1975 (2. Baskı, 1981).
• ÖZTELLİ, Cahit (1983). Halk Türküleri Evlerinin Önü, İkinci Baskı, İstanbul: Özgür Yayın Dağıtım.
• ÖZTÜRK, A.O. (2019). “Bir Türk Baladı: Türkü-Destan”. Çev. Meral Ozan, Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, s. 151-155.
• ÖZTÜRK, Ali Osman (1994). Das türkische Volkslied als sprachliches Kunstwerk. Hrsg. Vom Deutschen Volksliedarchiv, Studien zur Volksliedforschung Bd. 15, Bern-Berlin-Frankfurt a.M.-New York-Paris-Wien: Peter Lang Verlag.
• ÖZÜRKÜT, Yaşar (2003): Öyküleriyle Türküler 4, İstanbul: Mart Matbaacılık Sanatları.
• SARISÖZEN, Muzaffer (1962). Türk Halk Musikisi Usulleri, Ankara.
• SEEMANN, Erich / Strömbäck, Dag / Jonsson, Bengt R. (Ed.) (1967). European Folk Ballads, Copenhagen.
• TRT Müzik Dairesi Yayınları Türk Halk Müziği Repertuarı, no: 151, 18.03.1973. Derleyen: Ahmet Yamacı, Kaynak Kişi: Salih Orhan, Yöre: Burdur/Yeşilova.
• TRT Müzik Dairesi Yayınları Türk Halk Müziği Repertuarı, no: 2460, 08.03. 1984. Derleyen: (Emin Aldemir), Kaynak Kişi: Ragıp Binzat), Yöre: Adıyaman.
• TRT Müzik Dairesi Yayınları Türk Halk Müziği Repertuarı, no: 656, 15.03. 1974. Derleyen: Muzaffer Sarısözen, Kaynak Kişi: Bedri Öztürk, Yöre: Gümüşhane/Kelkit.
• VARVEREN, Adnan (t.y.). Unutma Beni, https://www.youtube.com/watch?v=XXueHoydKs0 (son erişim tarihi: 03.11.2019 (Emmin [!] Kızı Emmim Oğlu).
• YALGIN, Ali Rıza (1932a). "Cenupta Halk Şairleri: Dadaloğlu-4, Türk Sözü Gazetesi, 18 Mart 1932, Adana.
• YALGIN, Ali Rıza (1977b). Cenupta Türkmen Oymakları, C. II, s. 66-68, (Hz. Sabahat Emir), Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.