İSRAİL, TİRAN BOĞAZI VE ÖTESİ: JEOPOLİTİK BİR OKUMA

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 68 - 82, 25.03.2019

Ceyhun Çiçekçi

Öz

Boğazlar,
klasik jeopolitikte, devletler için çok önemlidirler. Boğazlar, her anlamda
rakip devletler arasında, çoğunlukla politik, askeri ve ekonomik hedefleri
koordine etmek için bir araç olarak fonksiyonelleştirilmişlerdir. Bazı
zamanlar, boğazlar, düşmanın bağlantılarını kesmek için; bazı zamanlar da
jeopolitik varlıkları birleştirmek için fonksiyoneldirler. Her halükarda, güncel
dünya politikası jeopolitik hesaplamaların klasik yaklaşımlarına tamamıyla
açıktır. Bugün, özellikle İsrail jeopolitiğinde, Tiran Boğazı ve onun etrafında
bulunan Tiran ve Sanafir adaları bölgesel yapılanmalarda büyük bir önem
taşımaktadır. Siyasi tarih boyunca, İsrail, revizyonist Mısır rejimi yüzünden Tiran
Boğazı’na dair çok defa sorunlarla karşılaşmıştır. Bugün, yakın çevrede
herhangi bir revizyonizm yoktur. Fakat Ortadoğu politikası genel olarak dönüşümcüdür.
Bu bağlamda, yukarıda bahsedilen adaların egemenlik haklarının Mısır’dan Camp
David’e taraf olmayan Suudi Arabistan’a transferi ve Suudi güç projeksiyon
yeteneklerinin bölgesel yükselişi, İsrail’in güney kapısında Suudi
hegemonyasına sebep olabilir. Bu çalışma, İsrail jeopolitiği açısından Tiran
Boğazı’nın geleceğindeki olasılıkları uluslararası deniz hukuku, jeopolitik ve
siyasi tarih üzerine geniş bir perspektifle tartışacak.

Anahtar Kelimeler

Jeopolitik, Boğazlar, İsrail, Tiran Boğazı

Kaynakça

• Agnew, J. (2003), “Geopolitics: Re-visioning World Politics”, Routledge.
• Armaoğlu, F. (1991), “Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları (1948-1988)”, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Barak, E. (2007), “Between Reality and Secrecy: Israel’s Freedom of Navigation through the Straits of Tiran 1956-1967”, Middle East Journal, 61(4): 657-679.
• Cleveland, W. L. (2008), “Modern Ortadoğu Tarihi”, İstanbul: Agora Kitaplığı.
• CNN, (2011), “Netanyahu: No Need to Amend Egypt - Israel Treaty”, http://edition.cnn.com/2011/WORLD/meast/08/28/israel.egypt.treaty/index.html (25.2.2019)
• Cook, S. (2019), “The Golan Heights Should Stay Israeli Forever”, Foreign Policy, https://foreignpolicy.com/2019/01/16/the-golan-heights-should-be-israeli-forever/ (23.2.2019)
• Flint, C. (2006), “Introduction to Geopolitics”, Routledge.
• Haaretz (2018), “Lebanon’s President: Israel Refuses to Agree on Maritime Borders”, https://www.haaretz.com/middle-east-news/lebanon-s-president-israel-refuses-to-agree-on-maritime-borders-1.6217440 (27.2.2019)
• Hamid, S. ve Wittes, T. (2013), “Camp David Collapse”, Indyk et al. (eds.) Big Bets Black Swans: A Presidential Briefing Book, The Brookings Institute.
• Inbar, E. (2008), “Israel’s National Security: Issues and Challenges Since the Yom Kippur War”, Routledge.
• Inbar, E. (2011), “Israeli Control of the Golan Heights: High Strategic and Moral Ground for Israel”, Ramat Gan: BESA Center Mideast Security and Policy Studies
• Israeli Ministry of Finance (2011), “Eilat Port Privatization: Company & Transaction Overview”,https://mof.gov.il/GCA/GovernmentCompaniesReform/Privatizations/DocLib1/EP_CompanyDesc.pdf (27.2.2019)
• Karabulut, B. (2005), “Strateji, Jeostrateji, Jeopolitik: Jeostrateji ve Jeopolitiğin Ülke Dış Politikalarındaki Yeri ve Türkiye”, Ankara: Platin Yayınevi.
• Kodaman, B. (2012), “Bolşevik İhtilali ve Türkiye”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25: 65-68
• Lavie, O.G. (2017), “Israel as a Regional, Maritime Superpower?”, https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4961871,00.html (25.2.2019)
• Lerman E. ve Teitelbaum, J. (2016), “Sailing Through the Straits: The Meaning for Israel of Restored Saudi Sovereignty over Tiran and Sanafir Islands”, Begin-Sadat Center for Strategic Studies Perspective Papers, https://besacenter.org/perspectives-papers/meaning-israel-restored-saudi-sovereignty-tiran-sanafir-islands/ (25.2.2019)
• Oran, B. (2009) “Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar”, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Reuters, (2016), “Swiss Court Backs Iran in Decades-Old Oil Row with Israel”, https://www.reuters.com/article/us-iran-israel-court-idUSKCN10M12F (26.2.2019)
• Ronen, Y. (2014), “The Effects of the ‘Arab Spring’ on Israel’s Geostrategic and Security Environment: The Escalating Jihadist Terror in the Sinai Peninsula”, Israel Affairs, 20(3): 302-317.
• Rynhold, J. (2001), “Re-Conceptualizing Israeli Approaches to "Land for Peace" and the Palestinian Question since 1967”, Israel Studies, 6(2): 33-52
• Sander, O. (1996), “Siyasi Tarih 1918-1994”, Ankara: İmge Yayınevi.
• The Brookings Institution (2014), “Israel’s Future: A Conversation with Naftali Bennett”, https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2014/12/Transcript-uncorrected-naftali-bennett.pdf , (26.2.2019)
• The New York Times, (2018), “Secret Alliance: Israel Carries Out Airstrikes in Egypt, With Cairo’s O.K.”, https://www.nytimes.com/2018/02/03/world/middleeast/israel-airstrikes-sinai-egypt.html (24.2.2019)
• The Times of Israel, (2017), “Former Israel-Iran Oil Company to Continue Operating in Secret”,https://www.timesofisrael.com/former-israel-iran-oil-company-to-continue-operating-in-secret/ (27.2.2019)
• United Nations Convention on the Law of the Sea (2009), New York: Nova Science Publishers.