FRANSIZ VE ALMAN ULUSÇULUK FİKRİNİN TARİHSEL VE DÜŞÜNSEL KAYNAKLARI

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 21 - 42, 22.03.2023

Enes Berhudan Kökerer

https://doi.org/10.51763/uid.1074184

Cited By: 1

Öz

Modern siyasi tarihi doğru sebep-sonuç ilişkisi içinde analiz edebilmek için ulusçuluk düşüncesinin önemi tartışmasızdır. Özellikle modern Avrupa tarihinde karşılaştığımız siyasi olayların ve düşünsel tartışmaların ekseriyeti bu kavramların çevresinde yaşandığını söylemek de çok yanlış olmayacaktır. Bu durum söz konusu kavramların incelemesi gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Fransız ve Alman toplumunun birbirine benzer homojen bir yapısı olmadığı için önemli politik sonuçlar doğuran ulusçuluk düşüncesinin oluşum süreci de farklı temeller üzerinden inşa edilmiştir. Erken dönem Fransız ulusçuluk fikri Aydınlanma düşüncesi temelinde dönemin siyasi koşulları içinde bir özgürlük mücadelesiyken, aynı minvalde erken dönem Alman ulusçuluk fikri ise romantizm akımının sağladığı düşünsel motivasyon dahilinde bir bağımsızlık mücadelesiydi. Bu çalışma ulusçuluk fikrinin Fransız ve Alman düşüncesinde neden farklı algılanıp yorumlandığını anlamak için ülkelerin ulus yapısının kurulum sürecini derinden etkileyen olaylara ve bu olayların ardında yatan düşünsel süreçlerin neler olduğunu analiz etmeye çalışacaktır.

Anahtar Kelimeler

Fransız, Alman, Aydınlanma, Romantizm, Ulusçuluk

Kaynakça

• Acar, S. (2008) “Halk Milliyetçiliğinin Öncüsü Herder”, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayıncılık.
• Acar, S. (2013) “Heinrich von Kleist’da Alman Birliği Fikri”, Diyalog İnterkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 1(2): 1-15.
• Ağaoğulları, M. (2020). “Ulus-Devlet ya da Halkın Egemenliği” Ankara: İmge Kitabevi.
• Aksakal, H. (2015) “Politik Romantizm ve Modernite Eleştirileri”, İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Aksakal, H. (2021) “Dünyayı Yeniden Büyülemek: Avrupa Romantizminden Portreler”, İstanbul: Beyoğlu Kitabevi.
• Anderson, B. (2020) “Hayali Cemaatler”, Çev. Savaşır İ., İstanbul: Metis Yayınları.
• Armaoğlu, F. (2020) “19. Yüzyıl Siyasi Tarihi”, İstanbul: Kronik Yayınları.
• Ateş, T. (2018) “Siyasi Tarih”, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ateşoğlu, G. (2021) “Fichte’nin Yaşamı ve Felsefesi” In E. A. Kılıçaslan & G. Ateşoğlu (eds.), Alman İdealizmi I: Fichte, 2nd Edition, İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
• Avineri, S. (1962) “Hegel and Nationalism”, The Rewiev of Politics. 24(4): 461-484.
• Baytaş S. (1994). “Kültürel Birliğe Karşı Siyasal Birlik: Alman ve Fransız Milliyetçilikleri”. Türkiye Günlüğü Fikir ve Kültür Dergisi. 26(0): 60-66.
• Bernhard, M., & O’Neill, D. (2021). “Comparative Historical Analysis”. Perspectives on Politics, 19(3): 699-704.
• Bienenstock, M. (1979) “Hegel at Jena: Nationalism or Historical Thought?” Archiv für Geschichte der Philosohie. 61(2): 175-195.
• Brubaker, R. (2009) “Fransa ve Almanya’da Vatandaşlık ve Ulus Ruhu.” Çev. Pekel V. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Carr, H. E. (2019) “Milliyetçilik ve Sonrası” Çev. Akınay O. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Cassirer, E. (2000) “Aydınlanma Çağının Düşünme Biçimi” Çev. Özlem D. In B. F. Dellaloğlu (eds), Toplum Bilim: Aydınlanma Özel Sayısı, Sayı: 11. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Cevizci, A. (2014) “Felsefe Sözlüğü”, İstanbul: Say Yayınları.
• Cevizci, A. (2017) “Aydınlanma Felsefesi”, İstanbul: Say Yayınları.
• Chandler, D. G. (1993) “Jena 1806: Napoleon Destroy Prussia”, Oxford: Osprey Publishing.
• Çağla, C. (2007). “Renan, Irk, Millet” In Ş. Öztürk (Eds.), Cogito: Bellek: Öncesiz, Sonrasız, Sayı: 50. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Çiğdem, A. (2013) “Aydınlanma Düşüncesi”, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Fichte, J. G. (2021) “Alman Ulusuna Söylev”, Çev. Ökten K. H. In E. A. Kılıçaslan & G. Ateşoğlu (eds.), Alman İdealizmi I: Fichte, 2nd Edition, İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
• Gellner, E. (2018) “Uluslar ve Ulusçuluk” Çev. Ersanlı B., Özdoğan G., İstanbul: Hil Yayınları.
• Goodsell, C. T. (1988) “The Architecture of Parliaments: Legislative Houses and Political Culture”, British Journal of Political Science. 18(3): 287-302.
• Göka, E. (2000). “Güç ilişkileri Açısından Aydınlanma”. In B. F. Dellaloğlu (eds), Toplum Bilim: Aydınlanma Özel Sayısı, Sayı: 11. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Hartmann, N. (2021) “Romantikler” Çev. Günenç S. Ankara: FOL Yayıncılık.
• Hobsbawn, E. & Ranger, T. (2020) “Geleneğin İcadı” Çev. Şahin M. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• James, D. (2011) “Fichte’s Socal and Political Philosophy: Property and Virtue (Modern European Philosophy)”, Cambridge: Cambridge Universty Press.
• Kant I. (2000). “Aydınlanma nedir ?”. (Çev. Bozkurt N.). Toplum Bilim: Aydınlanma Özel Sayısı. (Ed. Dellaloğlu B. F.). Sayı: 11. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Kedourie, E. (2017) “Avrupa’da Milliyetçilik” Çev. Timurtaş H. İstanbul: Köprü Yayınları.
• Kohn, H. (1950) “Romanticism and the Rise of German Nationalism” The Review of Politics. 12(2):443-472.
• Kökerer, B. E. (2020) “Postmodern Evrenin Politik Felsefesi”, Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Kömeçoğlu, U. (2000), “Eleştirel Kant’ı Eleştirememek”. In B. F. Dellaloğlu (eds), Toplum Bilim: Aydınlanma Özel Sayısı, Sayı: 11. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Mahoney, J. (2004). "Comparative-Historical Methodology." Annual Review of Sociology, 30(0): 81-101.
• Mahoney, J., & Rueschemeyer, D. (2003). Comparative Historical Analysis in the Social Sciences (Cambridge Studies in Comparative Politics). (Eds.) Cambridge: Cambridge University Press.
• Mahoney, J., & Thelen, K. (2015). Advances in Comparative-Historical Analysis (Strategies for Social Inquiry). (Eds.) Cambridge: Cambridge University Press.
• Michelet, J. (1967) “History of the French Revolution” Trans. Cocks C. Chicago: University of Chicago Press.
• Ökten, K. H. (2021). “Siyasi Tarih ile Felsefesinin Kesişim Noktası: Fichte’nin Alman Ulusuna Söylevler’i” In E. A. Kılıçaslan & G. Ateşoğlu (eds.), Alman İdealizmi I: Fichte, 2nd Edition, İstanbul: Doğu Batı Yayınları. Özkırımlı U. (2020). Milliyetçilik Kuramları. Ankara: Doğubatı Yayınları.
• Özdemir, H. & Bakan, S. (2016). “Ulus Devletin Oluşumu ve Sorunları Açısından Almanya ile Fransa’nın Karşılaştırılması”, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(0): 19-58.
• Renan, E. (2019) “Ulus Nedir?” Çev. Yavaş G. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Rousseau, J. J. (2012). “Toplum Sözleşmesi” Çev. Günyol V. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Rowen, H. H. (1961). “"L'Etat c'est a moi": Louis XIV and the State” French Historical Studies. 2(1):83-98.
• Saklı, A. R. (2012). "Fransa ve Almanya'da Uluslaşma Süreci ve Ulus Bilincinin Oluşumu", Akademik Bakış Dergisi. (32): 1-19.
• Sander, O. (2020) “Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918’e” Ankara: İmge Kitabevi.
• Schulze, h. (2005) “Avrupa’da Ulus ve Devlet” Çev. Binder T. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Sıraca, M. (2021) “100 Soruda Fransız İhtilali” İstanbul: Milenyum Yayınları.
• Sieyes, E. J. (2005). “Üçüncü Sınıf Nedir?” Çev. Birkan İ. Ankara: İmge Kitabevi.
• Smith, A. (2017) “Etno-Sembolizm ve Milliyetçilik” Çev. Çallı B. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Taner, T. (2016) “Mutlak Monarşi ve Fransız Devrimi” İstanbul: Yordam Yayıncılık.
• Tilly, C. (2016) “Avrupa’da Devlerimler 1492-1992” Çev. Arıkan Ö. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Tocqueville, de A. (1995) “Eski Rejim ve Devrim” Çev. Ilgaz T. İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Uslu, A. (2013). “Yurttaşlığa dayalı ulus ve ötesi Fransa’da ulus ve ulusçuluk (XIX- XX. Yüzyıl)”, Mülkiye Dergisi. 37(4): 79-117.
• Yıldırım, M. C. (2012) “Milliyetçiliğin Romantik Dönemi Üzerine Saptamalar” Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi. 0(2): 100-115.