SÜRDÜRÜLEBİLİR PAZARLAMA YÖNELİMİ ÖLÇEĞİNİN KONAKLAMA İŞLETMELERİ ÜZERİNDE UYARLANMASI: YOZGAT İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 84 - 110, 23.12.2023

Mehmet Kara , Mesut Karaman , Kübra Çelikkaya

https://doi.org/10.29131/uiibd.1388244

Öz

Bu çalışmada konaklama işletmelerinde sürdürülebilir pazarlama yönelimi ölçeğinin Türkçe uyarlamasını gerçekleştirmektir. Sürdürülebilir pazarlama yöneliminin demografik değişkenlere göre değerlendirilmesi de çalışmanın alt amacıdır. Çalışmada veriler SPSS 26 ve AMOS 24 paket programları ile analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler ve ölçek uyarlanması sürecinde psikometrik testlerden yararlanılmıştır. Katılımcıların %63,4’ü erkek, %73,2’si evlidir. Yapılan analizler neticesinde orijinal ölçekteki gibi üç alt boyutlu yapı AFA ve DFA neticesinde sağlanmıştır. Ölçeğin cronbach alpha değerleri yüksek düzeydedir. Sürdürülebilir pazarlama yönelimi kadınlara nazaran erkeklerde, 36-45 yaş dağılımlarında, lisans mezunlarında ve iş yeri sahibi/yönetici olanlarda anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak, Sürdürülebilir Pazarlama Yönelimi Ölçeği’nin kullanılabilir bir ölçek olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Pazarlama, Sürdürülebilir Pazarlama Yönelimi Ölçeği

ADAPTATION OF SUSTAINABLE MARKETING ORIENTATION SCALE ON ACCOMMODATION ORGANISATIONS: THE CASE OF YOZGAT PROVINCE

Öz

The aim of this study is to realise the Turkish adaptation of the scale of sustainable marketing orientation in accommodation businesses. The evaluation of sustainable marketing orientation according to demographic variables is also a sub-objective of the study. The data were analysed with SPSS 26 and AMOS 24 package programs. Descriptive statistics were used in the evaluation of the data and psychometric tests were used in the process of scale adaptation. 63.4% of the participants were male and 73.2% were married. As a result of the analyses, three sub-dimensional structure as in the original scale was provided as a result of EFA and CFA. cronbach alpha values of the scale are at a high level. Sustainable marketing orientation was found to be significantly higher in men, 36-45 age distribution, bachelor's degree graduates and business owner/managers compared to women. As a result, it was observed that the Sustainable Marketing Orientation Scale is a usable scale.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, Sustainable Marketing, Sustainable Marketing Orientation Scale

Kaynakça

• Akdemir, R., & Akbulut, O. (2019). Yeşil pazarlama stratejilerinin rekabet avantajına etkisinin incelenmesi: Muğla ilinde yer alan 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerine yönelik bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 1676-1687.
• Alhaddad, A. (2015). Perceived quality, brand image and brand trust as determinants of brand loyalty. Journal of Research in Business and Management, 3(4), 1-8.
• Alpar, R. (2018). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik, SPSS’de çözümleme adımlarıyla birlikte. Ankara: Detay Yayıncılık. Aylan, F. K., & Sezgin, M. (2016). Turistlerin yeşil otellere yönelik düşünceleri ve kalma niyetleri: Antalya’da bir araştırma. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (1), 285-300.
• Bandalos, D. L., & Finney, S. J. (2010). Factor analysis. Exploratory and confirmatory. In The reviewer’s guide to quantitative methods in the social science ( Eds. G. Hancock, & R. O. Mueller) New York: Routledge, 93–114.
• Bardakoğlu, Ö. (2016). Küçük konaklama işletmelerinde pazarlama stratejileri ve müşteri bağlılığı: İzmir örneği. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 11(42), 124-132.
• Baumgartner, R. J., & Ebner, D. (2010). Corporate sustainability strategies: Sustainability profiles and maturity levels. Sustainable Development, 18(2), 76-89.
• Baxter, G., & Srisaeng, P. (2021). An assessment of the environmentally sustainable hotel operation: The case of Centara hotels & resorts, Thailand. Journal of Sustainable Tourism Development, 3(2), 1-33.
• Belz, F.M., & Peattie, K. (2009). Sustainability marketing, Hoboken, NJ: Wiley & Sons Glasgow.
• Bernytė, S. (2018). Sustainability marketing communications based on consumer values and principles. Regional Formation and Development Studies, (3), 26-35.
• Büyüköztürk Ş. (2013). Çok değişkenli istatistikler sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Cabrera-Nguyen, P. (2010). Author guidelines for reporting scale development and validation results in the journal of the society for social work and research. Journal of the Society for Social Work and Research, 1(2), 99-103.
• Candemir, A., & Bulut, Ç .(2021). KOBİ. İçinde Kriz yönetimi ve hizmet endüstrisi sektör profesyonellerinden öneriler (M. Öksüz) Ankara: Detay Yayıncılık, 85.
• Cătoiu, I., Vrânceanu, D. M., & Filip, A. (2010). Setting fair prices–fundamental principle of sustainable marketing. Amfiteatru Economic Journal, 12(27), 115-128.
• Chabo Byaene, A., Mabela, M. M. R., Konde, N. N. J., Muhindo Mavoko, H., & Kayembe, N.N. (2021). Clinical laboratory customers’ loyalty: Development and validation of a measuring instrument. J Comm Med and Pub Health Rep., 2(3), 1-11.
• Chhabra, D. (2009). Proposing a sustainable marketing framework for heritage tourism. Journal of Sustainable Tourism, 17(3), 303-20.
• Chomová, K. (2020). Evolution of sustainability in marketing. 20th International Joint Conference Central and Eastern Europe in The Changing Busıness Environment, 36-38.
• Chow, W. S., & Chen, Y. (2012). Corporate sustainable development: Testing a new scale based on the mainland Chinese context. Journal of Business Ethics, 105, 519-533.
• Ćorić, D. S., Lučić, A., Brečić, R., Šević, A., & Šević, Ž. (2020). An exploration of start-ups’ sustainable marketing orientation (SMO). Industrial Marketing Management, 91, 176-186.
• Crittenden, V. L., Crittenden, W. F., Ferrell, L. K., Ferrell, O. C., & Pinney, C. C. (2011). Market-oriented sustainability: A conceptual framework and propositions. Journal of the Academy of Marketing Science, 39, 71-85.
• Cuevas-Vargas, H., del Rocío Esparza-Durón, M., & González-Acolt, R. (2022). Sustainable marketing orientation and sustainability performance of Mexican small firms. The moderating role of firm age. Procedia Computer Science, 214, 376-383.
• Çalışkan, A., & Köroğlu, E. Ö. (2022). Job performance, task performance, contextual performance: development and valıdatıon of a new scale. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(2), 180-201.
• Çalışkan, A. (2022). Örgütsel Etik İklimi: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(1), 34-54. DOI: 10.29131/uiibd.1118411
• Çilingir, F., & Erkılıç, E. (2022). Konaklama işletmeleri yöneticilerinin yeşil yönetim uygulamalarına yönelik görüşlerinin incelenmesi: Trabzon örneği. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(2), 63-89.
• Deng, F., & Zhou, C. (2022). Sustainable development of corporate governance in the hospitality and tourism industry: the evolution and the future. Sustainability, 14(7), 4286.
• Düşmezkalender, E. (2020). Konaklama işletmelerinde çevre dostu yönetim: Uygulamalar açısından bir değerlendirme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4(1), 263-278.
• Engert, S., Rauter, R., & Baumgartner, R. J. (2016). Exploring the integration of corporate sustainability into strategic management: A literature review. Journal of Cleaner Production, 112, 2833-2850.
• Ermağan, U., Kızılırmak, İ., & Yazırdağ, M. (2017). Konaklama işletmelerinde kuruluş yeri seçiminin topsis yötemi ile uygulanması. 4. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi, 90-106.
• Ernest, O. N., King, B. D., Esther, A., Kwadwo, A. N., & Ay, A. R. (2019). The effect of lean operations in manufacturing on firm performance: The case of manufacturing firms in ACCRA. International Journal of Engineering Research and Reviews, 7(2), 1-7.
• Fuller, D. A. (1999). Sustainable marketing: Managerial-ecological issues. California: SAGE Publications. Gordon, R., Carrigan, M., & Hastings, G. (2011). A framework for sustainable marketing. Marketing Theory, 11(2), 143-163.
• Hair, JR, J.F., Ringle, C.M., & Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a silver bullet. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139-151.
• Health, T, & McKechnie, S. (2019). Sustainability in Marketing. Incorporating Sustainability in Management Education: An Interdisciplinary Approach (edited by K. Amaeshi, J.N. Muthuri, & C. Ogbechie) Cham: Springer International Publishing, 105–31.
• Hernández, A., Hidalgo, M.D., Hambleton, R.K., & Gomez-Benito, J. (2020). International test commission guidelines for test adaptation: A criterion checklist. Psicothema, 32(2), 390-398.
• Hu, L.T., & Bentler, P.M. (1999) Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Struct Equ Modeling, 6(1), 1-55.
• Huang, C.C., Wang, Y. M., Wu, T. W., & Wang, P.A. (2013). An empirical analysis of the antecedents and performance consequences of using the moodle platform. International Journal of Information and Education Technology, 3(2), 217-221.
• İlter, M. S. (2021). Sürdürülebilir turizm endüstrisi kurmak mümkün müdür? Bodrum örneği. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 33-41.
• Karaman, M. (2023). Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizi: Kavramsal bir çalışma. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(1), 47-63.
• Khairnar, L. (2020). Sustainable Marketing: An Overview. Vidyabharati International Interdisciplinary Research Journal, 11(2), 275-279.
• Khawand, S., Ghasemi, M., & Sahranavard, S. A. (2022). Employee involvement and socialization as an example of sustainable marketing strategy and organization’s citizenship behavior: Empirical evidence from beirut hotel sector. Sustainability, 14(14), 1-16.
• Kim, J., Taylor, C. R., Kim, K. H., & Lee, K. H. (2015). Measures of perceived sustainability. Journal of Global Scholars of Marketing Science, 25(2), 182-193.
• Koç, B., & Yazıcıoğlu, İ. (2020). Konaklama işletmelerinde sürdürülebilirlik uygulamaları: Algılanan engeller ve teşvikler. Turizm Akademik Dergisi, 7(2), 89-106.
• Korucuk, S., Akyurt, H., & Turpcu, E. (2019). Otel işletmelerinde hizmet kalitesinin entropi yöntemi ile ölçülmesi: Giresun ilindeki üç yıldızlı oteller üzerine bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 697-709.
• Kumar, V., Jones, E., Venkatesan, R., & Leone, R. P. (2011). Is market orientation a source of sustainable competitive advantage or simply the cost of competing?. Journal of Marketing, 75(1), 16-30.
• Kumar, V., Rahman, Z., Kazmi, A. A., & Goyal, P. (2012). Evolution of sustainability as marketing strategy: Beginning of new era. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 37, 482-489.
• Küçükyörük, G. (2022). Sürdürülebilir pazarlamanın çevre bilinci ve sürdürülebilir tüketim üzerindeki etkisi. Yüksek lisans tezi, Kırklareli Üniversitesi, Kırklareli.
• Kwon, Y., & Marzec, M. L. (2016). Does worksite culture of health (CoH) matter to employees? Empirical evidence using job-related metrics. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 58(5), 448-454.
• Laurell, H., Karlsson, N. P., Lindgren, J., Andersson, S., & Svensson, G. (2019). Re-testing and validating a triple bottom line dominant logic for business sustainability. Management of Environmental Quality: An International Journal, 30(3), 518-537.
• Lorenzo-Seva, U. (2022). Solomon: A method for splitting a sample into equivalent subsamples in factor analysis. Behavior research methods, 54(6), 2665-2677.
• Lučić, A. (2020). Measuring sustainable marketing orientation—Scale development process. Sustainability, 12(5), 1-22.
• Manga, M. (2018). İnovasyon ve turizm ilişkisi. Makroekonomik göstergelerle turizm ekonomisi (N. Işık & E. Dineri). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Marofi, Z., Bandari, R., Heravi-Karimooi, M., Rejeh, N., & Montazeri, A. (2020). Cultural adoption, and validation of the Persian version of the coronary artery disease education questionnaire (CADE-Q): A second-order confirmatory factor analysis. BMC Cardiovascular Disorders, 20, 1-9.
• Marsh, H. W., Hau, K. T., & Wen, Z. (2004). In search of golden rules: Comment on hypothesis testing approaches to setting cutoff values for fit indexes and dangers in overgeneralising Hu & Bentler’s (1999) findings. Structural Equation Modelling, 11, 320-341.
• Mitchell, R. W., Wooliscroft, B., & Higham, J. (2010). Sustainable market orientation: A new approach to managing marketing strategy. Journal of Macromarketing, 30(2), 160-170.
• Morales, P. A., True, S., & Tudor, R. K. (2020). Insights, challenges and recommendations for research on sustainability in marketing. Journal of Global Scholars of Marketing Science, 30(4), 394-406.
• Onurlubaş, E. (2016). Factors that affect green product purchasing behaviors of consumers. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 70-106.
• Öncel, M., & Şanlı, G. E. (2023). Turizm sektöründe ekolojik yaklaşımlar ve yeşil pazarlama uygulamaları: Bursa mövenpick oteli. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 28(1), 207-216.
• Özeren, V. D., & Develi, E. İ. (2022). Sürdürülebilir pazarlama kapsamında yürütülen faaliyetler: United Colors Of Benetton-küresel bir marka örneği. Working Paper Series Dergisi, 3(4), 130-139.
• Öztürk, Z., Yılmazer, Ö., & Erdem, Ö. (2019). Hastanelerde sağlık çalışanlarının motivasyon düzeylerinin örgütsel bağlılıklarına etkileri: Kırıkkale ili örneği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 5(1), 21-50.
• Peterson, M., Minton, A.E., Liu, L.R., & Bartholomew, D.E. (2021). Sustainable marketing and consumer support for sustainable businsses. Sustainable Production and Consumption, 27, 157-168.
• Polit, D. F., & Beck, C. T. (2006). The content validity index: Are you sure you know what's being reported? Critique and recommendations. Research in Nursing & Health, 29(5), 489-497.
• Rubio-Mozos, E., García-Muiña, F. E., & Fuentes-Moraleda, L. (2020). Sustainable strategic management model for hotel companies: A multi-stakeholder proposal to “walk the talk” toward SDGS. Sustainability, 12(20), 8652.
• Schrettle, S., Hinz, A., Scherrer-Rathje, M., & Friedli, T. (2014). Turning sustainability into action: Explaining firms' sustainability efforts and their impact on firm performance. International Journal of Production Economics, 147, 73-84.
• Sequeira, T., & Reis, L. (2019). Climate change and global development. In The role of marketing in reducing climate change: An approach to the sustainable marketing orientation (C.C. Porral) Springer Nature Switzerland, 262-282.
• Seretny, M., & Gaur, D. (2020). The model of sustainable marketing as a responsible approach to marketing in the era of industry 4.0. In M. Mateev & J. Nightingale (Eds.), Sustainable development and social responsibility (pp. 283–289). Switzerland: Springer.
• Seretny, M., & Seretny, A. (2012). Sustainable marketing-a new era in the responsible marketing development. Foundations of Management, 4(2), 63-76.
• Sert, A. (2017). Yeşil pazarlama ve tüketicilerinn satın alma davranışları: Üniversite öğrencilerine yönelik bir araştırma, yüksek lisans tezi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Seyhan, G., & Yılmaz, B. S. (2010). Sürdürülebilir turizm kapsamında konaklama işletmelerinde yeşil pazarlama: Calista Luxury Resort Hotel. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 11(1), 51-74.
• Sharif Nia, H., Pahlevan Sharif, S., Koocher, G. P., Yaghoobzadeh, A., Haghdoost, A. A., Mar Win, M. T., & Soleimani, M. A. (2020). Psychometric properties of the death anxiety scale-extended among patients with end-stage renal disease. OMEGA-Journal of Death and Dying, 80(3), 380-396.
• Sheth, J. N., Sethia, N. K., & Srinivas, S. (2011). Mindful consumption: A customer-centric approach to sustainability. Journal of the Academy of Marketing Science, 39(1), 21–39.
• Silva, J. S. G., Turčínková, J., & Magano, J. (2022). Sustainable marketing orientation in the clothing industry: Slow or fast fashion?. Percursos & Ideias, 12, 86-99.
• Singh, F., & Kaur, M. (2015). Why exporting SMEs switch banks?. Global Business Review, 16(4), 652-664. Sousa, V., & Rojjanasrirat, W. (2011). Translation, adaptation and validation of instruments or scales for use in cross-cultural health care research: A clear and user-friendly guideline. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 17(2), 268-274.
• Svensson, G., Høgevold, N., Ferro, C., Varela, J. C. S., Padin, C., & Wagner, B. (2016). A triple bottom line dominant logic for business sustainability: Framework and empirical findings. Journal of Business-to-Business Marketing, 23(2), 153-188.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2018). Using multivariate statistics (7th edition), Boston, MA: Pearson. Tavşancıl, E. (2019). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tinnish, S. M., & Mangal, S. M. (2012, October). Sustainable event marketing in the MICE industry: A theoretical framework. In Journal of Convention & Event Tourism (Vol. 13, No. 4, pp. 227-249). Taylor & Francis Group.
• Tran, T. A., Pham, N. T., Pham, K. V., & Nguyen, L. C. T. (2020). The roles of health consciousness and service quality toward customer purchase decision. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(8), 345-351.
• Trang, P. N. T., Hanh Le, A. N., Tan, L. P., & Sung Cheng, J. M. (2023). Sustainable Marketing Management: Using Bibliographic Coupling to Review the State-Of-The-Art and Identify Future Research Prospects. Journal of Business-to-Business Marketing, 30(1), 63-85.
• Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı. (2022). 5 Aralık 2022 tarihinde yapılacak türkiye turizm tanıtım ve geliştirme ajansı yönetim kurulu üyeliği seçimi turizm işletmesi belgeli konaklama tesisleri yatak kapasite listesi, Retrieved from https://tga.gov.tr/yatak-kapasite-listesi/
• Uzun, C. (2020). Turizm işletmelerinde inovasyon stratejileri. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 23(2), 271-294.
• Ünlü, H., & Erbaş, A. (2021). Trabzon’da otel yöneticilerinin eko turizm hakkındaki görüşleri. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 24(1), 142-160.
• Wagner, M. (2011). Corporate performance implications of extended stakeholder management: New insights on mediation and moderation effects. Ecological Economics, 70(5), 942-950.
• Watkins, M. W. (2018). Exploratory factor analysis: A guide to best practice. Journal of Black Psychology, 44(3), 219-246.
• Yeşilada, F. (2009). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde çevre bilinçli tüketicilerin profili. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 10(1), 79-95.