Antik Yunan’dan Viyana Kongresi’ne Avrupa Diplomasi Tarihinde Elçiler

Yıl 2024, , 168 - 194, 27.10.2024

Mehlika Özlem Ultan Sönmez

https://doi.org/10.52613/ujhc.1491725

Öz

Diplomasi günümüze kadar birçok dönüşüm geçirmiş ve sürekli çeşitlenerek gelişim göstermiştir. Başlangıçta sadece ad hoc (geçici) diplomasi uygulamaları kullanılırken, zaman içerisinde başka diplomasi türleri ortaya çıkmış ve 15. yüzyıldan itibaren sürekli diplomasi uygulamaları başlatılmıştır. Diplomasi kavramının ve tarihinin geçirdiği bu evrim, diplomasinin yürütücüleri olarak kabul edilen elçilerin de dönemin koşullarına göre sürekli değişim göstermesine yol açmıştır. Çalışmada Avrupa diplomasi tarihi kapsamında, Antik Yunan döneminden modern diplomasinin başlangıcı olarak kabul edilen 1815 Viyana Kongresi dönemine kadar olan dönemde elçilerin değişimi ele alınmıştır. Bu bağlamda çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizinden yararlanarak, Antik Yunan’dan başlayarak, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, 15 ve 16. yüzyıllarda İtalya ve son olarak da 17. ve 18. yüzyıllarda Fransa’daki diplomasi uygulamalarını dönemin kendine has koşulları çerçevesinde ortaya koymaya çalışacaktır. Her bir uygarlık ve yönetim döneminde, elçilerin görevli oldukları devletlerin ticaret ya da tarım ile uğraşan devletler olmalarının getirdiği farklılıkların, elçilerin seçim niteliklerinde ne gibi değişimlere sebep olduğu incelenip değerlendirilecektir. Bütün bu bilgiler ışığında çalışma, tarihsel olarak elçilerin nitelikleri, görevleri, hak ve yükümlülükleri ile sahip olmaları gerekli görülen meziyetlerin süreç içerisindeki değişimini ortaya koymaya çalışacaktır.

Anahtar Kelimeler

Antik Yunan, Bizans İmparatorluğu, Diplomasi, Elçiler, Fransa, İtalya, Roma İmparatorluğu

Envoys in the History of European Diplomacy from Ancient Greece to the Congress of Vienna

Öz

Diplomacy has undergone many transformations until today and has been constantly diversified and developed. While only ad hoc (temporary) diplomacy practices were used in the beginning, different types of diplomacy emerged over time, and permanent diplomacy has been put into practice since the 15th century. This evolution of diplomacy has caused the envoys, who are accepted as the executives of diplomacy, to change according to the conditions of the period. In this study, the envoys in the period from Ancient Greece to the 1815 Vienna Congress, which is accepted as the beginning of modern diplomacy, are discussed. In this context, by making use of document analysis, one of the qualitative research methods, the study will try to reveal the diplomatic practices in Ancient Greece, the Roman Empire, the Byzantine Empire, Italy in the 15th and 16th centuries, and finally France in the 17th and 18th centuries within the framework of the unique conditions of the period. In each civilization period, the differences brought about by the fact that the states in which the envoys were assigned were states dealing with trade or agriculture and what kind of changes caused by the elections of the envoys will be examined. In light of this information, the study will try to reveal the interactive change in the process of the qualifications, duties, rights, and obligations of the envoys historically.

Anahtar Kelimeler

Ancient Greece, Byzantine Empire, Diplomacy, Envoys, France, Italy, Roman Empire

Kaynakça

• Adcock, F. & Mosley, D. J. (1975). Diplomacy in ancient Greece. Thames and Hudson.
• Aksoy M. & Çiçek, A. S. (2018). Redefining diplomacy in the 21st century & examining the characteristics of an ideal diplomat. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 907-921. https://dergipark.org.tr/en/pub/mjss/issue/43001/520591
• Anderson, M. S. (1993). The rise of modern diplomacy 1450-1919. Longman Press.
• Aybay, R. (2009). Tarih ve hukuk açısından konsolosluk. İş Bankası Yayınları.
• Berridge, G. (2005). Diplomacy: Theory and practice. Palgrave Macmillan.
• Berridge, G. & James, A. (2003). A dictionary of diplomacy. Palgrave Macmillan.
• Bromley, J. S. (Ed.). (1970). The new cambridge modern history, the rise of Great Britain and Russia, 1688-1715/25, C. VI, Cambridge University Press.
• Callus, I. & Borg, R. (2001). Deconstruction and the undoing of diplomacy: A case study involving the Vienna Convention on diplomatic relations. J. Kurbalija & H. Slavik (Edt.), Language and diplomacy, (pp. 233-260). Diplo Foundation.
• Campbell, B. (2013). Roma dünyasında diplomasi (yaklaşık M.Ö . 500-M.S. 235). Tarih Okulu, 14, 201-224. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/144749
• Daban, C. (2017). Uluslararası ilişkilerde siyasal aktörler, bürokrasi ve jeopolitik bağlamında diplomasi: Türkiye Cumhuriyeti örneği. BEU Akademik ˙Izdüş üm, 2(2), 22-50. https://dergipark.org.tr/tr/pub/beuiibfaid/issue/29631/318215
• Diplomacy since World War I. (2023). Britannica, https://www.britannica.com/topic/diplomacy/Diplomacy-since-World-War-I
• Eilers, C. (2009). Diplomats and Diplomacy in the Roman World. Brill Publishing.
• Elçi, İ. H. (2019). Osmanlı diplomasisi ve gelişim süreci. Külliyat Osmanlı Araştırmaları Dergisi, 9, 23-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kulliyat/issue/52030/565410
• Eren, E. (2021). Geleneksel diplomasiden modern diplomasiye diplomasinin tarihsel evrimi. Uluslararası Eşitlik Politikaları Dergisi, 1(1), 32-55. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uepd/issue/68786/1083393
• Ergüven, N. S. (2016). Uluslararası hukukun tarihsel boyutuyla diplomasinin kurumsal gelişim süreci. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 111-141. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sobild/issue/80942/1391169
• Estin, C. & Laporte, H. (2002). Yunan ve Roma mitolojisi. (M. Eran, Ç ev.). Tübitak Yayınları.
• Gilbert, F. (1951). The new diplomacy of the eighteenth century. World Politics, 4(1), 1-38. https://doi.org/10.2307/2008899
• Gönlübol, M., (2000). Uluslararası politika. Siyasal Kitabevi.
• Grote, G. (1854). History of Greece, C. XI. John Murray.
• Hamilton, K. & Langhorne, R. (1995). The pratice of diplomacy: It’s evolution, theory and administration. Routledge.
• Hotman de Villiers, J. (2003). De la charge et dignit´e de l’ambassadeur. Essec- Ir´en´e.
• İskit, T. (2007). Diplomasi, tarihi, teorisi, kurumları ve uygulaması. I˙stanbul Bilgi Üniversitesi.
• Karaağaç, Y. (2019). Diplomasi olgusu çerçevesinde propaganda ve kamu diplomasisi faaliyetlerinin etkileşimi ve farklılıkları. Bilecik Şeyh Edebali Ü niversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 690-705. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bseusbed/issue/50446/639393
• Kingston de Leusse, M. (1998). Diplomatie une sociologie des ambassadeurs. L’Harmattan.
• Kodaman, T. & Akçay, E. Y. (2010). Kuruluştan yıkılışa kadar Osmanlı diplomasi tarihi ve Türkiye’ye bıraktığı miras. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22), 75-92. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/117908
• Lerner, R. (1993). Western civilizations: Their history and culture. WW Norton & Company.
• Machiavelli, N. (2008). The Prince. Hackett Publishing Company.
• Meray, S. L. (1956). Diplomasi temsilcilerinin hukuki statüsü. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 11(3), 79-117. https://doi.org/10.1501/SBFder 0000000249
• Millar, F. (1988). Government and diplomacy in the Roman Empire during the first three centuries. International History Review, 10(3), 345-377. https://doi.org/10.1080/07075332.1988.9640482
• Nicolson, H. (1950). Diplomacy. Oxford University Press.
• Nicolson, H. (1954). The evolution of diplomatic method. Constable and Co. Ltd.
• Pomyetkin, V. (2009a). Uluslararası ilişkiler tarihi-I (A. Tokatlı, Ç ev.). Evrensel Basım.
• Pomyetkin, V. (2009b). Diplomasi tarihi cilt I (A. Tokatlı, Ç ev.). Evrensel Yayınları.
• Reçber, K. (2011). Diplomasi ve konsolosluk hukuku. Dora Yayıncılık.
• Reinsch, P. (1922). Secret diplomacy. Brace and Company.
• Riccardi, L. (2000). An outline of Vatican diplomacy in the early modern age. D. Frigo (Ed.), Politics and diplomacy in early modern Italy: The structure of diplomatic practice 1450-1800. Cambridge University Press.
• Sander, O. (2010). Anka’nın yükselişi ve düş üş ü Osmanlı diplomasi tarihi üzerine bir deneme. İmge Yayınları.
• Sivrioğlu, U. T. & Yılmaz, M. E. (2017). İlk çağ uygarlıklarında diplomasi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 179-227. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/392024
• Tuncer, H. (1984). Tarihte ve günümüzde ad hoc diplomasi. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 4(1), 50-57. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iumhmohb/issue/9386/117739
• Tuncer, H. (2005). Eski ve yeni diplomasi, Ümit Yayınları.
• Turan, N. S. (2004). Osmanlı diplomasisinde Batı imgesinin değişimi ve elçilerin yetkisi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 57-86. https://dergipark.org.tr/tr/pub/trakyasobed/issue/30238/326585
• Ünsal, G. (2019). Diplomasi dili ve çevirisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 17, 22-39. https://dergipark.org.tr/tr/pub/rumelide/issue/50485/656595
• Versan, R. (1995). Tarih boyunca ve günümüzde diplomasi. İ.Ü . Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 10, 89-96. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusiyasal/issue/622/6333
• Villar, C. (2006). Le discours diplomatique, L’Harmattan.
• Viotti, P. R. & Kauppi, M. V. (2001). Diplomacy: Managing relations among states. P. R. Viotti, & M. V. Kauppi (Edt.), International relations and world politics: Security, economy, identity, (pp. 102-139). Prentice Hall.