DEĞİŞEN ÇEVRE-DEĞİŞEN İNSAN: İNSAN-ÇEVRE ETKİLEŞİMİNDE AHLAKİ BOYUT VE "DARWİN'İN KÂBUSU"

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 135 - 173, 10.08.2020

Hasan Çetinel

Öz

İnsanın gelişim süreci, sperm olarak annenin döl yatağına düştüğü anda başlar. Doğumdan itibaren fizyolojik açıdan hızla gelişen bebek, ilerleyen aşamalarda bilişsel, duyuşsal ve ahlaksal anlamda da gelişim gösterir. Gelişimi etkileyen temel faktörlerden bir tanesi de çevredir. Fiziksel, sosyal ve zihinsel olmak üzere üç çevre türü ile kuşatılan insanın sağlıklı gelişimi için, çevresinin gelişim özelliklerine uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Ayrıca bu üç çevre türü birbirinden bağımsız değildir. Birinde yaşanan değişim diğer çevre türlerinde de değişim anlamına gelmektedir. Bireyin çevresinde yaşanan olumsuz değişimlerin bütün gelişim alanlarının yanı sıra ahlak gelişimine de menfi etkileri olacaktır. Çalışmanın ilk bölümünde, çevre faktörünün ahlak gelişimi üzerindeki etkileri Psikoloji literatürü taranarak analize tabi tutulmuştur. İkinci bölümde ise; çevre değişimlerinin insan yaşantılarına etkisine dair tematik bir belgesel olan, yönetmen Hubert Sauper’in “Darwin’in Kabusu” adlı filminin söylem analizine yer verilmiştir. Söylem analizi, ahlak gelişiminde çevre faktörünün etkisini vurgulayan teorik çerçevenin kanıtlarını destekler mahiyette çıkarımlara ulaştırmıştır. Buna göre; insanı kuşatan çevre olumlu ya da olumsuz anlamda değişime uğradığında birey de ahlaken bu değişimden etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Gelişim Psikolojisi, Çevre, Ahlak Gelişimi, Darwin’in Kâbusu.

Changing Environment-Changing Human: Moral Dimension in HumanEnvironment Interaction and "Darwin's Nightmare"

Öz

The human development process begins from the moment the sperm falls on the mother's uterine. The baby, which develops rapidly from the point of birth, develops in cognitive, affective and moral sense in the following stages. One of the main factors affecting development is the environment. For the healthy development of the people surrounded by three types of environment it is necessary to adapt the environment to the developmental characteristics. In addition, these three types of environment are not unrelated from each other. The change in one of them means change in other types of environment. Negative changes in the environment of the individual will have negative effects on moral development as well as on all areas of development. In the first part of the research, the effects of the environmental factor on moral development were analyzed by review the psychology literature. The second part is including; the discourse analysis of the film "Darwin's Nightmare" by director Hubert Sauper, which is a thematic documentary about the impact of environmental changes on human lives. Discourse analysis has led to conclusions supporting the evidence of the theoretical framework that emphasizes the impact of the environmental factor on moral development. According to this, when the environment surrounding the person changes positively or negatively, the individual is morally affected by this change.

Anahtar Kelimeler

Religious Education,, Developmental Psychology,, Environment,, Moral Development,, Darwin's Nightmare.

Kaynakça

• Abdülbâkî, Muhammed Fuâd (1991). Muʿcem’ül-müfehres li-elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Kahire: Dârü’l-Hadîs, 3.Baskı. Aktan, Coşkun Can (2009). “Ahlak ve Ahlak Felsefesine Giriş”. Hukuk ve İktisadi Araştırmalar Dergisi, I/I, (Haziran 2009), 38-59. Anadolu Ajansı (AA). “Fransa’da Kovid-19 Aşısının Afrika’da Denenmesini İsteyen Doktorlara Tepki”. Erişim 15 Nisan 2020. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/fransada-kovid-19-asisinin-afrikada-denenmesini-isteyen-doktorlara-tepki/1790346. Askalânî, İbn Hacer (1991). Bezlü’l-mâ’ûn fî fazli’l-tâ’ûn. thk. Ahmed ‘İsâm el-Kâtib. Riyad: Dâru’l-‘Âsıme. Bacanlı, Hasan (2012). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi, 25. Baskı. Bass, Randall V. - Good, J. W. (2004), “Educare and Educere: Is a Balance Possible in the Educational System?” The Educational Forum 68/2 (30 Haziran 2004): 161-168. https://doi.org/10.1080/00131720408984623. Bauman, Zygmunt (2020). Eğitim Üzerine. İstanbul: AyrıntıYayınları, 1. Basım. Bauman, Zygmunt - Obirek, Stanislaw (2018). Dünyaya ve Kendimize Dair. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1. Basım. Bertrand, Yann Arthus (2020). “Human”. YouTube. 14 Nisan 2020. https://www.youtube.com/watch?v=fC5qucSk18w Blankenship, Ralph (1958). “The Influence of Environment on the Moral Development of the Adolescent”. The bulletin of the National Association of Secondary School Principals 42/236 (01 Mart 1958): 185-188. https://doi.org/10.1177/019263655804223626. Cevizci, Ahmet (2017). Büyük Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları. 1. Baskı. CNN Türk/CNN. “Suç oranlarında tarihi düşüş”. Erişim 13 Nisan 2020. https://www.cnnturk.com/video/turkiye/suc-oranlarinda-tarihi-dusus. Cündioğlu, Dücane (2012). Sinema ve Felsefe. İstanbul: Kapı Yayınları, 1. Basım. Doğan, Mehmet (1996). Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: İz Yayıncılık,11. Baskı. El-İsfahânî, Râğıb (2012), el-Müfredât fî ğarîbi’l-Kurân, İstanbul: Çıra Yayınevi. Et-Tayyâr, Abdullah b. Muhammed- vd. (2011), el-Fıkhü’l-Müyessere, Riyad:Medâru’l-Vatan li’n-Neşr. Hamarta, Erdal vd. (2019). Eğitim Psikolojisi. Konya: Çizgi Kitabevi,4. Basım. Harari, Noah Yuval (2018). 21. Yüzyıl İçin 21 Ders. çev. Selin Siral. İstanbul: Kolektif Kitap, 7. Basım. Harari, Noah Yuval (2019). Homo Deus: Yarının Kısa Bir Tarihi. çev. Poyzan Nur Taneli. İstanbul: Kolektif Kitap, 20 Basım, Issue Art Film Music/Issue. “Gaspar Noe Meets Hubert Sauper”. Erişim 14 Nisan 2020. https://issuemagazine.com/gaspard-noe-meets-hubert-sauper/3/. Avery, Robert vd. (ed.) (1995), İngilizce-Türkçe Redhouse Sözlüğü. Istanbul: Redhouse Yayınevi, 23. Basım. Keskin, Ahmet (2014), “Etiğin Temellendirilmesi Bağlamında İnsanı Kuşatan Çevre Sorunu”, Toplum Bilimleri Dergisi, 8/16. Mutçalı, Serdar (2014). Arapça-Türkçe Alfabetik Türkçe-Arapça Sözlük. Ankara: Dağarcık, 1. Basım. Özdemir, M. Çağatay (ed.) (2014). Eğitim Sosyolojisi. Ankara: Pegem Akademi, 1. Baskı. Rice, Xan - The Guardian. “Tanzania Sees Malice in Darwin’s Nightmare”. 17 Ağustos 2006. https://www.theguardian.com/world/2006/aug/17/film.filmnews. Sauper, Hubert. “Darwın’s Nıghtmare By Hubert Sauper”. Erişim: 10 Nisan 2020. http://www.darwinsnightmare.com/darwin/html/startset.htm. Sauper, Hubert. “Darwın’s Nıghtmare By Hubert Sauper”. Erişim 14 Nisan 2020. http://www.darwinsnightmare.com/. Serarslan, Meral (2014). Dünyanın Teknolojik ve Toplumsal Dönüşümü: Kurosawa’nın Zamana Ait Düşler’i. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 2014, 201-227. Sontag, Susan (2004). Başkalarının Acılarına Bakmak. çev. Osman Akınhay. İstanbul: Agora Kitaplığı, 1. Basım. Stam, Robert vd. (2014). Sinema Teorisine Giriş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1. Basım. Şahin, Cengiz (ed.) (2016). Eğitim Psikolojisi: Gelişim, Öğrenme, Öğretim. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2. Basım. Şengün, Mustafa (2007). "Ahlaki Gelişimin Psiko-Sosyal Dinamikleri". Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 23 / 23 (Haziran 2007): 201-221 Tate, Nicholas (2018). Ne İçin Eğitim? çev. Mukadder Erkan. Konya: Çizgi Kitabevi, 1. Basım. Tavukçuoğlu, Mustafa - Erdem, Hüsamettin (2005). Eğitim Fakülteleri İçin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım, 1. Basım. “Türk Dil Kurumu/TDK, "Sözlük”. Erişim 11 Nisan 2020. https://sozluk.gov.tr/.