2000’Lİ YILLARIN TÜRKİYE’SİNDE İKTİDAR İLİŞKİLERİNİN DIŞINDA KALMAK: YENİ BİR EPİKUROSÇULUK MÜMKÜN MÜ?

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 22 - 43, 28.02.2021

Sabır Güler Sevli

https://doi.org/10.47525/ulasbid.828257

Öz

Epikuros, yaklaşık 2000-2500 yıl önce dönemin en önemli Polislerinden biri olan Atina’da etkileri günümüze kadar süren ünlü felsefe okulunu kurmuştur. Bu okulda öğrencileriyle ve dostlarıyla birlikte hazcılığı (hedonizm) temel alan ahlaki öğretiye dayalı felsefesini oluşturan Epikuros, fizik (physeus) ve mantıkla (kanon) da bu öğretiyi temellendirmek üzere ilgilenmiştir. Epikuros’un felsefesini oluşturduğu koşullar, Yunanlıların Polisle özdeşleştiği evrenin yıkılmaya yüz tuttuğu, yaşamını Polise özgü kurum, kuruluş, felsefe ve değerlerle kuran, siyaseti, demokrasiyi, kamusalı ve özelini Polisle özdeşleştiren “Yurttaş” (polites) Yunan insanının Polisin çökmesiyle kimlik kaybına uğrayarak boşluğa düştüğü bir dönemi yansıtır. Epikuros da kurduğu okul ve oluşturduğu felsefeyle atomize olan, kimlik kaybına uğrayan bu Yunan insanına mutlu olmak için siyaset ve kamusaldan uzak durmayı salık vererek, “rahatlatıcı ve kurtarıcı” bir yaşam bilgeliği ve yaşam felsefesi sunmuştur.
Fazıl Say da 1 Kasım 2015 seçim sonuçlarına ilişkin yazdığı yazıda 2000’li yılların Türkiye’sinde, AK Parti iktidarıyla Cumhuriyet’e özgü kurumların ve değerlerin yitip gittiği kaygısıyla mutsuz olan Cumhuriyetçi, çağdaş, laik, ulusalcı, sosyal demokrat kesimlere Epikuros’un felsefesinin içerdiği düşüncelere benzer tavsiyelerde bulunmaktadır. Fazıl Say’ın, 1 Kasım seçimlerini bir yenilgi olarak gören toplumun muhalif kesiminin çoğunluğunca da paylaşılan ve bir bakıma “Yeni-Epikurosçuluk” olarak adlandırılabilecek bu görüşlerinin modern zamanlarda/modern devletlerde uygulanabilirliği ise tartışmalıdır. Bunun nedeni ise modern devletlerde iktidarın kuruluş ve iktidar pratiklerinin sürdürülüş biçiminden kaynaklanmaktadır. Bu makalede, bu yaşam felsefesinin tarihsel olarak hangi koşullarda nasıl ve neden ortaya çıktığı, bu felsefenin amaç edindiği mutlu olmak için ‘siyasal olandan uzak durma eylemi’nin modern devletlerde mümkün olup olmadığı, eğer mümkün ise arzulananın aksine modern devletlerdeki iktidar ilişkileri ve pratiklerini mümkün kılıp kılmadığı, bu iktidar ilişkilerini yeniden üretip üretmediği tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Epikuros, yaşambilgeliği, hedonizm, YeniEpikurosçuluk, iktidar

STAYING OUTSIDE FROM POWER RELATIONS IN 2000’s TURKEY: IS A NEW EPICUREANISM POSSIBLE?

Öz

Epicurus founded the famous philosophy school in Athens, one of the most important police of the period, about 2000-2500 years ago. Epicurus, who formed his philosophy based on moral doctrine based on hedonism (hedonism) with his students and friends in this school, was also interested in physics (physeus) and logic (canon) to base this teaching. The conditions of Epicurus' philosophy are that the universe in which the Greeks identify with the Police is about to collapse, the "Citizen" (polites), who establishes his life with the institutions, organizations, philosophies and values specific to the Police, identifies politics, democracy, public and private with the Police, the Greek people lost their identity and lost their identity with the collapse of the Police. reflects a period in which it fell. Epicurus also offered a “relaxing and liberating” wisdom of life and life philosophy by recommending to stay away from politics and the public in order to be happy to this Greek person who was atomized by the school he founded and the philosophy he created and lost his identity.
Fazil Say on November 1, 2015 election in the article he wrote about the results of 2000s Turkey, the AK Party Republicans unhappy with concern that wandered out of the Republican specific institutions and values of power, contemporary, secular, nationalist, contained in Epicurus' philosophy of social democrats gives advice similar to thoughts. The applicability of Fazıl Say's views, which are shared by the majority of the opposition section of the society, which sees the November 1st elections as a defeat and can be called "Neo-Epicurianism" in a sense, is controversial in modern times / modern states. The reason for this stems from the way in which power is established and practices of power are maintained in modern states. In this article, how and why this philosophy of life emerged historically, whether the act of 'keeping away from the political' in order to be happy is possible in modern states, if possible, by making possible power relations and practices in modern states contrary to what is desired. İt has been discussed whether it does not, whether it reproduces these power relations.

Anahtar Kelimeler

Neo-Epicureanism, Epicurus, Wisdom of Life, Hedonism, Power

Kaynakça

• Ağaoğulları, M.A. (2004). Kent Devletinden İmparatorluğa. 4. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi.
• Ana Brittannica, (2004). İstanbul: Ana Yayıncılık.
• Anderson, P. (2017). Antikiteden Feodalizme Geçişler. Çev. U. Kocabaşoğlu, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Brunschwig, J. (2011). “Epikurosçuluk”. İçinde: P. Raynaud, S. Rials (Haz.). Siyaset Felsefesi Sözlüğü. 2. Baskı, çev. İ. Yerguz, N.K. Sevil, E. Ergun, H. Dilli, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bodin, J. (1992). On Sovereignty. Çev. L. H. Franklin, Cambridge: Cambridge University Press, GB.
• Copleston, F. (1996). Felsefe Tarihi Helenistik Felsefe. 2. Baskı, çev. A. Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi.
• Epiküros. (2019). Özdeyişler Mektuplar ve Aforizmalar. İstanbul:Arya Yayınları.
• Foucault, M. (2003). İktidarın Gözü. Çev. I. Ergüden, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2008). Toplumu Savunmak Gerekir. Çev. Ş. Aktaş, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gıddens, A. (2008). Ulus- Devlet ve Şiddet. 2.Baskı, çev. C. Atay, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Hobbes, T. (1993). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti. Çev. S. Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kışlalı, A.T. (1984). “Eski Yunan’da Demokrasi ve Demokratik Düşünce”, Amme İdaresi Dergisi, (17/1): 63 – 77, http://www.todaie.edu.tr/resimler/ekler/b7134683221c2c0_ek.pdf?dergi=Amme%20Idaresi%20Dergisi. Erişim tarihi, 10.08.2018.
• Laertios, D. (2015). Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri. 6. Baskı, çev. C. Şentuna, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Lucretius (1974). Evrenin Yapısı (De Rerum Natura). Çev. T. Uyar, T. Uyar. İstanbul: Hürriyet Yayınları.
• Mann, M. (1993). “The Sources of Social Power”, Vol.2: The Rise of Classes and Nation-States, 1760-1914. Cambridge: Cambridge University Press.
• Marx, H. K.(2013). Demokritos ile Epikouros’un Doğa Felsefelerindeki Ayırım. Çev. S. Babür, Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Solomon, R. C. ve Higgins, K. M. (2017). Felsefenin Kısa Tarihi. 3. Baskı, çev. M. Topal, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pierson, C. (2015). Modern Devlet. 2. Basım, çev.N. Kutluğ, B. Erdoğan, İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi. Poggi, G. (2016). Devlet Doğası, Gelişimi ve Geleceği. 5. Baskı, çev. A. Babacan, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Rousseau, J. J. (2012). Toplum Sözleşmesi. 9. Basım, çev. V. Günyol. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Tilly, C. (1990). Coercition, Capital, and European States. AD 990-1990. Oxford: Blackwell.
• Warren, J. (2017). “Epikourosçuluk”. İçinde: U. Eco (Ed.), Antik Yunan, çev. L. T. Basmacı, s. 519-528, İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Weber, M. (1978). Economy and Society. Vol:1, Berkeley: University of California Press.
• Yalçınkaya, A. (2016). “Yunan Uygarlığı İçinde Polis ve Siyaset”. Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler. İçinde: M. A. Ağaoğulları (Ed.), 7. Baskı, s. 23-90, İstanbul: İletişim Yayınları.