PSİKOLOJİK YARDIM ALMA TUTUMLARI, İŞLEVSEL OLMAYAN TUTUMLAR VE BENLİK SAYGISI İLİŞKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 1056 - 1078, 05.08.2021

Murat Temiz Büşra Özdoğan , Gökben Hızlı

https://doi.org/10.47525/ulasbid.943274

Cited By: 1

Öz

Psikolojik yardım alma, bireyin içinde bulunduğu ve üstesinden gelemediği sorunları için profesyonel ya da profesyonel olmayan kaynaklardan destek istemesidir. Bireyin yardım almaya ilişkin düşünce ve davranışları, kısacası tutumları karşılaşılan zorluklarda profesyonel yardım alınmasında belirleyici bir role sahiptir. Benlik saygısı, bireyin kendisi ile uyum içinde olması ve kendi yaptıklarından hoşnut olması duygusu olarak açıklanabilir. Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım alma tutumlarının, işlevsel olmayan tutumlar ve benlik saygısı ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu korelasyonel çalışmaya, 150 üniversite öğrencisi dâhil edilmiştir. Veriler; Öğrenci Bilgi Formu, Psikolojik Yardım Almaya İlişkin Tutumlar Ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği, İşlevsel Olmayan Tutumlar Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri ile toplanmıştır. Yapılan araştırmada yaş, sınıf, en çok yaşanılan yer, ebeveyn eğitim durumu, algılanan aile gelir durumu gibi sosyodemografik özelliklerin; anksiyete, depresyon, somatizasyon gibi semptomlardan alınan puanların artması ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte benlik saygısı ile semptom puanları ve fonksiyon olmayan tutumlar arasında pozitif, psikolojik yardım almaya dair tutum arasında ise negatif bir korelasyon vardır. Ulaşılan sonuçlara göre, gençlerin psikolojik yardım almalarını kolaylaştırabilmek amacıyla aileleri ve okuldaki eğitmenleri de kapsayacak şekilde geniş çaplı eğitim programları düzenlenmesine ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Benlik Saygısı, Fonksiyonel Olmayan Tutumlar, Psikolojik Yardım Alma

THE RELATİONSHİP BETWEEN HELP-SEEKİNG ATTİTUDES, DYSFUNCTİONAL ATTİTUDES, AND SELF-ESTEEM

Öz

Getting psychological help is seeking professional or non-professional sources for the individual's problems and cannot overcome them. Individuals' thoughts and behaviors about seeking help, in short, their attitudes play a decisive role in seeking professional help in the difficulties encountered. Self-esteem can be explained as being in harmony with the individual and being content with what he/she does. This research aimed to examine the association among attitudes towards seeking psychological help by self-esteem and dysfunctional attitudes. 150 undergraduate and graduate pupils did include in this correlational research. Data were obtained utilizing the Information Form, including those Socio-Demographic Characteristics of Students developed by the researcher, the Scale for Attitudes towards Receiving Psychological Help, Rosenberg Self-Esteem Scale, Non-Functional Attitudes Scale, and the Brief Symptom Inventory. In the present study, the results revealed that socio-demographic characteristics such as age, the place an individual had lived chiefly; educational status of parents, perceived family income status increased the scores obtained from the symptoms such as anxiety, depression, and somatization. Nevertheless, there was a positive association among self-confidence and symptom scores, non-functional attitudes, and a negative relationship between attitudes towards receiving psychological help. According to the results obtained, large-scale education programs should include parents and teachers to enable the young to receive psychological help.

Anahtar Kelimeler

Non-Functional Attitudes, Receiving Psychological Help, Self-Esteem

Kaynakça

• Akaydın, F, Ş. (2002). Üniversite öğrencilerinin problem alanları, problemlik düzeyleri, problem çözme becerileri ve yardım arama davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi. Trabzon.
• Alp Özdemir, B. (2016). Lise öğrencilerinde benlik saygısı ile psikolojik yardım alma tutumu ve problem çözme davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Beck, J, S. (2015). Bilişsel Davranışçı Terapi Temelleri ve Ötesi. (Çeviri Editörü. Dr. Öğr. Üyesi Muzaffer Şahin). Ankara: Nobel Yayınları.
• Bilgin, M. (2001). Üniversite öğrencilerinin değerlerinin ve fonksiyonel olmayan tutumlarının bazı değişkenler açısından irdelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(8),33-69.
• Bozkurt, N. (2004). Bir grup üniversite öğrencisinin depresyon ve kaygı düzeyleri ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkiler. Eğitim ve Bilim, 29(133),52-59.
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adölesanlarda Benlik Saygısı. (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). Hacettepe Üniversitesi Tıp Fak, Psikiyatri ABD, Ankara.
• de Jong, P. J. (2002). Implicit self-esteem and social anxiety: Differential self-favouring effects in high and low anxious individuals. Behaviour Research and Therapy, 40(5), 501-508.
• Demirbaş, E. (2009). Lise öğrencilerinin utangaçlık ve benlik saygılarının fonksiyonel olmayan tutumlar açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Dilek, C. (2010). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erarslan, Ö. (2014). Üniversite katılımcılarının psikolojik sağlamlık ile depresif belirtiler ve yaşam memnuniyeti arasındaki ilişkilerde benlik saygısı, pozitif dünya görüşü ve umudun aracı rolünün incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erkan, S., Özbay, Y., Çankaya, Z. C., & Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllükleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 94-107.
• Karaalp, A. (2009). Lise öğrencilerinin psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• McClay, C. A., Collins, K., Matthews, L., Haig, C., McConnachie, A., Morrison, J., ... & Williams, C. (2015). A community-based pilot randomised controlled study of life skills classes for individuals with low mood and depression. BMC psychiatry, 15(1), 1-9.
• Metin, A. (2017). Lise öğrencilerinin psikolojik yardım alma tutumlarının kendini damgalama ve sosyal damgalanma algısına göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özbay, Y., Terzi, Ş., Erkan, S., & Çankaya, Z. C. (2011). Üniversite öğrencilerinin profesyonel yardım arama tutumları, cinsiyet rolleri ve kendini saklama düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 59-71.
• Özdel, L., Bostancı, M., Özdel, O., & Oğuzhanoğlu, N. K. (2002). Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve sosyodemografik özelliklerle ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 3(3), 155-161.
• Özdemir, S., (2012). Psikolojik yardım alma tutumu ile kişilik, kendini saklama ve cinsiyet rolleri arasındaki ilişkiler. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şahin, N., ve Durak, A. (1994). Kısa Semptom Envanteri (Brief Symptom Invetory-BSI): Türk Gençleri İçin Uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi. 9(31), 44-56.
• Şahin, N. H., & Batıgün, A. D. (2016). Fonksiyonel olmayan tutumlar ölçeği kısa formu (FOTÖ-17) uyarlama çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 19(38), 91-99.
• Şahin-Ayaydın, F., & Özbay, Y. (2003). Üniversite öğrencilerinin problem alanları, problemlilik düzeyleri, problem çözme becerileri ve yardım arama davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 157- 158.
• Topkaya, N. (2014). Psikolojik yardım almaya ilişkin tutumu yordamada cinsiyet, psikolojik yardım alma nedeniyle kendini damgalama ve sosyal damgalanma. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(2), 471-487.
• Türküm, A. S. (2004). Developing a scale of attitudes toward seeking psychological help: Validity and reliability analyses. International Journal for the Advancement of Counselling, 26(3), 321–329.
• Ülken, E. (2016). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım alma tutumlarının bağlanma stilleri, kişilik özellikleri ve bazı sosyodemografik değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi.) Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Weissman, A. N., & Beck, A. T. (1978). Development and validation of the Dysfunctional Attitude Scale: A preliminary investigation.
• Yalçın, H., & Koçak, N. (2012). Fonksiyonel olmayan inanç ve uygulamalar tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Social and Economic Sciences, 2(2), 157-163.
• Yıldırım, T., Atlı, A., & Çitil, C. (2014). Lise Öğrencilerinin Psikolojik Yardım Aramaya Gönüllülükleri ile Psikolojik Belirtileri Arasındaki İlişki/The Relationship between High School Students' Willingness to Seek Psychological Help and Their Psychological Symptoms. e-International Journal of Educational Research, 5(2).