İMAM HATİP LİSELERİNİN TOPLUMA KATKILARI

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 95 - 112, 28.02.2022

Nedim Öz

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1013618

Öz

Toplumların devamlılığı için eğitimin kaçınılmaz oluşu insanların eğitim kurumlarıyla yakından ilgilenmesini sağlamıştır. Bu kurumlardan biri de dinî eğitim veren İmam Hatip okullarıdır. 1924-1950 yılları arasında yaşanan olumsuzlukların ardından açılan ve dinî eğitimi yeniden başlatan bu okullar, cenazeleri kaldırma ve meslek elemanı yetiştirme gibi toplumun temel ihtiyaçlarını gidermişlerdir. Zira ülkemizde 1933-1949 yılları arasında din eğitimine yer verilmemesi toplumun bu tarz temel ihtiyaçlarını karşılayamamasına neden olmuştur.
Şiddetin ve terörün yoğun olduğu bir dünyada yaşayan insan, güvenli bir ortam arayışındadır. İmam Hatip okullarının, hoşgörüye, paylaşmaya dayalı müfredatı ve eğitimi, bu açıdan oldukça önemlidir. Çalışmamızda İmam Hatip okullarının, dinini bilen ve meslek elemanı yetiştirme ikili fonksiyonu doğrultusunda şiddetten uzak, akli ve nakli ilimleri birlikte tedris eden özgünlüğü ile başka ülkelere model olması ve istihdam alanları, doküman incelemesi yöntemiyle analiz edilmektedir. Amacımız, bu eğitim kurumlarının topluma katkısını ve ne tür bir boşluğu doldurduğunu tespit etmektir. Ulaşılan sonuçlar itibariyle bu kurumlar, DEAŞ, FETÖ, el-Kaide, vb. örgütlerinde görüldüğü gibi çatışmaya kaynaklık etmemekte ve ülkemiz için bir güvenlik sorunu oluşturmamaktadır. Aksine halkın kaynaşmasına katkı sağlamakta, yeni istihdam alanları açması yönüyle de eğitimde özgün bir model ortaya koyduğu sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Eğitim, Toplum, İmam, Hatip

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

çalışmalarınızda başarılar diler, ilginize teşekkür ederim.

CONTRIBUTIONS OF IMAM HATIP HIGH SCHOOLS

Öz

The inevitability of education for the continuity of societies has led people to be closely interested in educational institutions. One of these institutions is the Imam-Hatip schools, who provide religious education. These schools, which were opened after the negative experienced between 1924-1950 and restarted religious education, have met the basic needs of society such as bury the dead and training professional staff. The fact that the lack of religious education in our country between 1933 and 1949 has caused the society to be unable to meet such basic needs.
Living in a world where violence and terrorism are intense, people seek a safe environments. The curriculum and education of Imam-Hatip based on tolerance and sharing is very important in this respect. In our study, the functions of Imam-Hatip schools, who know their religion and train professional staff, are non-violent, unique, and an example for employment to other countries are analyzed by document analysis method. The purpose of the study is to reveal the contribution of these educational institutions to the society and what kind of gap they fill. According to the results reached, these institutions do not cause conflict and do not constitute a security problem, as seen in DEASH, FETO, al-Qaeda, etc. organizations. On the contrary, it contributes people to get together. It has been concluded that it has established an unique model in education in terms of opening up new employment areas.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Education, Society, Imam, Hatip

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Akpınar, B. (2015). Eğitimde Madde-Mana Dengesi Ara-yışı: İmam-Hatip Okulları. Eğitime Bakış Dergisi, 11(35), s.12.18.
• Akyüz, Y. (2013). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi.
• Altaş, N. - Arıcı, İ. (2014). Din Eğitiminin Bilimselleşme Süreci. M. Köylü – N. Altaş (Ed.), Din Eğitimi (s. 48-79). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Altıkardeş, İ. (2004). Din ve Sosyal Bütünleşme. İstanbul: Rağbet Yay.
• Arslan, E. (2008). Şiddet ve Çocuklarımız. Ankara: DİB Yay.
• Aşlamacı, İ. - Aydın, F. (2017). Sivil Toplum Kuruluşlarının İmam-Hatip Liseleri İle Kurdukları İlişkiler: Okul Yöneticilerinin Görüşlerine Dayalı Nitel Bir Araştırma. İlhan Erdem vd. (Ed), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları (s. 2/165-180). Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Aşlamacı, İ. (2017). Öğrenci ve Öğretmenlerine Göre İmam-Hatip Liseleri Pro-filler, Algılar, Memnuniyet, Aidiyet. İs-tanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yay.
• Aşlamacı, İ. (2014). Pakistan Medreselerine Bir Model Ola-rak İmam-Hatip Okulları. İstanbul: Değerler Eğitim Merkezi.
• Atay, H. (1983). Osmanlılarda Yüksek Din Eğitimi. İstan-bul: Dergâh Yay.
• Atay, T. (2019). Din Hayattan Çıkar. İstanbul: İletişim Yay.
• Aydın, M. S. (2000). İslam'ın Evrenselliği. İstanbul: Ufuk Kitapları.
• Aydın, M. (1991). İlk Dönem İslam Toplumunun Şekilleni-şi. İstanbul: Pınar Yay.
• Aydın, M. (2013). Kurumlar Sosyolojisi. İstanbul: Acılım Kitap.
• Ayhan, H. (2014). Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Dem Yay.
• Bolay, S. H. - Türköne, M. (1995). Din Eğitimi Raporu. Ankara: TDV Yay.
• Büyükkara, M. A. (2018). İhvan’dan Cüheyman’a Suudi Arabistan ve Vehhabilik. İstanbul: Klasik Yay.
• Canatan, K. (2018). Eğitim Felsefesi. İstanbul: Beyan Yayın.
• Cebeci, S. (2017). Geçmişten Geleceğe İmam-Hatip Lisele-rinin Amaç ve Fonksiyonları. İlhan Erdem vd. (Ed), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları (I/140-147). Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Cebeci, S. (1995). İmam-Hatip Liselerinin Öğrenci Yapısı ve Bunun Sosyal Ge-lişme Açısından Değerlendirilmesi. Harran İlahiyat Fakültesi Dergisi (1), s. 111-120.
• Cebeci, S. (2016). Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi. Ankara: Akçağ Yay.
• Coşkun, A. (2016). Sosyal Değişme ve Dini Normlar. İs-tanbul: Rağbet Yay.
• Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı. (2016). Dini İstismar ve Tedhiş Hareketi DEAŞ. Ankara: Dini Yayınlar Genel Müdürlü-ğü.
• Dinçer, N. (1998). 1913’ten Günümüze İmam-Hatip Okul-ları Meselesi. İstanbul: Şule Yay.
• Diyanet İşleri Başkanlığı İstatistikleri 2018. (2019). İzmir: DİB Strateji Geliş-tirme Başkanlığı.
• DİYKB Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2018). FETÖ Din İstismarının Arka-sına Gizlene Terör Örgütü (Halk Kitapları). Ankara: DİB Yay.
• Ensari, B. A. (2015) Teorisi, Pratiği ve Tarihsel Arka Pla-nıyla Taliban (N. Mazharî, Çev.), İstanbul: Kayıt Yay.
• Erden, M. - Akman, Y. (2018). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Arkadaş Yay.
• Fıchter, J. H. (2014). Sosyoloji Nedir (N. Çelebi, Çev.), Ankara: Anı Yay.
• Furat, A. Z. (2017). 2002 Sonrası Türkiye'yi Tanı-mak/Tanımlamak: Batı Akademisinde İmamHatip Lisesi Algısı İ. Erdem vd. ((Ed.), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları (2/99-115). Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Genç, M. F. (2015). 2023 ve 2071 Türkiye’sinde İmam-Hatip Liseleri. Eğitime Bakış, 11(35), s. 19.24.
• Gözen, R. (2007). ABD'nin İmparatorluk Paradigması ve Hamleleri: Yanlış He-sap Bağdat'tan Döner (mi?). M. Türköne (Ed.), Siyasi, Tarihi, Dini ve Kültürel Boyut-larıyla İslam ve Şid-det..İstanbul: Ufuk Kitap, s. 157.188.
• Günay, Ü. (2014). Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayı.
• Gündüz, Ş. (2010). Küresel Sorunlar ve Din. Ankara: An-kara Okulu Yay.
• Güngör, E. (1996). İslâmın Bugünkü Meseleleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Gür, B. S. – Çelik, Z. - Bozgeyik, H. - Yurdakul, S. (2018). Eğitime Bakış 2018 İz-leme ve Değerlendirme Raporu. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• Gürtaş, A. (1999). Atatürk ve Din Eğitimi. Ankara: DİB Yayı.
• Güven, İ. (2014). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Yayı.
• Karaman, F. Toplumun Birliği ve Değerlerinin Korunma-sında İmam-Hatip Okullarının Önemi. İ Erdem vd. (Ed.), Gelece-ğin İnşasında İmam Hatip Okulları (s. I/173-186). Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Karaman, H. (1998). Laik Düzende Dini Yaşamak I. İstan-bul: İz Yay.
• Karaman, H. (2004). Türkiye’de İslamlaşma ve Önündeki Engelle. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yay.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yay.
• Keyifli, Ş. (2017). Dini İletişim Yeterliği Açısından Hitabet ve Mesleki Uygu-lamalar Dersi. İlhan Erdem vd. (Ed.), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları. (s. 2/239-252). Malatya: İnönü Ün. Yayı.
• Macit, M. Sosyal Medyada “İmam Hatipli” Temsilleri: Ko-lektif Bir Kimlik Söy-lemindeki Sosyal-Bilişsel İzdüşümler. Abdul-lah Özbolat - Mustafa Macit (Ed.), Kimlik ve Din (s. 107.126), Adana: Karahan Kitabevi.
• Mardin, Ş. (1992), Din ve İdeoloji. İstanbul: İletişim Yay.
• Meydan, H. (2017). Anlamlı Öğrenmenin Oluşumuna Katkı Açısından İmam-Hatip Okullarında Dinî, Akli ve Tecrübi İlimlerin Kardeşliği Üzerine Bir Değerlen-dirme. İlhan Erdem vd. (Ed.), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları (s. I/81-100). Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Okumuşlar, M. (2002). Fıtrattan Dine. Konya: Yediveren.
• Onat, H. (2007). İslam, Şiddet ve Terör”, Siyasi, Tarihi, Dini ve Kültürel Boyut-larıyla İslam ve Şiddet (s. 113-119). Mümtaz’er Türköne (Ed.), İstanbul: Ufuk Kitap. 113-119.
• Öcal, M. (2014). İmam-Hatip Liselerinde Din Eğitimi. Mustafa Köylü - Nurullah Altaş (Ed.), Din Eğitimi (s. 224-267), İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014, 224-267.
• Öcal, M. (2017). Türkiye'nin ve İslam Âleminin İnşasında Uluslararası ve Proje Anadolu İmam-Hatip Liselerinin Yeri ve Önemi. İlhan Erdem vd. (Ed.), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları (s. 2/13-45), Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Öz, N. (2015). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Din/İslam Ve Şiddet İlişkisini Algılayışı (Kilis 7 Aralık Üniversitesi Örneği). Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fa-kültesi Dergisi. 2(3), s. 135.187.
• Özbek, A. (2013). Din Eğitimi ile İlgili Temel Kavramlar. Mehmet Emin Ay (Ed.), Din Eğitimi ve Din Hizmetlerinde Reh-berlik. Ankara: Anadolu Ün. Yay.
• Özensel, E. – Akın, M. H.- Aydemir, Mehmet A. (ts.). Tür-kiye’de İmam Hatip Lisesi ve İmam Hatipliler Algısı. yy. TİMAV Türkiye İmam Hatipliler Vakfı.
• Öztürk, A. O. vd. (2012). İstanbul İstihdam Raporu (2008-2011). İstanbul: T. C. İstanbul Valiliği.
• Öztürk, K. (2017). Eğitimde Sivil Toplumun Yeri ve İmam Hatipler: İlim Yayma Cemiyeti Örneği. İlhan Erdem vd. (Ed.), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları (s. 2/190-193). Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Öztürk, M. Necati vd. (1981). Din Eğitimi Çalışma Grubu Raporu. Ankara: T. C. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Salur, H. (2009). Küresel Çağda Din ve Terör. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Saygılı, S. (2017). Türk Eğitim Sisteminde Gelenek ve Modernizm Arasında Özgün Bir Eğitim Modeli Olarak İmam- Hatip Okulları ve Felsefesi. İlhan Erdem vd. (Ed.), Geleceğin İn-şasında İmam Hatip Okulları. (s. I/65-79). Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Sayın, G. (2017).Fransa'da Müslüman Din Adamı Yetiştir-me Tartışmaları ve İmam Hatip Okulları Modeli. İlhan Erdem vd. (Ed.), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları. (s. 2/129-139). Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Silinir, M. (2015). ABD’nin İslam Algısı. İstanbul: Rağbet Yay.
• Sönmez, V. - Alacapınar, F. G. Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Ankara: Anı Yayıncılık, 2014 Suiçmez, H. 2009). Verimlilik-İstihdam İlişkisi. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yay.
• Tasa, M. - Bağcı, A. E. (2017). Faaliyet Alanlarında İmam-Hatip Okullarına Yer Veren Sivil Toplum Kuruluşları, Beklentiler ve Öneriler. İlhan Erdem vd.(Ed.), Gele-ceğin İnşasında İmam Ha-tip Okulları. (s. 2/143-163). Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Taylan, H. H. (2011). Televizyonla Yetişmek. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Toker, İ. - Özcan, C. (2017). Laiklik ve Sekülerleşme Bağ-lamında İmam Hatip Liselerinin Dünü, Bugünü, Yarını. Eskiyeni (35), s. 33.50.
• Tosun, C. (2004). “İki Binli Yıllarda Türkiye’de Din Öğre-timi: Bugünden Gele-ceğe”. Din Öğretiminde Yeni Yöntem Arayış-ları (Uluslararası Sempozyum, 28-30 Mart 2001-İstanbul). Anka-ra: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Tuğlu, N. (2009). Bireysel ve Aile İçi İlişkilerde İslam’ın Şiddet Karşıtlığı. İs-tanbul: Rağbet Yay.
• Uyanık, M. (2017). İmam-Hatip Liselerinin Vizyon ve Misyonu. İlhan Erdem vd (Ed.), Geleceğin İnşasında İmam- Hatip Okulları. (s.1/149-172). Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Ünsür, A. (1995). Kuruluşundan Günümüze İmam-Hatip Liseleri. İstanbul: Önder Yay.
• Ürkmez, A. (2017). Teröre Karşı Çözüm Odağı Olarak İmam-Hatipler: Hadis Temelli Bir Destek Programı Önerisi. İlhan Erdem vd. (Ed.), Geleceğin İnşasında İmam Hatip Okulları. (s. 1/447-461). Malatya: İnönü Ün. Yay.
• Vatandaş, S. (2014). Işid ve Türkiye’de Işid Tartışmaları. Bilgi Analiz, 1.
• Vergin, N. (1998). Türkiye’ye Tanık Olmak. İstanbul: Sa-bah Kitapları.
• Yıldırım, A. - Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yay.
• Yıldırım, E. İmam-Hatiplerin Üstlendiği Rol. Eğitime Bakış Dergisi 11(35), s. 54.56.
• Zengin, Z. S. (2014). Başlangıçtan Cumhuriyet Dönemine Din Eğitimi. Mustafa Köylü - Nurullah Altaş (Ed.), Din Eğitimi (s.23.79), İstanbul: Ensar Neşriyat.