EKZOJEN OBEZİTESİ OLAN ERGENLERE YÖNELİK PSİKO-EĞİTİM PROGRAMININ ETKİNLİĞİ: GELİŞTİRME VE PİLOT ÇALIŞMA

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 658 - 670, 30.09.2023

Mehmet Fatih Şiraz , Ali Eryılmaz

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1324001

Öz

Obezite dünya çapında önemli bir halk sağlığı sorunudur. Gıda kısıtlama yöntemleri genellikle tavsiye edilir, ancak obeziteye neden olan olumsuz davranış kalıpları değiştirilmezse etkileri sınırlı kalır. Bu çalışmada, obezite ile ilgili davranışsal tedavi geliştirme (ORBİT) modeli ile uyumlu olarak obezitesi olan ergenlerin olumsuz yeme (duygusal yeme, dürtüsel yeme, otomatik yeme) davranışlarını değiştirecek ve öznel iyi oluşlarını arttıracak müdahale programı geliştirme çalışması yürütmek hedeflendi. Araştırmada duygu düzenleme becerileri, öznel iyi oluş ve beden kitle indekslerinde (BKİ) değişimlerin test edilmesi için tek grup öntest-sontest tekrarlanan ölçüm tasarımı kullanıldı. Müdahale programına katılan katılımcıların yaşları 15-16 arasında değişen BMI ≥ 95. persentil olan 11 ergenden (kız= 6 %54; erkek= 5 %46) oluşmaktadır. Katılımcılara 15 haftalık psikoeğitim programı uygulanarak sonuçlar analiz edildi. Pilot çalışmanın sonuçları incelendiğinde; programa başlayan katılımcıların % 88 i programı tamamladı. Duygu düzenleme becerilerinde anlamlı düzeyde iyileşme görülürken ve öznel iyi oluşlarının arttığı görüldü. Ayrıca öntest-sontest BKİ anlamlı düzeyde azalma olduğu sonucuna ulaşıldı. Genel itibarıyla hazırlanan psikoeğitim programının ergenlerin obezite mücadelesinde hem uygulanabilir hem de etkili olduğu görülmektedir. Program Obezite gibi önemli bir halk sağlığı sorunu ile mücadelede yenilikçi ve kapsamlı bir yaklaşım olarak pratikte kullanılabilirliği vaat ediyor. Bu nedenle daha geniş örneklemler üzerinde de kullanılarak mevcut sonuçların desteklenmeye ihtiyacı vardır.

Anahtar Kelimeler

duygu düzenleme, ergenlik, obezite, sağlık psikolojisi

EFFECTIVENESS OF A PSYCHO-EDUCATION PROGRAM FOR ADOLESCENTS WITH EXOGENOUS OBESITY: DEVELOPMENT AND PILOT STUDY

Öz

Obesity is a substantial public health problem worldwide. Food restriction methods are generally advised as a remedy, but their effect remains limited if the negative behavioral patterns that cause obesity are not changed. The present study aimed to develop an intervention program, in line with The Obesity-Related Behavioral Intervention Trials (ORBIT) model for behavioral treatment development, to alter the negative eating behaviors (such as emotional eating, impulsive eating, and automatic eating) in adolescents with obesity and increase their subjective well-being. The investigation was based on a single-group pretest-posttest repeated measures design used to evaluate the changes in emotion regulation skills, subjective well-being, and body mass index (BMI). Participants in the intervention program consisted of 11 adolescents aged 15-16 years with a BMI ≥95th percentile (female=6; 54%, and male=5; 46%) and underwent a 15-week psycho-education program. The pilot study results showed that 88% of the participants completed the program with decreased emotion regulation difficulties and a significant increase in subjective well-being. Besides, BMI values showed a remarkable decrease concerning pretest and post-test values. Overall, the proposed psycho-education program can be considered applicable and effective against adolescent obesity, promising practical usability as an innovative and comprehensive approach to tackle the prominent health issue. Further studies with large samples are recommended to affirm the current results.

Anahtar Kelimeler

adolecent, emotion regulation, health psychology, obesity

Destekleyen Kurum

No funding was used for this study.

Teşekkür

First of all, while preparing the program, Prof. Dr. Mehmet Engin Deniz and Assoc. Prof. Dr. Durmuş Ümmet; Pediatric Endocrinology Clinic Chief Prof. Dr. Nihal Hatipoğlu; Finally, we would like to thank the adolescents and their families who participated in this project for their time and contributions.

Kaynakça

• Akıncı, A. (2021). Exogenous obesity. In F. Darendeliler, Z. Aycan, C. Kara, S. Özen & Eren, E. (Ed.). Child endocrinology and diabetes. (pp.1236–1250). Istanbul, Turkey: Istanbul Medical Bookstores.
• Aparicio, E., Canals, J., Arija, V., De Henauw, S., & Michels, N. (2016). The role of emotion regulation in childhood obesity: implications for prevention and treatment. Nutrition research reviews, 29(1), 17-29. https://doi.org/10.1017/S0954422415000153
• Bargh, J.A., & Chartrand, T.L. (1999). The unbearable automaticity of being. American Psychologist, 54(7), 462–479. https://doi.org/10.1037/0003-066X.54.7.462
• Becker, S., Rapps, N., & Zipfel, S. (2007). Psychotherapy in obesity--a systematic review. Psychotherapie, Psychosomatik, Medizinische Psychologie, 57(11), p420-427. https://doi.org/10.1055/s-2007-986202
• Berger, B.G. (2004). Subjective well-being in obese individuals: The multiple roles of exercise. Quest, 56(1), 50-76. https://doi.org/10.1080/00336297.2004.10491815
• Boutelle, K.N., Braden, A., Knatz-Peck, S., Anderson, L.K., & Rhee, K.E. (2018). An open trial targeting emotional eating among adolescents with overweight or obesity. Eating disorders, 26(1), 79-91. https://doi.org/10.1080/10640266.2018.1418252
• Böckerman, P., Johansson, E., Saarni, S.I., & Saarni, S.E. (2014). The negative association of obesity with subjective well-being: Is it all about health? Journal of Happiness Studies, 15, 857-867. https://doi.org/10.1007/s10902-013-9453-8
• Campagnolo, N., Johnston, S., Collatz, A., Staines, D., & Marshall‐Gradisnik, S. (2017). Dietary and nutrition interventions for the therapeutic treatment of chronic fatigue syndrome/myalgic encephalomyelitis: a systematic review. Journal of human nutrition and dietetics, 30(3), 247–259. https://doi.org/10.1111/jhn.12086
• Cohen J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. (2nd ed.) (pp. 77–83). Hillsdale, NJ: Lawrence Earlbaum Associates
• Cotter, E.W., Hornack, S.E., Fotang, J.P., Pettit, E., & Mirza, N.M. (2020). A pilot open-label feasibility trial is examining an adjunctive mindfulness intervention for adolescents with obesity. Pilot and Feasibility Studies, 6(1), 1-11. https://doi.org/10.1186/s40814-020-00621-1
• Crino, A., Greggio, N.A., Beccaria, L., Schiaffini, R., Pietrobelli, A., & Maffeis, C. (2003). Diagnosis and differential diagnosis of obesity in childhood. Minerva Pediatrica, 55(5), p461-470.
• Czajkowski, S.M., Powell, L.H., Adler, N., Naar-King, S., Reynolds, K.D., Hunter, C.M., … & Charlson, M. E. (2015). From ideas to efficacy: The ORBIT model for developing behavioral treatments for chronic diseases. Health Psychology, 34(10), 971–982. https://doi.org/10.1037/hea0000161
• Eryilmaz A. (2009). Development of adolescent subjective well-being scale. The journal of Turkish educational sciences, 7(4):975–989.
• Evers, C., Marijn Stok, F., & de Ridder, D.T. (2010). Feeding your feelings: Emotion regulation strategies and emotional eating. Personality and Social Psychology Bulletin, 36(6), 792-804. https://doi.org/10.1177/014616721037138