ENDÜSTRİ 5.0 VE DİJİTALLEŞEN TOPLUMLAR: YENİ BİR DEVRİMİN EŞİĞİNDE TÜRKİYE

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 178 - 192, 30.03.2025

Ahmet Kasap

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1620668

Öz

Endüstri 5.0, teknolojiyi insan merkezli bir yaklaşımla birleştirerek sürdürülebilirlik, dayanıklılık ve toplumsal refah hedeflerini ön planda tutan yeni bir endüstriyel paradigma olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, Endüstri 5.0’ın temel özellikleri, teknolojik altyapısı ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler üzerindeki potansiyel etkileri incelenmiştir. Araştırma; yapay zekâ, nesnelerin interneti, dijital ikizler ve işbirliği robotları gibi teknolojilerin insan yaratıcılığı ve empatisiyle birleşerek üretim süreçlerini nasıl dönüştürebileceğini vurgulamaktadır. Bunun yanı sıra, dijital altyapının güçlendirilmesi, eğitim reformları, AR-GE yatırımları ve çevresel sürdürülebilirlik politikalarının bu dönüşüm sürecindeki kritik önemi tartışılmıştır. Çalışmanın bulguları, Endüstri 5.0’ın sadece ekonomik büyümeyi değil, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirlik ve toplumsal refahı da artırabilecek bir fırsat sunduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, Türkiye’nin Endüstri 5.0’a uyum sağlayabilmesi için kapsamlı bir stratejik planlama gerekliliği ortaya koyulmuş ve bu doğrultuda çeşitli politika önerileri sunulmuştur. Bu öneriler, ülkenin dijital dönüşüm sürecini hızlandırmak ve rekabet gücünü artırmak için bir yol haritası niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler

Endüstri 5.0, Dijital Dönüşüm, Yapay Zeka, Sürdürülebilir Endüstri.

Etik Beyan

Etik beyan edilecek konu yok.

Destekleyen Kurum

Yok.

Teşekkür

yok.

INDUSTRY 5.0 AND DIGITALIZING SOCIETIES: TURKEY ON THE BRINK OF A NEW REVOLUTION

Öz

Industry 5.0 is a novel industrial paradigm that integrates technology with a human-centric approach, emphasizing sustainability, resilience, and social well-being. This study analyzes the fundamental characteristics, technological framework, and prospective effects of Industry 5.0 on developing nations, including Turkey. The study emphasizes how technology such as artificial intelligence, the Internet of Things, digital twins, and collaborative robots may revolutionize manufacturing processes by merging human creativity and empathy. The significance of improving digital infrastructure, implementing educational reforms, investing in research and development, and promoting environmental sustainability policies in this change process is addressed. The results indicate that Industry 5.0 has a prospect for both economic expansion and the enhancement of environmental sustainability and social welfare. The study underscores the imperative of thorough strategic planning for Turkey to transition to Industry 5.0 and offers several policy recommendations accordingly. These ideas function as a blueprint to expedite the nation's digital transition and improve its competitive advantage.

Anahtar Kelimeler

Industry 5.0, Digital Transformation, Artificial Intelligence, Sustainable Industry.

Etik Beyan

Etik beyan edecek konu yok

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

• Akundi, A., Euresti, D., Luna, S., Ankobiah, W., Lopes, A., & Edinbarough, I. (2022). State of Industry 5.0—Analysis and Identification of Current Research Trends. Applied System Innovation, 5(1), 27. https://doi.org/10.3390/asi5010027
• Akyol, S., & Metin, U. (2021). Türkiye’de İmalat Sanayi İşgücü Verimliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Verimlilik Dergisi, 56(3), 35-47. https://doi.org/10.51551/verimlilik.614695
• Al Faruqi, U. (2019). Future Service in Industry 5.0. Jurnal Sistem Cerdas, 2(1), 67–79.
• Avşar, İ. İ. (2018). Endüstri 4.0 yorumu: Toplum 5.0. AL-FARABI 2nd International Congress on Social Sciences, Book of Full Texts, 510-513. Gaziantep, Turkey.
• Babkin, A. V., Fedorov, A. A., Liberman, I. V., & Klachek, P. M. (2021). Industry 5.0: Concept, formation and development. Russian Journal of Industrial Economics, 14(4), 375–395. https://doi.org/10.17073/2072-1633-2021-4-375
• Barata, J., & Kayser, I. (2023). Industry 5.0 – Past, Present, and Near Future. Procedia Computer Science, 219, 778–788. https://doi.org/10.1016/j.procs.2023.01.351
• Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2014). The Second Machine Age: Work, Progress, and Prosperity in a Time of Brilliant Technologies. W.W. Norton & Company.
• Büyükgöze, S., & Dereli, E. (2020). Toplum 5.0 ve dijital sağlık. AL-FARABI 2nd International Congress on Social Sciences, Full Texts Book, 1-10. Gaziantep, Türkiye. https://www.researchgate.net/publication/339091615
• Canbay, P., & Demircioğlu, Z. (2021). Endüstri 5.0’a Doğru: Zeki Otonom Sistemlerde Etik ve Ahlaki Sorumluluklar. Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 12(45), 107-120. https://doi.org/10.5824/ajite.2021.02.006.x
• Coelho, P., Bessa, C., Landeck, J., & Silva, C. (2023). Industry 5.0: The arising of a concept. Procedia Computer Science, 217, 1137–1144. https://doi.org/10.1016/j.procs.2022.12.312
• De Giovanni, P. (2023). Sustainability of the metaverse: A transition to Industry 5.0. Sustainability, 15(7), 6079. https://doi.org/10.3390/su15076079
• DPT. (2023). FATİH Projesi raporu. T.C. Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları.
• Duman, M. C., & Akdemir, B. (2022). A study to determine the effects of industry 4.0 technology components on organizational performance. Technological Forecasting and Social Change, 167, 120615. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2021.120615
• Ghobakhloo, M., Iranmanesh, M., Morales, M. E., Nilashi, M., & Amran, A. (2023). Actions and approaches for enabling Industry 5.0-driven sustainable manufacturing. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 30(3), 1473–1494. https://doi.org/10.1002/csr.2431
• Grabowska, S., Saniuk, S., & Gajdzik, B. (2022). Industry 5.0: Improving humanization and sustainability of Industry 4.0. Scientometrics, 127(8), 3117–3144. https://doi.org/10.1007/s11192-022-04370-1
• Gomathi, L., Mishra, A. K., & Tyagi, A. K. (2023). Industry 5.0 for Healthcare 5.0: Opportunities, Challenges and Future Research Possibilities. Proceedings of the 7th International Conference on Trends in Electronics and Informatics (ICOEI 2023), 204–213.
• Golovianko, M., Terziyan, V., Branytskyi, V., & Malyk, D. (2023). Industry 4.0 vs. Industry 5.0: Co-existence, transition, or a hybrid. Procedia Computer Science, 217, 102-113. https://doi.org/10.1016/j.procs.2022.12.206
• Huang, S., Wang, B., Li, X., Zheng, P., Mourtzis, D., & Wang, L. (2022). Industry 5.0 and Society 5.0—Comparison, complementation and co-evolution. Journal of Manufacturing Systems, 64, 424-428. https://doi.org/10.1016/j.jmsy.2022.07.010
• Kasinathan, P., Pugazhendhi, R., Elavarasan, R. M., Ramachandaramurthy, V. K., Ramanathan, V., Subramanian, S., Kumar, S., Nandhagopal, K., Raghavan, R. R. V., Rangasamy, S., Devendiran, R., & Alsharif, M. H. (2022). Realization of Sustainable Development Goals with Disruptive Technologies by Integrating Industry 5.0, Society 5.0, Smart Cities and Villages. Sustainability, 14(22), 15258. https://doi.org/10.3390/su142215258
• Leng, J., Sha, W., Wang, B., Zheng, P., Zhuang, C., Liu, Q., Wuest, T., Mourtzis, D., & Wang, L. (2022). Industry 5.0: Prospect and retrospect. Journal of Manufacturing Systems, 65, 279-295. https://doi.org/10.1016/j.jmsy.2022.09.017
• Maddikunta, P. K. R., Pham, Q.-V., Prabadevi, B., Deepa, N., Dev, K., Gadekallu, T. R., Ruby, R., & Liyanage, M. (2022). Industry 5.0: A survey on enabling technologies and potential applications. Journal of Industrial Information Integration, 26, 100257. https://doi.org/10.1016/j.jii.2021.100257
• Moor, J. (2009). Four kinds of ethical robots. Philosophy Now, 15.
• Mukherjee, A. A., Raj, A., & Aggarwal, S. (2023). Identification of barriers and their mitigation strategies for industry 5.0 implementation in emerging economies. International Journal of Production Economics, 257, 108770. https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2023.108770
• Nahavandi, S. (2019). Industry 5.0—A human-centric solution. Sustainability, 11(16), 4371. https://doi.org/10.3390/su11164371
• Özden, A. T. (2022). 1.0’dan 5.0’a Dünya: Web, Pazarlama, Endüstri ve Toplum. Journal of Business in The Digital Age, 5(1), 29-44. https://doi.org/10.46238/jobda.1003371
• Pizoń, M., & Gola, A. (2023). Human–Machine Relationship—Perspective and Future Roadmap for Industry 5.0 Solutions. Machines, 11, 203. https://doi.org/10.3390/machines11020203
• Saraçel, N., & Aksoy, I. (2020). Toplum 5.0: Süper Akıllı Toplum. Social Sciences Research Journal, 9(2), 26-34.
• Tapscott, D. & Tapscott, A. (2016) Blockchain Revolution: How the Technology behind Bitcoin Is Changing Money, Business, and the World. Penguin, New York.
• Topsakal, Y., Yüzbaşıoğlu, N., Çelik, P., & Bahar, M. (2018). Turizm 4.0 - Turist 5.0: İnsan devriminin neden endüstri devrimlerinden bir numara önde olduğuna ilişkin bir bakış. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 1(2), 1-11.
• TÜİK. (2023). Türkiye İstatistik Kurumu. (2023). Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri İstatistikleri, 2023. Retrieved from https://data.tuik.gov.tr/.
• Xu, X., Lu, Y., Vogel-Heuser, B., & Wang, L. (2021). Industry 4.0 and Industry 5.0—Inception, conception and perception. Journal of Manufacturing Systems, 61, 530-535. https://doi.org/10.1016/j.jmsy.2021.10.006
• Zengin, Y., & Zengin, R. B. (2022). Endüstri 5.0 Döneminde Pazarlamaya Dair Genel Bir Bakış. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 111-138.