KNOWLEDGE LEVELS OF UNIVERSITY STUDENTS' GENETICALLY MODIFIED PRODUCTS: THE CASE OF EGE UNIVERSITY

Yıl 2018, 18. EYİ Özel Sayısı, 67 - 76, 16.01.2018

Kenan Çiftçi , Mustafa Terin

https://doi.org/10.18092/ulikidince.354519

Cited By: 1

Öz

The
aim of this study is to determine the level of knowledge and consciousness of
the university students about the genetically modified products and the
socio-demographic and behavioral factors affecting them. The main material of
the study consisted of 190 questionnaires calculated using proportional sample size formula.
The study sample size was determined taking into account the 90 % confidence
interval and the 10 % error margin. Data of the socio-demographic structure
obtained from the questionnaires are summarized as descriptive statistics. In
addition, factors affecting students' knowledge and consciousness about
genetically modified products were analyzed using limited dependent variable
regression model Probit estimation method. The students who participated in the
survey were 63,7 % male and 36,3 % female. Out of students, 44,7 %, 19,5 % and 35,8
% were educated in science, health and social sciences faculties, respectively.
 The age of participants ranged from 18 to
30, with an average age of 21,8. According to the results of the probit
regression model, there was a positive relationship between the students’ correct
definition of the GMO and their montly income and their preferences of the
healthy diets to overcome hungry. However, there was a negative relationship
between the students’ correct definition of the GMO and their regular eating at
home and thinking that GMO products were produced in Turkey. The results of the
research showed that the socio demographic and behavioral characteristics of
the students significantly affected their level of knowledge about GMO
products. However, it can be said that the level of knowledge and consciousness
that students have about GMO products does not turn into behavior, but this
situation is only in the level of awareness.

Anahtar Kelimeler

University Student, Genetically Modified Products, Probit Model

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ÜRÜNLER KONUSUNDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ: EGE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Öz

Bu
çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş ürünler
konusundaki bilgi ve bilinç düzeyleri ile bunları etkileyen sosyo demografik ve
davranışsal faktörleri belirlemektir. Araştırmanın ana materyali, oransal
örnekleme yöntemi kullanılarak hesaplanan 190 adet anketten oluşmaktadır. Örnek
hacmi % 90 güven aralığı ve % 10 hata payı dikkate alınarak belirlenmiştir.
Anketlerden elde edilen sosyo demografik yapıya ait veriler tanımlayıcı
istatistikler şeklinde özetlenmiştir. Yanı sıra, öğrencilerin genetiği
değiştirilmiş ürünler konusundaki bilgi ve bilinç düzeylerine etki eden
faktörler sınırlı bağımlı değişken regresyon modeli Probit tahmin yöntemi
yardımı ile analiz edilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin % 63,7’si
erkek, % 36,3’ü kadındır. Öğrencilerin  %
44,7’si fen, % 19,5’i sağlık ve % 35,8’i sosyal bilimler fakültelerinde eğitim
görmektedir. Katılımcıların yaşı 18 ile 30 arasında değişmekte olup, ortalama
yaş 21,8 olarak bulunmuştur. Probit regresyon model sonuçlarına göre,
öğrencinin aylık geliri ve açlığını gidermek için sağlıklı gıdaları tercih
etmesi ile GDO’yu doğru tanımlama arasında pozitif bir ilişki vardır. Ancak,
evde düzenli yemek yeme, Türkiye’de GDO’lu ürünlerin üretildiğini düşünme ile
GDO’yu doğru tanımlama arasında negatif bir ilişki mevcuttur. Araştırma
sonuçları, öğrencilerin sosyo demografik ve davranışsal özelliklerinin GDO’lu
ürünler hakkındaki bilgi düzeylerini önemli ölçüde etkilediğini göstermiştir.
Fakat, öğrencilerin GDO’lu ürünler hakkında sahip oldukları bilgi ve bilinç
düzeylerinin davranışa dönüşmediği, bu durumun sadece farkındalık boyutunda
kaldığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Üniversite Öğrencisi, GDO

Kaynakça

• Abacı, Z.M. ve Abacı, Z.T. (2014). İnönü Üniversitesi Biyoloji ve Gıda Mühendisliği Bölümü Öğrencilerinde Genetiği Değiştirilmiş Organizma Bilinci ve Bilgi Düzeyi. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. 4(2): 31-37, Iğdır.
• Al-jebreen, D.H. (2010). Perceptions and Attitudes of Riyadh University Students Towards Prod-ucts Derived from Genetically Modified Crops in Saudi Arabia. Pakistan Journal of Biologi-cal Sciences 13(1), 28-33.
• Algan, G. (2012). Genetik Modifikasyon Sonucu Elde Edilen Bitkisel Besin Tüketiminde Tüketici Tu-tum ve Davranışları. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt 2, 873-876, Konya.
• Anonim, (2000). Applied Categorical and Nonnormal Data Anal. Erişim adresi: www.gseis.ucla.edu.
• Anonim, (2006). State Data Analysis Examples Probit Regression. Erişim adresi: www.ats.ucla.edu/stat.
• Bici, İ. (2010). Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ve Biyogüvenlik Kavramları İle İlgili Öğrencilerin Bilgi Düzeylerinin ve Tutumlarının Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çiçekçi, O. (2008). İlköğretim Okullarında Görevli Öğretmenlerin Transgenik Ürünler (GDO) Ko-nusundaki Bilgilerinin ve Görüşlerinin Belirlenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demir, A. ve Pala, A. (2007). Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara Toplumun Bakış Açısı. Hayvansal Üretim 48(1): 33-43.
• Dowson, V. and Schibeci, R. (2003). Western Australian High School Students' Attitudes Towards Biotechnology Processes. Journal of Biological Education 38(1), 7-12.
• Erdal, H., Yalınız, F., Çallı, A. ve Yavuz, H. (2016). Tüketicilerin Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara Yönelik Bilgi Durumları ve Tutumları, Tokat ili Örneği. XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt1, 605-612, Isparta.
• Erdoğan, S. (2013). Trabzon İlinde Çalışmakta Olan Diyetisyen, Gıda ve Ziraat Mühendislerinin Ge-netiği Değiştirilmiş Organizmalar Hakkındaki Bilgi Düzeyleri ve Tutumları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Trabzon
• Gujarati, D. N. (2005). Temel Ekonometri. Yayıncılık Dağıtım, İstanbul, 540-578 s.
• Hansen, E. and Laureni, A.N. (2003). Attitudes of Brezilian Undergraduate Students Towards Ge-netic Engineering and Genetically Engineered Products. Eubios Journal of Asian and In-ternational Bioethics 13, 137-139.
• Karlı, B., Bilgiç, A. ve Miran, B. (2008). Türkiye’de Tüketicilerin Genetiği Değiştirilmiş Gıdaları Algı-lamaları ve Bu Gıdaların Etiketlenmesi İçin Ödeme İstekliliği, VIII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Bildirileri (Gıda Pazarlaması), 225-237, Bursa.
• Kaynar, P. (2009). Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmalar (GDO)’a Genel Bir Bakış. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 66(4): 177-185.
• Kaya, E., Gürbüz, H. ve Derman, M. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Gıda Ürünlerine Bakışı. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. 2(3): 55-60, Iğdır.
• Koçak, N., Türker, T., Kılıç, S. ve Hasde, M. (2010). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi 52, 198-204.
• Koçyiğit, A. (2015). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) ve Ürünleri Konusunda Bilgi Düzeyleri, Öz Yeterlik İnançları, Tutum ve Risk Algılarının Belir-lenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Miran, B. (2003). Temel İstatistik. Ege Üniversitesi matbaasi, İzmir.
• Newbold, P. (1995). Statistics For Business and Economics. Prentice Hall International Editions.
• Oraman, Y., Yılmaz, E. ve İnan, İ.H. (2010). Tüketicilerin Genetiği Değistirilmis Gıdalara lişkin Düşün-celeri ve Sağlık Hakkındaki Endiseleri: Tekirdağ İli Örneği. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt2, 1013-1019, Şanlıurfa.
• Prokop, P., Lešková, A., Kubiatko, M. and Diran, C. (2007). Slovakian Students’ Knowledge of and Attitudes Toward Biotechnology. International Journal of Science Education 29(7), 895-907.
• Uşak, M., Erdoğan, M., Prokop, P. and Ozel, M. (2009). High School and University Students’ Knowledge and Attitudes Regarding Biotechnology. Biochemistry and Molecular Biology Education 37(2), 123-130.
• Uzunkol, E. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara (GDO) İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 94-101.
• Yıldız, S.T. ve Mazak, O. (2011). Ege Üniversitesi Öğrencilerinin Organik Ürün ve GDO’suz Ürün Bi-linci ve Geleceğe Dönük Tüketim Potansiyelinin Belirlenmesi (Yayımlanmamış Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, 48s, İzmir.
• Yılmaz, İ. ve Yılmaz, E. (2012). GDO Yoksulluk İçin Çözüm mü? Sağlık İçin Tehdit mi? 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt 1, 499-500, Konya.