İŞ TATMİNİNİN İŞ PERFORMANSINA ETKİSİNDE ÇALIŞMAYA TUTKUNLUĞUN ARACI ROLÜ: SATIŞ VE PAZARLAMA SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, 17. UİK Özel Sayısı, 389 - 402, 04.07.2018

Safiye Şahin , Bilal Çankır

https://doi.org/10.18092/ulikidince.431440

Cited By: 9

Öz

Bu araştırmanın amacı iş tatmininin iş
performansına etkisinde çalışmaya tutkunluğun aracılık rolü etkisini
incelemektir. Araştırmanın örneklemini İstanbul’da satış ve pazarlama
sektöründe çalışan 344 kişi oluşturmuştur. Veriler 2017 yılı içerisinde
çevrimiçi anket formu aracılığıyla toplanmıştır. İş tatmini boyutu, Büte’nin
(2011) çalışmasından alınan 5 soru ile ölçülmüştür. Çalışmaya tutkunluk
boyutunu ölçmek için ise Utrech Çalışmaya Tutkunluk Ölçeği (UWES-3) kullanılmıştır.
İş performansı boyutu ise Kirkman
ve Rosen (1999) tarafından geliştirilen ve Çöl (2011) tarafından Türkçeye
uyarlanan ölçek ile ölçülmüştür.
Araştırma modelinin test edilmesinde bir yapısal eşitlik analizi programı olan
AMOS 22 kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, satış ve pazarlama
sektöründe çalışanların iş tatmini düzeyleri 2,23±0,84 ile düşük düzeydedir.
Çalışmaya tutkunluk düzeyleri ise 2,12±0,9 ile iş tatminine yakın ve düşük
düzeydedir. Çalışanların iş performansları düzeyleri de 1,99±0,78 ile düşük
düzeydedir. Sonuç olarak, iş tatmininin iş performansı üzerindeki etkisinde
çalışmaya tutkunluğun tam aracı rolü olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

iş tatmini, çalışmaya tutkunluk, iş performansı

Kaynakça

• Bakker, A. B. ve Leither, M. P. (2010). Where To Go From Here: Integration and Future Research on Work Engagement. Bakker, A. B. ve M. P. Leither (Ed.). Work Engagement: A Handbook of Essential Theory and Research. Psychology Press, p. 187. (s. 181-198).
• Bakker, A. B., M. Tims, ve D. Derks. (2012). Proactive Personality and Job Performance: The Role of Job Crafting and Work Engagement. Human Relations, 65(10), 1359-1378.
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The Moderator–Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Ang, S., Van Dyne, L., ve Begley, T. M. (2003). The Employment Relationships of Foreign Workers versus Local Employees: A Field Study of Organizational Justice, Job Satisfaction, Performance, and OCB. Journal of Organizational Behavior, 24(5), 561-583.
• Bakalcı, H. (2010). İşe Gönülden Adanma ve İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları Arasındaki İlişki ve Bir Örnek Olay, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bakker, A. B., Demerouti, E., ve Lieke, L. (2012). Work Engagement, Performance, and Active Learning: The Role of Conscientiousness. Journal of Vocational Behavior, 80(2), 555-564.
• Bakker, A. B., Tims, M., ve Derks, D. (2012). Proactive Personality and Job Performance: The Role of Job Crafting and Work Engagement. Human Relations, 65(10), 1359-1378.
• Bateman, T. S., ve Organ, D. W. (1983). Job Satisfaction and The Good Soldier: The Relationship between Affect and Employee “Citizenship”. Academy of Management Journal, 26(4), 587-595.
• Bowling, N. A. (2007). Is The Job Satisfaction–Job Performance Relationship Spurious? A Meta-Analytic Examination. Journal of Vocational Behavior, 71(2), 167-185.Büte, M. (2011). Kayırmacılığın Çalışanlar Üzerine Etkileri ile İnsan Kaynakları Uygulamaları İlişkisi: Türk Kamu Bankalarına Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 383-404.
• Cho, J., Laschinger, H. S., ve Wong, C. (2006). Workplace Empowerment, Work Engagement and Organizational Commitment of New Graduate Nurses. Nursing Leadership-Academy of Canadian Executive Nurses-, 19(3), 43-60.
• Christian, M. S., Garza, A. S., ve Slaughter, J. E. (2011). Work Engagement: A Quantitative Review and Test of Its Relations with Task and Contextual Performance. Personnel Psychology, 64(1), 89-136.
• Çankır, B. (2016a). Çalışmaya Tutkunluk ve Tükenmişliğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerinde Etkisi ve Bir Uygulama (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çankır, B. (2016b). Çalışmaya Tutkunluğun Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkisi ve Bir Araştırma. Journal of International Social Research, 9(47), 776-781.
• Çekmecelioğlu, H. G. (2005). Örgüt İkliminin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(2), 23-39.Çöl, G. (2011). Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• Demerouti, E., Bakker, A. B. Nachreiner F. ve Schaufeli, W. B. (2001a). The Job Demands - Resources Model of Burnout. Journal of Applied Psychology. 86(3), 499-512.
• Demerouti, E., A. B. Bakker, J. Jonge, P. PM Janssen, ve W. B. Schaufeli. (2001b). Burnout and Engagement at Work as a Function of Demands and Control. Scandinavian Journal of Work, Enviroment ve Health. 2(4), 279-286.
• Demerouti, E. ve Cropanzano, R. (2010). From Thought to Action: Employee Work Engagement and Job Performance. In A. B. Bakker & M. P. Leiter (Eds.), Work Engagement: A Handbook of Essential Theory and Research (pp. 147–163). New York: Psychology Press. Dollard, M. F., ve Bakker, A. B. (2010). Psychosocial Safety Climate as A Precursor to Conducive Work Environments, Psychological Health Problems, and Employee Engagement. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83(3), 579-599.
• Eryılmaz, A., ve Doğan, T. (2012). Subjective Well-being at Work: Investigating of Psychometric Properties of Utrecht Work Engagement Scale. Journal of Clinical Psychiatry, 15(1), 49-55.
• Gürbüz, S., ve Yüksel, M. (2011). Çalışma Ortamında Duygusal Zekâ: İş Performansı, İş Tatmini, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Bazı Demografik Özelliklerle İlişkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(2), 174-190.
• Hakanen, J. J., Bakker, A. B., ve Schaufeli, W. B. (2006). Burnout and Work Engagement among Teachers. Journal of School Psychology, 43(6), 495-513.Halbesleben, J. R., ve Wheeler, A. R. (2008). The Relative Roles of Engagement and Embeddedness in Predicting Job Performance and Intention To Leave. Work & Stress, 22(3), 242-256.
• Høigaard, R., Giske, R., ve Sundsli, K. (2012). Newly Qualified Teachers’ Work Engagement and Teacher Efficacy Influences on Job Satisfaction, Burnout, and The Intention to Quit. European Journal of Teacher Education, 35(3), 347-357.
• İşcan, Ö. F. ve Sayın, U. (2010). Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.İşcan, Ö. F. ve Timuroğlu, M. K. (2007). Örgüt Kültürünün iş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 119-135.
• Judge, T. A. ve Bono, J. E. (2001). Relationship of Core Self-evaluations Traits—Self-esteem, Generalized Self-efficacy, Locus of Control, and Emotional Stability—with Job Satisfaction and Job Performance: A Meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 86(1), 80-92.
• Keleş, S. (2014). Aile Şirketlerinde Y Jenerasyonunun Öz Yeterlilik Algısı ve İşe Adanmışlık İlişkisi. Vizyoner Dergisi, 5(11), 95-109.
• Keser, A. ve Yılmaz, G. (2009). “İşe Bağlanma (Engagement)”, İçinde: Çalışma Yaşamında Davranış: Güncel Konular, (Ed:Keser, A., Yılmaz, G. ve Yürür, S.). Umuttepe Yayınları: Kocaeli.
• Kline, P. (2015). A Handbook of Test Construction (Psychology Revivals): Introduction to Psychometric Design. Routledge.
• Kirkman, B. L., ve Rosen, B. (1999). Beyond Self-management: Antecedents and Consequences of Team Empowerment. Academy of Management Journal, 42(1), 58-74.
• Lin, C. P. (2010). Modeling Corporate Citizenship, Organizational Trust, and Work Engagement Based on Attachment Theory. Journal of Business Ethics, 94(4), 517-531.
• Locke, E. A. (1969). What is Job Satisfaction?. Organizational Behavior and Human Performance, 4(4), 309-336.
• Lorente, L., Salanova, M., Martinez, I. M. ve Vera, M. (2014). How Personel Resources Predict Work Engagement and Self-rated Performance Among Construction Workers: A Social Cognitive Perspective. International Journal of Pychology. 49(3), 200-207.
• Luthans, F. (1995). Organizational Behavior, (3. Ed.). Mc. Graw Hill Publishing: New York.
• Othman, N., ve Nasurdin, A. M. (2013). Social Support and Work Engagement: A Study of Malaysian Nurses. Journal of Nursing Management, 21(8), 1083-1090.
• Ouweneel, E., Le Blanc, P. M., ve Schaufeli, W. B. (2013). Do-It-Yourself: An Online Positive Psychology Intervention to Promote Positive Emotions, Self-efficacy, and Engagement at Work. Career Development International, 18(2), 173-195.
• Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., ve Boulian, P. V. (1974). Organizational Commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal of applied psychology, 59(5), 603.
• Rich, B. L., J. A. Lepine, ve E. R. Crawford. (2010). Job Engagement: Antecedents and Effects on Job Performance. Academy of Management Journal. 53.3, 617-625.Rothmann, S. (2008). Job Satisfaction, Occupational Stress, Burnout and Work Engagement as Components of Work-related Wellbeing. SA Journal of İndustrial Psychology, 34(3), 11-16.
• Salanova, M., Agut, S., ve Peiró, J. M. (2005). Linking Organizational Resources and Work Engagement to Employee Performance and Customer Loyalty: The Mediation of Service Climate. Journal of Applied Psychology, 90(6), 1217.
• Salanova, M., Lorente, L., Chambel, M. J., ve Martínez, I. M. (2011). Linking Transformational Leadership to Nurses’ Extra‐role Performance: The Mediating Role of Self‐efficacy and Work Engagement. Journal of Advanced Nursing, 67(10), 2256-2266.
• Schaufeli, W. B., Salanova, M., González-Romá, V., ve Bakker, A. B. (2002). The Measurement of Engagement and Burnout: A Two Sample Confirmatory Factor Analytic Approach. Journal of Happiness Studies, 3(1), 71-92.
• Schaufeli, W. B., Taris, T. W., ve Van Rhenen, W. (2008). Workaholism, Burnout, and Work Engagement: Three of A Kind or Three Different Kinds of Employee Well‐Being?. Journal of Applied Psychology, 57(2), 173-203.
• Schaufeli, W. B., Shimazu, A., Hakanen, J., Salanova, M., ve De Witte, H. (2017). An Ultra-Short Measure for Work Engagement: The UWES-3 Validation Across Five Countries. European Journal of Psychological Assessment.
• Schneider, B., ve Snyder, R. A. (1975). Some Relationships Between Job Satisfaction and Organization Climate. Journal of Applied Psychology, 60(3), 318.
• Skaalvik, E. M., ve Skaalvik, S. (2014). Teacher Self-efficacy and Perceived Autonomy: Relations with Teacher Engagement, Job Satisfaction, and Emotional Exhaustion. Psychological Reports, 114(1), 68-77.
• TDK, (2018). Erişim Adresi: http://www.tdk.gov.tr
• Tett, R. P., ve Meyer, J. P. (1993). Job Satisfaction, Organizational Commitment, Turnover Intention, and Turnover: Path Analyses Based on Meta‐Analytic Findings. Personnel Psychology, 46(2), 259-293.
• Turgut, T. (2010). “Çalışmaya Tutkunluk”, İçinde: Kurumlarda İyilik de Var. (Ed: G. İslamoğlu), ss.57-89, Ankara: Nobel.
• Turgut, T. (2011). Çalışmaya Tutkunluk: İş Yükü, Esnek Çalışma Saatleri, Yönetici Desteği ve İş-Aile Çatışması İle İlişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 155-179.
• Warr, P., ve Inceoglu, I. (2012). Job Engagement, Job Satisfaction, and Contrasting Associations with Person–Job Fit. Journal of Occupational Health Psychology, 17(2), 129-138.
• Yumuşak, S., Özafşarlıoğlu, Ö. G. S., ve Yıldız, H. (2013). İş Tatmini ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Uşak Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 4(2), 56-79.