BİREYSEL FİNANSAL KARARLARDA ZİHİNSEL ÖN YARGILARIN ETKİSİ: MENTAL MUHASEBE

Yıl 2018, 17. UİK Özel Sayısı, 717 - 730, 04.07.2018

Murat Atik , Bülent Yılmaz , Yaşar Köse

https://doi.org/10.18092/ulikidince.434349

Cited By: 4

Öz

Zihinsel muhasebe, bireyin finansal faaliyetlerini değerlendirmede kullandığı bilişsel ve duyuşsal işlemleri-dir. Zihinsel muhasebe de insanlar tamamen zihinlerinde yaratmış olduğu farklı kategorilere göre finansal karar verme eğiliminde olmaktadır. Verilen kararlar birey tarafından rasyonel olarak gözükse de bazı karar-ların zihinde yaratılan farklı kategorilere yerleştirilmesi sebebiyle yanıltıcı durumların doğmasına sebep ola-bilmektedir. Zihinsel muhasebenin farkında olunmaz ise verilecek finansal kararlarda farkında olmadan hata yapılması ve zarar görülmesi gibi olumsuz sonuçlarla karşı karşıya kalınabilecektir. Çalışmanın amacını in-sanların finansal karar verirken maruz kaldıkları zihinsel önyargıları ortaya koymak ve bilişsel hataların karar alma süreçlerine etkisini incelemektir. Bu amaçla 55 kişiye zihinsel muhasebe ile ilgili kararların bazılarını ölçebilmek için18 sorudan oluşan bir senaryo uygulanmıştır. Sonuçta bireylerin finansal olayları değerlendi-rirken olayların sonuçlarına göre değil iki temel mental hesap üzerinden kararlarını aldıkları, bireysel yatı-rımcıların kazanç durumunda riskten kaçan, kayıp durumunda ise riski seven bir tutum içinde oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mental Muhasebe, Finansal Ön Yargılar, Hüristik

Kaynakça

• Büyükmirza, K. (2012). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, Gazi Kitabevi, 17.Baskı, Ankara, 26-27.
• Heath, C. ve Soll, J. (1996). Mental Budgeting And Consumer Decisions, Journal of Consumer Re-search, 23, 40–52.
• Kahneman, D. ve Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An analysis of decision under risk.Econometrica: Journal of the Econometric Society, 263-291.
• Loureıro, Y.K., Haws, K.L. (2015). Positive Affect and Malleable Mental Accounting: An Investiga-tion of the Role of Positive Affect in Flexible Expense Categorization and Spending, Psyc-hology & Marketing, Volume 32, Issue 6, 670–677.
• Prelec, D., ve Loewenstein, G. (1998). The Red And The Black: Mental Accounting Of Savings And Debt, Marketing Science, 17, 4–27.
• Sullivan, K. (1997). Corporate Managers’ Risky Behavior: Risk Taking or Avoiding? Journal of Finan-cial and Strategic Decisions, 10(3), 63-74.
• Süer, Ö. (2007). Yatırım Kararlarında Alınan Risk Düzeyinin Belirlenmesine İlişkin Ampirik Bir Çalış-ma, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 7, Sayı 28, 97-105.
• Tekin, B. (2016). Beklenen Fayda ve Beklenti Teorileri Bağlamında Geleneksel Finans Davranışsal Finans Ayrımı, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies 2/4, 75-107 THALER, R. H. (1999). Mental Accounting Matters. Journal of Behavioral Decision Making, 12(3), 183-206.
• The College Investor (2018). “8 Examples Of Mental Accounting and How to Avoid Them”, Erişim Adresi https://thecollegeinvestor.com/8748/examples-of-mental-accounting/, 10.01.2018.
• Vedantam, S. (2007). “Mental Accounting”, Washington Post, http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/05/19/ AR2007051900316.html, 10.01.2018.