YEREL YÖNETİMLERDE ÇOCUK HAKLARINA DUYARLI BÜTÇELEME: ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Sayı: C-iasoS 2022 Özel Sayısı, 101 - 116, 30.03.2023

Gamze Yıldız Şeren , Osman Geyik

https://doi.org/10.18092/ulikidince.1247376

Öz

Bu çalışmada çocuk haklarının yerel yönetimlerdeki mali yansımaları bütçe temelinde incelenmiştir. Çocukların gelişiminin sağlıklı olmasının ülkelerin gelişimi üzerinde de oldukça büyük bir katkısı olduğu düşünüldüğünde kamu hizmetlerinin çocuklara duyarlı bir yaklaşım geliştirmesi ülkelerin geleceği açısından pek çok pozitif dışsallığı bünyesinde bulundurmaktadır. Dolaayısıyla bu gelişimin sağlanması öncelikle politil bir irade sonrasında kaynak gereksinimi gerektirmektedir. Yasal metinlerde verilen taahhütlerin, mali yol haritaları olan bütçelere yansıması hiç kuşkusuz çocuk haklarının hayata geçmesi bakımından bir mihenk taşıdır. Bu çalışmada, yerel yönetimlerin sorunları daha net tespit edebileceği gerçeğinden hareketle çocuk hakları Ankara Büyükşehir Belediyesi bütçe belgeleri ışığında incelenmiştir. Bütçe belgelerine göre çocuk hakları gözetilerek politika belgelerine dahil edilmiş ve bütçede pay ayrılmıştır. Buradaki temel problem harcamaların bütçe sistemi gereği net olarak izlenememesidir. Bütçede çocuklara yönelik payların artırılarak, vatandaş bütçe benzeri dokümanlarla yapılan harcamaların gösterilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yerel Yönetimler, Çocuk, Bütçe, Çocuk Haklarına Duyarlı Bütçeleme

Kaynakça

• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu. (2004). Kanun Numarası: 5216, Kabul Tarihi: 10/7/2004 Yayımlandığı Resmî Gazete: Tarih: 23/7/2004 Sayı: 25531 Yayımlandığı Düstur: Tertip: 5 Cilt: 43. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5216.pdf
• Cavalca PG, Ejrnæs, M. ve Gørtz, M. (2022). Trading off Fiscal Budget Adherence and Child Protection. PLoS ONE, 17(3): e0261664. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0261664
• Crop. (2016). Social Budgeting. https://www.crop.org/storypg.aspx?id=291&MenuNode=634008011459347800&zone=36
• Deles, P., Mendoza, R. ve Vergara, G. (2010). Social Budgeting Initiatives and Innovations: Insights Using a Public Finance Lens. Mimeo. UNICEF.
• Gore, R. (2010). UNICEF-EC Child Rights Toolkit Chapter on Social Budgeting. UNICEF. https://childimpact.unicef-irc.org/documents/view/id/78/lang/78_gore(1).pdf
• Jacob, J. F. (2020). Child Responsive Budgeting as a Public Finance Management Tool: A case of Karnataka, India. Tax and Transfer Policy Institute, Working Paper: 14.
• Lundy, L., Orr, K. ve Marshall, C. (2020). Children’s Rights Budgeting and Social Accountability: Children’s Views on Its Purposes, Processes and Their Participation. Global Campus of Human Rights Journal, 4(1), 91-113.
• Marshall,C., Lundy, L. ve Orr, K. (2016). Child-Participatory Budgeting. Centre for Children’s Rights at Queen's University Belfast. https://resourcecentre.savethechildren.net/pdf/child-participatory-budgeting-report-with_sweden_logo_id_5010.pdf/
• Mollaun, A. (2022). Child Responsive Budgeting: Why Australia Needs to Put Children Front and Centre in Policymaking. The Policymaker. https://thepolicymaker.jmi.org.au/child-responsive-budgeting-why-australia-needs-to-put-children-front-and-centre-in-policymaking/
• Muchabaiwa, B. L. (2010). Gender-Sensitive and Child-Friendly Budgeting in Zimbabwe. In McNeil, M., & Malena, C. (Eds.), Demanding Good Governance: Lessons from Social Accountability Initiatives in Africa (109-135). Washington: World Bank Institute.
• Muchabaiwa, B. L. (2013). Child Responsive Budgeting in South Sudan. A Guide for Policy Makers and Child Focused Organizations. Ministry of Gender, Child and Social Welfare, Humanitarian Affairsand Disaster Management. Government of the Republic of Sudan. https://resourcecentre.savethechildren.net/pdf/2014_save_the_children_booklet1.pdf/
• OECD. (2021). Measuring What Matters for Child Well-being and Policies. https://www.oecd.org/wise/Measuring-What-Matters-for-Child-Wellbeing-and-Policies-Policy-briefJuly-2021.pdf
• Pad, Y. (2022). Tracking the Budget for Children. BusinessWorld. https://www.bworldonline.com/opinion/2022/12/18/493728/tracking-the-budget-for-children/
• Scottish Parliament. (2022). Theory of Change for Making Children's Rights Real: Brief Interactive Report. Making Children's Rights Real. https://www.outnav.net/view-live-report/g/vccBvUVeSxoGUWSKegtYS0QcWCE0pp68#backgroundSlide
• T.C. Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı. Ankara. https://www.ankara.bel.tr/files/2022/04/06/c2dd96f266679134a44d544972fd36dc.pdf
• T.C. Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2021). 2021 Yılı Mali Tabloları. https://www.ankara.bel.tr/dokumanlar/saydamlik-ve-hesapverilebilirlik/mali-raporlar-tablolar/2021-yili-mali-tablolari
• T.C. Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2022a). Çocuk Hizmetleri. https://www.ankara.bel.tr/kadin-ve-aile-hizmetleri/cocuk-hizmetleri
• T.C. Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2022b). Bütçeler. https://www.ankara.bel.tr/dokumanlar/saydamlik-ve-hesapverilebilirlik/stratejik-yonetim-araclari/butceler
• T.C. Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2022c). Stratejik Yönetim Araçları. https://www.ankara.bel.tr/dokumanlar/saydamlik-ve-hesapverilebilirlik/stratejik-yonetim-araclari
• T.C. Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2022d). 2023 Mali Yılı Performans Programı. https://s.ankara.bel.tr/files/2023/01/10/13d73f967d3330491475f2dedc5f9c02.pdf
• The UN Convention on the Rights of the Child (UNCRC). (1990). https://www.unicef.org.uk/what-we-do/un-convention-child-rights/
• Trebeck, K. ve Baker, A. (2021). Being Bold: Building Budgets for Children’s Wellbeing. Children in Scotland, Cattanach and the Carnegie UK Trust. https://www.cattanach.org.uk/media/1490/beingbold-report.pdf
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf
• UN. (2014). Towards Better Investment in the Rights of the Child. Report of the United Nations High Commissioner for Human Rights. Human Rights Council. Twenty-eighth session. Agenda items 2 and 3.
• UNDP. (2021). Analysis of Child-Focused Budgets and Expenditure in the Social Sectors in Mongolia. https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/2022-05/Final-Analysis%20of%20Child%20Focused%20Budgets%20and%20Expenditure%20in%20the%20Social%20sectors%20in%20mongolia%20Report.pdf
• UNICEF. (2010). A Guide to Advancing the Rights of Children, Women and Poor Families Through Better Public Finance Policies. Social and Economic Policy Working Paper. https://childimpact.unicef-irc.org/documents/view/id/69/lang/69_Guide_to_advancing_the_rights_of_children%2c_women_and_poor_families.pdf
• UNICEF. (2011). Chıld Rights and Governance Roundtable Report and Conclusions. https://www.unicef-irc.org/research/pdf/crandg_report_eng.pdf
• UNICEF. (2017). UNICEF’s Engagements in Influencing Domestic Public Finance for Children (PF4C) A Global Programme Framework. https://www.childrenandaids.org/sites/default/files/2018-11/UNICEF's%20engagements%20in%20influencing%20domestic%20public%20finance%20for%20children%20(PF4C)%20-%20A%20global%20programme%20framework.pdf
• UNICEF. (2019). Child Participation in Local Governance. A Unicef Guidance Note Public Finance and Local Governance (PFLG) Social Policy. https://www.unicef.org/sites/default/files/2019-12/UNICEF-Child-Participation-in-Local-Governance.pdf
• UNICEF. (2022a). Social Policy and Local Governance Finding Lasting, Local Solutions for Governance Challenges. https://www.unicef.org/social-policy/local-governance
• UNICEF. (2022b). Child Friendly Cities Initiative. http://childfriendlycities.org/practice-examples/