TÜRKİYE’NİN BALKANLARDAKİ YUMUŞAK GÜCÜNÜN ANALİZİ: GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER

Yıl 2024, Sayı: 45, 183 - 198, 31.10.2024

Kadir Sancak

https://doi.org/10.18092/ulikidince.1513428

Öz

İletişim imkânlarındaki hızlı gelişme ve uluslararası kamuoyunun küresel sistemde daha önce olmadığı kadar politik gelişmelerde belirleyici olması yumuşak güce olan ilgiyi artırmıştır. Küresel sistemde söz sahibi olmaya çalışan birçok ülke, son dönemde yumuşak güç politikalarına daha fazla önem vermeye başlamıştır. Türkiye de özellikle son yirmi yılda takip ettiği çok yönlü dış politika bağlamında yumuşak gücü merkeze alan bir politik yaklaşım benimsemiştir. Türkiye’nin uyguladığı yoğun kamu diplomasisi faaliyetleri ile birlikte yumuşak güce en fazla ağırlık verdiği bölgelerden biri Balkanlardır. Bununla birlikte Türkiye’nin Balkanlardaki yumuşak güç politikalarını kolaylaştıran faktörlerin yanında sınırlayan başka etmenler de bulunmaktadır. Türkiye’nin yumuşak gücü ile ilgili yapılan çalışmalarda genellikle olumlu yönlere temas edilerek zayıf yönler ihmal edilmektedir. Oysa zayıf yönler dikkate alınmadan yapılacak olan kamu diplomasisi faaliyetlerinin başarılı olma ihtimali azalacaktır. Bu çalışmada öncelikle ve kısa olarak yumuşak güç kavramı anlatılacak; devamında Türkiye’nin genel yumuşak güç politikaları ve bu bağlamda Balkanlara olan ilgisine yer verilecektir. Sonrasında ise yumuşak gücün kaynakları bağlamında Türkiye’nin Balkanlardaki yumuşak gücünün kuvvetli ve zayıf yönleri ele alınarak çalışma sona erdirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Balkanlar, Yumuşak Güç, Güçlü ve Zayıf Yönler

ANALYSIS OF TÜRKİYE’S SOFT POWER IN THE BALKANS: STRENGTHS AND WEAKNESSES

Öz

The rapid development in communication opportunities and the fact that the international public opinion is more decisive in political developments in the global system than ever before have increased the interest in soft power. Many countries trying to have a say in the global system have recently begun to attach more importance to soft power policies. Türkiye has also adopted a political approach centered on soft power, especially in the context of the multifaceted foreign policy it has followed in the last twenty years. One of the regions where Türkiye focuses most on soft power, along with its intensive public diplomacy activities, is the Balkans. However, besides the factors that facilitate Türkiye's soft power policies in the Balkans, there are also factors that limit it. In studies on Türkiye's soft power, the positive aspects are generally emphasized and the weaknesses are neglected. However, public diplomacy activities that are carried out without taking into account the weaknesses will be less likely to be successful. In this study, the concept of soft power will be explained first and briefly. In the following, Türkiye's general soft power policies and its interest in the Balkans in this context will be discussed. Afterwards, the study will be concluded by discussing the strengths and weaknesses of Türkiye's soft power in the Balkans in the context of soft power resources.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Balkans, Soft Power, Strengths and Weaknesses

Kaynakça

• Afyoncu, E. (2017). Latin Külahı Görmektense Türk Sarığını Yeğlerim, Fikriyat, https://www. fikriyat.com/tarih/2017/06/01/latin-kulhi-gormektense-turk-sarigini-yeglerim.
• Aktan, C. C. ve Tutar, H. (2007). Bir Sosyal Sabit Sermaye Olarak Kültür, Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, 6(20).
• Avrupa Birliği Başkanlığı (2024a). https://www.ab.gov.tr/45467.html
• Avrupa Birliği Başkanlığı (2024b). https://www.ab.gov.tr/aday-ulkeler_265.html
• Aydın, M. (2002) Kafkasya ve Orta Asya ile İlişkiler, Türk Dış Politikası-Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, 1980-2001, Baskın Oran, (Ed.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bakırcı, N. ve Türkan, H. K. (2013). Tekke ve Zaviyelerin Balkanlar’daki Rolü ve Önemi. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 145-160. https://doi.org/10.12992/TURUK48.
• Barkan, Ö. L. (2002). Osmanlı İmparatorluğu’nda Kolonizatör Türk Dervişleri. Türkler Ansiklopedisi, 9, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Bayraktar, Z. (2012). Türkiye’nin Balkanlardaki Yumuşak Gücü Türk Kültürü. Karadeniz Araştırmaları, 35(35), 181-189.
• Beyatlı, Y. K. (1973). Çocukluğum, Gençliğim, Siyasi ve Edebi Hatıralarım, İstanbul: Baha Matbaası.
• Bilgiç, M. S. ve Akyürek, S. (2012). Balkanlarda Türkiye ve Türk Algısı, 49, Ankara: Bilgesam Yayınları.
• Çavuş, T. (2012). Dış Politikada Yumuşak Güç Kavramı ve Türkiye’nin Yumuşak Güç Kullanımı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 23-37.
• Demiray, M. (2009). Model Ülke mi Lider Ülke mi? Değişen Dengeler Bağlamında Türkiye’nin Bölgesel Rolü ve Stratejileri, Journal Of Azerbaijani Studies, Khazar Univeristy Press, ss. 91-112.
• Dışişleri Bakanlığı (2024). Balkan Ülkeleri ile İlişkiler, https://www.mfa.gov.tr/balkanlar_ile-iliskiler.tr.mfa
• Eğilmez, M. (2020). Demokrasi Dosyası: Dünyada ve Türkiye'de Durum, https://www. mahfiegilmez.com/2020/01/demokrasi-dosyas-dunyada-ve-turkiyede.html
• Ekinci, M. U. (2017). Türkiye-Balkanlar İlişkileri, SETA Analiz, 204.
• Emin Emin, (2020). Balkan Raporu: Bölünme ve Birleşme Sarmalında Bir Coğrafya. Araştırma, 113, İNSAMER.
• Erdem, A. K. (2023). AB Üyeliği ve 'Serbest Dolaşım Hakkı' Küçük Ülkeleri Kalkındırıyor Ama Genç Nüfusu Göç Ettiriyor, https://www.indyturk.com/node/605176/d%C3%BCnya/ab-%C3%BCyeli%C4%9Fi-ve-serbest-dola%C5%9F%C4%B1m-hakk%C4%B1-k%C3% BC%C3% A7%C3%BCk-%C3%BClkeleri-kalk%C4%B1nd%C4%B1r%C4%B1yor-ama-gen%C3%A7-n% C3%BCfusu
• Göksu, O. (2023). 21. Yüzyılda Türkiye’nin Kamu Diplomasisi ve Yumuşak Gücü: Yapısı, Araçları ve Mesajları. Erciyes İletişim Dergisi, 10(2), 845-870 https://doi.org/10.17680/erciye siletisim.1273435
• Halil, E. (2009). Bulgar Sofrasında Türk Mutfağı, 6. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Bildirileri, 4, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Halil, İ. (2009). Türk Mutfağının Batı Trakya’daki ve Yunanistan’daki Etkileri, 6. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Bildirileri, 4, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• İnalcık, H. (2012). Osmanlı Döneminde Balkanlar Tarihi Üzerinde Yeni Araştırmalar, AÜ. GAMER, 1(1).
• İNSAMER (2019). Balkanlar’da Türk Diplomasisinin STK Algısı ile Sınavı, https://www.insamer.com /tr/balkanlarda-turk-diplomasisinin-stk-algisi-ile-sinavi_2199.html
• İsen, M. (2012). Balkanlarda Türkolog Olmak, Balkan Türkoloji Tarihçesi ve Balkan Türkologları, Ed: Selçuk Kırbaç, Ankara: KTB Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü Yayını.
• Nye, J. S. (2005). Yumuşak Güç, Dünya Siyasetinde Başarının Yolu, (Çev. Rayhan İnan Aydın), Ankara: Elips Kitap.
• Oğuzlu, T. (2011). Orta Doğu’da Demokratikleşme ve Türkiye Model Olabilir mi Tartışması: ‘Evet, Ama. OrtaDoğu Analiz, 3(27), 73-79.
• Özel, C. (2018). Yumuşak Güce Bütünsel Bakış. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-27. https://doi.org/10.28956/gbd.422722.
• Özlem, K. (2012). Soğuk Savaş Sonrası Dönemde ABD’nin ve Türkiye’nin Balkan Politikalarının Bosna Hersek, Kosova ve Makedonya Krizleri Örneğinde İncelenmesi. Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 1(1), 23-40.
• Sancak, İ. (2022). II. Abdülhamid Dönemi Kamu Diplomasisi Uygulamaları, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Sancak, K. (2019). Contemplating The Effect of Hodja Ahmed Yesevi on Islamization of Balkans from Public Diplomacy Perspective, International Journal of Eurasia Social Sciences, 10(37), 771-782.
• Sancak, K. (2022). Balkanlardaki Türkçe Öğretimi Faaliyetlerinin Kamu Diplomasisi Perspektifinden Analizi. Paradigma: İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 11(2), 56-66.
• Sancaktar, C. (2010a). Türkiye’nin Balkanlar Politikası Üzerine Genel Bir Değerlendirme: Amaçlar ve Yapılması Gerekenler, TR/Icerik/1300/turkiyenin_balkanlar_politikasi_uzerine _genel_bir_ degerlendirme_amaclar_ve_yapilmasi_gerekenler.
• Sancaktar, C. (2010b). Soğuk Savaş Sonrası Türkiye’nin Balkanlar Açılımı. H. Çomak (Ed.) 21. Yüzyılda Çağdaş Türk Dış Politikası ve Diplomasisi. (329-350). Umuttepe Yayınları.
• Sancaktar, C. (2019) Balkanlar’da Türk ve Müslüman Milletler: 19. Yüzyıldan Günümüze Milliyetçiliğe Karşı Varoluş Mücadelesi, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 1-21.
• TİKA (2014). Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı 2013 Faaliyet Raporu. http://store.tika.gov.tr/yayinlar/faaliyet-raporlari/faaliyet-raporu-2013.pdf,
• TÜRKSOY (2024). https://www.turksoy.org/tarihce
• Vatandaş, S. (2019). Yunanistan’ın Göç Sınavı, https://www.insamer.com/tr/yunanistanin-goc-sinavi_2353.html#_edn8
• Western Balkans Regional Poll, February- March (2024). https://www.iri.org/resources/western-balkans-regional-poll-february-march-2024-mini/
• Yenigün, C. (2008). Balkanlar’da Otokton Türk Varlığı, Uluslararası Balkan Kongresi, Tekirdağ.
• Yıldırım, K. E. ve Yıldırım, A. (2017). Türkiye’nin Yumuşak Güç Sembollerinden Türk İşbirliği Koordinasyon Ajansı ve Yurtdışı Türkler Ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’na Genel Bakış. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 33(33), 203-219. https://doi.org/10.17498/kdeniz.297888
• Yılmaz, T. (2005). Jeopolitikten Milli Güvenliğe, İstanbul: Ülke Kitapları