Neoklasik Realizmin Çin Dış Politikasına Uygulanabilirliği: Kazakistan Örneği

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 123 - 134, 30.06.2024

Figen Aydın

https://doi.org/10.62334/ulipod.1428039

Öz

Uluslararası sistemde dönüşüm yaratan 20. Yüzyılın en önemli siyasî olaylarından biri Sovyetler Birliği’nin dağılmasıdır. Dönemin etkili dış politika teorisi olan neorealizmin Birliğin dağılması karşısında yeterli açıklamalar getiremediği görülmüştür. Devletlerin dış politikasının analiz edilmesi ve yorumlanması için yeni bir bakış açısına ihtiyaç duyulduğunun anlaşılması ile neoklasik realizm, bir dış politika analizi teorisi olarak geliştirilmiştir. Neoklasik realizm, bir devletin dış politikasının, ara değişkenlerin etkisi ve bağımsız değişkenlerin dâhilinde oluştuğunu değerlendirmektedir. Bu nedenle bağımlı değişken olarak ifade edilmesi gerektiğini iddia etmektedir. Çalışma, bir dış politika analizi kuramı olan neoklasik realizmin Çin dış politikasının incelenmesinde geçerli bir teori olup olmadığını sınamaktadır. Bunun yanı sıra Çin’in Kazakistan siyasetinde de belirleyici unsurların Çin’e dair yerel faktörler olduğunu iddia etmektedir. Çin’in Kazakistan dış politikası neoklasik realizmin önem verdiği yerel faktörler etrafında örnek olarak incelenmiştir. Kuramsal incelemeler sonucunda Çin dış politikasının sadece küresel sistemden gelen etkiler sonucu değil, yerel faktörlerin dâhilinde oluştuğu tespit edilmektedir. Çin’in Kazakistan siyasetinde de yerel faktörlerin etkili olduğu belirlenmiştir. Nitekim Çin’in genel dış politikasında Kazakistan’ın yerini açıklarken neoklasik realizm teorisinin getirdiği analizlerin kullanılabilirliği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Neoklasik Realizm, Dış Politika Analizi, Çin, Kazakistan

Applicability of Neoclassical Realism to Chinese Foreign Policy: The Case of Kazakhstan

Öz

One of the most important political events of the 20th century that transformed the international system was the dissolution of the Soviet Union. It has been seen that neorealism, the influential foreign policy theory of the period, could not provide adequate explanations for the dissolution of the Union. With the understanding that a new perspective was needed to analyze and interpret the foreign policies of states, neoclassical realism was developed as a theory of foreign policy analysis. Neoclassical realism claims that a state’s foreign policy is formed under the influence of intermediate variables and independent variables and should be evaluated as a dependent variable. The study tests whether neoclassical realism, a theory of foreign policy analysis, is a valid theory in examining Chinese foreign policy. In addition, it claims that the determining factors in China’s Kazakhstan policy are local factors related to China. China’s foreign policy in Kazakhstan has been examined as an example around the local factors that neoclassical realism attaches importance to. As a result of theoretical analysis, it is determined that Chinese foreign policy is formed not only as a result of influences from the global system, but also within local factors. In addition, it has been determined that local factors are effective in China’s Kazakhstan policy. Infact, the analysis of neoclassical realism the oryproved useful in explaining Kazakhstan’s place in China’s overall foreign policy.

Anahtar Kelimeler

Neoclassical Realism, Foreign Policy Analysis, China, Kazakhstan

Kaynakça

• Ahrend, R. ve Tompson, W. (2007). "Caspian Oil in a Global Context", Transition Studies Review, Cilt: 14, ss. 163-187.
• Aydın, F. (2022). Türkiye ve Çin’in Dış Politika Yaklaşımında Kazakistan: Neoklasik Realist Bir Karşılaştırma (2010-2020),Yayınlanmamış Doktora Tezi, Millî Savunma Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Bölgesel Çalışmalar Anabilim Dalı: İstanbul.
• Bradley, A. T. ve Friend, J. M. (2018). "The World According to China", The Diplomat, https://thediplomat.com/2018/10/the-world-according-to-china/, (Erişim Tarihi: 28.10.2023).
• Dillon, M. (2004). Xinjiang-China’s Muslim Far Northwest, Durham East Asia Series, Routledge: New York.
• Eberhard, W. (2018). Çin Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları: Ankara.
• Erişen, C. (2015). "Dış Politika Analizi ve Kuramsal Yaklaşımlar", (Ed. Mehmet Murat Erdoğan), Dış Politika Analizi, Anadolu Üniversitesi Yayınları: Ankara: 11-43.
• Giorgi, G., Bidzina, L. ve Siroky, S. D. (2019). "Neoclassical Realism and Small States: Systemic Constraints and Domestic Filters in Georgia’s Foreign Policy", East European Politics, Cilt: 35, Sayı: 1, ss. 21-51.
• Götz, E. (2021). "Neoclassical Realist Theories, Intervening Variables, and Paradigmatic Boundaries", Foreign Policy Analysis, Cilt: 17, Sayı: 2, ss. 35-48.
• Harknett, R. J. ve Yalcin, H. B. (2012). "The Struggle for Autonomy: A Realist Structural Theory of International Relations", International Studies Review, Cilt: 14, Sayı:4, ss. 499-521.
• Heriawan, F. A. (2022). "China’s Maritime Ambiguity: A Neoclassical Realist Analysis and How it Shaped the Theatre of Conflict In the Disputed Seas", Advances in Social Science, Education and Humanities Research, Cilt: 628, ss. 9-15.
• Kevin, N. (2017). "On Systemic Paradigms and Domestic Politics: A Critique of the Newest Realism", International Security, Cilt: 42, Sayı: 2, ss. 155-190.
• Kotz, D. M. ve Weir, F. (2012). Gorbaçov’dan Putin’e Rusya’nın Yolu- Sovyet Sisteminin Çöküşü ve Yeni Rusya, Kalkedon Yayınevi: İstanbul.
• Koukoudakis, G. (2022). "A Defence of the Relevance of Neorealism in the Post-Bipolar World", Irish Studies in International Affairs, Cilt: 33, Sayı: 1, ss. 11-26.
• Morgenthau, H. (1948). Politics Among Nations: The Struggle for Power and Peace, Alfred A. Knopf: New York.
• Oğuzlu, T. (2018). "Factor Determining Foreign Policy", (Ed. Çağrı Erhan, Erhan Akdemir), Foreign Policy Analiysis, Anadolu University: Eskişehir: 76-98.
• Panova, I. O. (2023). "Typology and Characteristics of Authoritarian Political Regimes", Business Inform, Cilt: 5, Sayı: 544, ss. 6-11.
• Ripsman, N. M., Taliaferro, J. W. ve Lobell, S. E. (2009). Neoclassical Realist Theory of International Politics, Oxford University Press: England.
• Rose, G. (1998). "Neoclassical Realism and Theories of Foreign Policy", World Politics, Cilt: 51, ss. 144-172.
• Shambaugh, D. (2021). China’s Leaders: From Mao to Now, Polity Books: United Kingdom.
• Sönmezoğlu, F. (2019). Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, Der Yayınları: İstanbul.
• Svetlana, G. (2020). "Main Features of China-Kazakhstan Economic Integration", Science Review, Cilt: 3, Sayı: 3, ss. 34-41.
• Tang, S. (2023). "Neoclassical Realism: Methodological Critiques and Remedies", The Chinese Journal of International Politics, Cilt: 16, Sayı: 3, ss. 289-310.
• Vasileiadis, P. (2023). "Reconstructing Neoclassical Realism: A Transitive Approach", International Relations, Cilt: 0, Sayı: 0, ss. 1-25.
• Vogel, E. F. (2018). Deng Xiaoping ve Çin’in Dönüşümü, (Çev. Mehveş Leliç), İstanbul: Modus Kitap.
• Waltz, K. (1979). Theory of International Politics, New York: McGraw Hill.
• Yalçınkaya, A. (2019). "Kafkaslar ve Orta Asya Ülkelerinin Siyasi ve Ekonomik Yapıları ve Dış Politikaları", (Ed. Hulusi Kılıç, Elif Toprak), Orta Asya ve Kafkaslarda Siyaset, Anadolu Üniversitesi Yayınları: Eskişehir: 97-121.
• Yu-Lan, F. (2019). Çin Felsefesi Tarihi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.