Kur’an ve Sünnet Işığında Varlık Evrelerinin Merkez Paydaşı Su

Yıl 2015, Cilt: 24 Sayı: 1, 133 - 172, 07.10.2015

İlhami Günay

Öz

Gelecek tasavvuru yapabilen insanın gayb âlemini düşünmesi normaldir. İnsanın küçük kıyameti sayılan ölümü, gaybi hayatın birinci durağını, dünya hayatının bütününü sonlandıran büyük kıyamet ise, ikinci aşamasını oluşturmaktadır. Hesap vermek için yeniden dirilişten, ebedi yurda/cennete veya cehenneme yerleşmeye kadar devam eden mahşer süreci ise üçüncü merhaleyi teşkil etmektedir.  Görünmeyen ve tecrübe edilmeyen bu gaybi hayatın, dünya hayatıyla benzer özellikler taşıyıp taşımaması merakı, su üzerinden tespit edilmeye çalışılmıştır. Öncelikle mümin veya inkârcı insanların sekerât halinin ve akabinde kabir hayatının su ile alakası incelenmiştir. Suyun en açık ifadelerle zikredildiği aşama ise, kıyametin kopma sürecidir. Bu aşamada dünyanın bütün denizleri ve okyanusları, birbirine karışıp kaynatılacaktır. Kıyameti takiben yer ve göklerin başka bir düzenle yeniden kurulmasından sonra aslı su olan insan, arşın altında bulunan denizden indirileceği anlaşılan su ile ot biter gibi mahşerin toprağından diriltilecektir. Cennet veya cehenneme yerleştirilinceye kadar da su ile alakası devam edecektir.

Anahtar Kelimeler: Kur’an, Sünnet, varoluş, su, varlık

Water as the Center Denominator of Existence’s Stages in the Light of Qur’ān and Sunnah

Abstract              

For a human being who have future imagination, thinking about the unseen is normal. The death of a man, which can be considered a minor doomsday, constitutes the first stage of the unseen life and the major doomsday which end the eternal life all together constitutes the second. The day of last judgment which continues from resurrection until settling eternal hostel, paradise, constitutes the third stage.  The curiosity about if this unseen life which is not suited to be experienced carries characteristics of the temporal world have been tried to be based on water. First of all, how the situation of the believers or unbelievers during their death coma, and thereafter their life in the graves has been examined. The stage when the water expressed with clearest words is the breaking process off the doomsday. At this stage all the oceans and waters of the world will be mixed and boiled. During the Resurrection, after the heaven and earth will be re-established, people who are originally water will be raised from the ground with water that will apparently be downloaded from the sea under the cubit, such as weed germination. Their relevance with water will continue until they are settled in heaven or hell. 

Key Words: Qur’ān, Sunnah, existence, water, presence

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Sünnet, varoluş, su, varlık

Kaynakça

• Abdullah b. Yusuf el-Vâbil, Eşrâtü’s-sâah, Demmâm: Dâru İbni’l-Cevzî, 1995/1415.
• Akçay, Mustafa, “Gazzali Düşüncesinde Ölüm ve Kabir Hayatı”, EKEV Akademi Dergisi, 23 (2050), s. 85-102.
• Ateş, Süleyman, Kur’ân-ı Kerîm Tefsiri, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat 1988.
• Bin Abdillah, Muhammed b Abdülaziz, el-Mâu fi’l-fikri’i-İslamî ve’l-edebi’l-Arabi, I-IV, Mağrib: Vizaratü’l-Evkâfi’l-Mağribiyye 1996/1417.
• Duman, M. Zeki, “Nur Suresi’nin 35. Ayetinin Tefsir ve Te’vili Bağlamında Allah’ın İnsana Dört Hidayeti: Fıtri Din, Akıl, Peygamber ve Kitap”, Usûl, 3 (2005/1), s. 7-42.
• Âlûsi, Şihâbuddin Mahmûd (ö. 1342/1924), Rûhu’l-meâni, I-XXX, Beyrut: Dâru ihyâi türasi’l-Arabi t.y.
• Beğavi, el-Hüseyn b. Mes’ûd (ö. 516/1122), Meâlimü’t-tenzîl (nşr. Muhammed Abdullah en-Nemir ve dğr.), I-VIII, Riyâd: Dâru’t-Tayyibe 1409.
• Ferâhidi, Halil b Ahmed (ö. 175/791), Kitabu’l-ayn (nşr. Abdulhamid el-Hemdâvi), I-IV, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye 1424/2003.
• Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b Ziyâd (ö. 207/822), Meâni’l-Kur’ân, I-III, Beyrut: Âlemü’l-kütüb 1403/1983.
• Isfehâni, Ebü'l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal Ragıb (ö. 502/1108), el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân, I-II, İstanbul: Dâru kahramân 1986.
• Kannevci, Sıddîk b Hasen (ö. 1307/1890), Fethu’l-Beyân fî Makâsıdü’l-Kur’ân (nşr. İbrahim el-Ensâri), I-XV, Beyrut: el-Mektebetü’l-asriyye 1992/1412.
• Kurtubî, Ahmed b. Ebu Bekr (ö. 671/1273), el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân (nşr. Abdulmuhsin et-Türki), I-XXIV, Beyrut: Müessesetu’r-risâle 1426/2006.
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed (ö.333/944), Te’vilâtu ehli’s-sünne (nşr. Mecdi Bâsellûm), I-X, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye 2005.
• Erbaş, Ali, “Melek”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XXIX, 37-39.
• Râzî, Fahreddin Ziyâüddîn Ömer (ö. 606/1209), Mefâtîhu’l-gayb: et-Tefsîru’l-kebîr, I-XXXII, Beyrut: Dâru’l-Fikr 1401/1981.
• Sa’dî, Dâvud Süleyman, el-Kıyâmetü beyne’l-ilmi ve’l-Kur’an, Beyrut: Dâru’l-harfi’l-Arabi 1420/1991.
• Suyûtî, Celâlüddin (ö. 911/1505), ed-Dürrü’l-mensûr fi’-tefsîri bi’l-me’sûr (nşr. Abdullah b Abdulmuhsin et-Türki), I-XVII, Kâhire: Merkezu hicr lil buhûsi ve’d-dirâsâti’l-Arabiyye ve’l-İslâmiyye 1423/2003.
• Eşgar, Ömer Süleyman, el-Kıyâmetü’s-suğra ve alâmâtü’l-kübrâ, Ammân: Dâru’n-nefâis 1411/1991.
• Şevkânî, Ali b Muhammed (ö. 1250/1834), Fethu’l-kadîr (nşr. Abdurrahmân Umeyra), I-V, y.y.: Dâru’l-vefâ t.y.
• Tehânevî, Muhammed Ali (ö. 1158/1745), Keşşâfü ıstılâhati’l-fünûn (nşr. Ali Dahrûc ve dğr.), I-II, Beyrut: Mektebetü Lübnân 1996.
• Zeccâc, Ebû İshâk İbrahim b. es-Serî (ö. 311/923), Meâni’l-Kur’ân ve i’râbüh (nşr. Abduh Şelebî), I-V, Beyrut: Âlemü’l-kütüb 1408/1988.
• -
• Faiz, Ahmed, Kur'an ve Sünnette Kıyamet ve Ahiret (çev. Veli Ulutürk), Konya: Uysal Kitabevi 1988.
• Günay, İlhami, “Kur’an’da Cennet Hayatının Süreklilik ve Güzellik Kaynağı Olarak Su”, Marife Dergisi, 3 (2014), s. 81-102.
• ___, “Kur’ân-ı Kerim’e Göre Cehennem Suları ve İçecekleri”, EKEV Akademi Dergisi, 61 (2015), s. 115-140.
• ___, “Kur’an-ı Kerim’in Dünya Hayatıyla İlgili Ayetlerinde Su”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2 (2014), s. 205-233.
• Haccac, Abdullah, Alamatü'l-kıyameti'l-kübra, Beyrut: Dârü'l-cîl 1987/1407.
• İbn Âşûr, Muhammed b. Tahir (ö. 1394/1973), Tefsiru’t-tahrir ve’t-tenvîr, I-XXX, Tunus: Dirasetu’t-Tûnisiyye li’n-neş, 1984.
• İbn Kesir, Ebu’l-Fidâ İsmail b Ömer (ö. 774/1373), Alamatu yevmi'l-kıyame, (nşr. Abdüllatif Aşur), Kahire: Mektebetü'l-Kur'ân 1980.
• ___, Ehvâlü Yevmi’l-Kıyâme, (nşr, Yusuf Ali), Dimeşk: el-Yemâme 1420/2000.
• ___, Tefsiru’l-Kur’âni’l-Azîm (nşr. Muhammed es-Selâme), I-VIII, Riyad: Dâru Tayyibe 1418/1997.
• İbn Manzûr, Ebü'l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî (ö.711/1311), Lisânu’l-Arab (nşr. Abdullah Aliyyu’l-Kebir ve dğr.), I-VI, Kâhire: Dâru’l-maârif t.y..
• İmam Gazali (ö. 505/1111), Ölüm ve sonrası (çev. Hüseyin Okur), İstanbul: Semerkand 2004.
• Karaca, Mustafa, Evreni bekleyen büyük son kıyamet, İstanbul: Nokta Kitap 2006.
• Kılavuz, Ahmet Saim, “Cin”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), VIII, 8-10.
• Kocabaş, Şâkir, “Kur’an ve Hadislerde Kıyamet Günü”, Divan, 2 (2001), s. 129-154.
• Musa, Şahîn, Fethu’l-Mün’im Şerhu Sahihu Müslim, I-X, Beyrut: Dâru’ş-şurûk 1423/2002.
• Özervarlı, Said, “Melek”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XXIX, 40-42.
• Raslan, Sadettin, “Kur’ân’da Kıyamet Alametleri ve Şartları” (çev. Süleyman Ateş), Diyanet İlmi Dergi, 96-97 (1970), s. 140-147.
• Salih, Behcet Abdülvâhid, el-İ’râbü’l-müfassal li kitâbillâhi’l-mürattel, I-XII, y.y.: Dârü’l-fikr t.y.
• Sayım, Huzeyfe, “Dinlerde Kozmogoni ve Yaratılış Açısından Suyun Yeri” Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9 (1996), s. 127-138.
• Seffarini, Ebü'l-Avn Şemseddin Muhammed (ö.1188/1774), Ehvalu yevmi'l-kıyame ve alamatuha'l-kübra, Beyrut: Müessesetü'l-kütübi's-sekafiye 1986.
• Şa’râvî, Muhammed Mütevelli, Tefsîru’ş-Şa’râvî, I-XXIV, Kahire: Dâru ahbâri’l-yevm 1991.
• Taberî, Ebû Cafer Muhammed b Cerir (ö. 310/923), Câmiü’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân (nşr. Abdülmuhsin et-Türkî), I-XXVI, Kahire: Dârü hicr 2001/1422.
• Taravene, Süleyman, el-İ’câzu’l-ilmi fi’l-Kur’ani’l-Kerim, el-kevn ve’l-mâ, Amman: Daru’l-furkân 1421/2000.
• Topaloğlu, Bekir, “Cennet”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), VII, 376-386.
• Toprak, Süleyman, “Kabir” TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XXIV, 37-38.
• ___, Ölümden Sonraki Hayat, Konya: Nur Basımevi 1986.
• Usta, İbrahim, Allgemeiner Überblick Über “Al-Barzah” Bei Den Gelehrten / İslam Mezhepleri'nde Kabir Hayatı'na Genel Bakış, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi [www.dinbilimleri.com], 1 (2012), s. 245-255.
• Zühayli, Vehbe, et-Tefsîrü’l-münîr, I-XVII, Dimeşk: Dâru’l-fikr, 1430/2009.
• Yavuz, Ömer Faruk, Kur’ân ve Kıyamet, İstanbul: Marifet Yayınları 1997.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Ba’s” TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), V, 98-100.
• ___, “Kıyamet Alâmetleri”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XXV, 522-525.
• Yazır, Muhammed Hamdi (ö. 1361/1942), Hak Dini Kur’an Dili, I-IX, İstanbul: Eser Neşriyat [t.y.].
• Zemahşerî, Ebü'l-Kasım Carullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed (ö. 538/1144), el-Keşşaf an hakaikı gavamizi’t-tenzil ve uyuni'l-ekavil fî vücuhi't-te’vil (nşr. Ahmed Abdülmevcud ve dğr.), I-VI, Riyad: Mektebetü’l-ubeykân 1998/1418.